Του Θανάση Μελετίδη
Μερικά λόγια, μερικά επεισόδια δεν τα ξεχνά ποτέ κανείς στη ζωή του. Και ανάλογα με την ψυχική του διάθεση βγαίνουν σαν σκέψεις, σαν οράματα, πότε για να τον κάνουν να χαρεί και πότε για να τον φαρμακώσουν. Ίσως και να μην έχουν πια καμιά σημασία…
Μα αν πρόκειται για τον ίδιο τον πατέρα του καθενός και της καθεμιάς πρέπει να έχουν. Διαφορετικά μια «αρχή» πάει στα σκουπίδια… Και αξία, πιστεύω, έχουν και νόημα έχουν. Ίσως, γιατί πρόκειται για μια επίσκεψη από «άλλους» κόσμους που μας λέει πως δεν υπάρχει θάνατος: Αυτό δεν είναι που πιστεύουμε ως Χριστιανοί; Ίσως, επειδή δεν μπορούμε να καταλάβουμε τι είναι ο χρόνος. Ίσως, επειδή υπομονετικά και μέσα από το τραγικό διαμορφώνουμε το μέλλον μας: Και το φυσικό και το υπερφυσικό.
Επειδή δεν μπορώ να δεχτώ πως το πτώμα ενός αγαπημένου κουταβιού είναι το ίδιο πράγμα με εκείνο που πριν λίγο χοροπηδούσε μες στη χαρά και έπαιζε δαγκώνοντας με εξωτικά επιφωνήματα τα κορδόνια των παπουτσιών κάποιου έκπληκτου ανθρώπου … Όμορφα και αθώα συμβάντα. Πεθαίνει η αθωότητα; Δε νομίζω!
Υπήρξαν άνθρωποι που, σαν κατάρα – ξέρω… ευλογία θα πείτε… όμως σε τούτο τον κόσμο… – , κουβαλούσαν σε όλη τους τη ζωή αυτή την αθωότητα. Την αθωότητα ενός μικρού παιδιού, ενός κουταβιού!
Γιατί άραγε όταν σκέφτομαι για την αθωότητα μού ‘ρχεται στον νου η φράση «άρον άρον σταύρωσον αυτόν»; Γιατί τότε θυμάμαι και τον συγχωρεμένο τον πατέρα μου;
Δε θα φέρω ως επιχείρημα το γεγονός πως άφησε πίσω του καμιά δεκαριά βιβλία και εκατοντάδες άρθρα σε ετούτη την εφημερίδα. Ούτε πως έβγαζε για χρόνια τον «Αργοναύτη» (ποντιακή εφημερίδα). Ούτε πως βραβεύτηκε από έναν σωρό πολιτιστικούς συλλόγους της Βέροιας. Ούτε πως κάποτε τον εξέλεξαν πρόεδρο της Εύξεινου Λέσχης Βέροιας χωρίς να βάλει υποψηφιότητα – το συνήθιζε αυτό! Ούτε που του φόρτωναν πανηγυρικούς λόγους και πάντα ανταποκρινόταν. Ούτε πως κάποιοι με τα γραπτά του έγιναν «ειδικοί» του ποντιακού ελληνισμού και πήραν «καρέκλες» ούτε που κάποιοι έκαναν από αυτά «διδακτορικά». Ούτε πως απέρριπτε συνεχώς τις προτάσεις για πολιτική καριέρα που του έκαναν. «Μην ασχοληθείς ποτέ με την πολιτική. Είναι βρώμικη» μου είχε πει. Και ευτυχώς τον άκουσα… επιπλέον αποφάσισα να μην ασχοληθώ και με «καρέκλες» μέχρι να αποκτήσουμε δημοκρατικό πολίτευμα (σας βλέπω που μειδιάτε…) που θα συνεπάγεται και αξιοκρατία…
Τότε γιατί;
Ίσως, να γιατί:
Οχτώ χρόνια μετά τον θάνατό του συνάντησα κάποιον στον δρόμο που τον είχα ξαναδεί ελάχιστες φορές. Δυο λέξεις είπαμε όλες και όλες, όταν και – δε θυμάμαι πώς – προέκυψε πως είμαι γιος του συγχωρεμένου κυρ Γιάννη: Πήγε στην άκρη του πεζοδρομίου, ακούμπησε σε μια βιτρίνα και ξέσπασε σε λυγμούς…
Κάποτε πήγε να βραβευτεί στα Παύλεια με τα παλιόρουχα που φορούσε, για να κλαδεύει τις ροδακινιές του στο χωράφι, από τον Μητροπολίτη του τόπου μας. Θυμάμαι πως αντί για ζώνη είχε ένα σκουριασμένο σύρμα, για να μην πέφτει το τρύπιο παντελόνι του. Όταν γύρισε στο σπίτι με το «βραβείο» η αξιολάτρευτη μάνα μου – συγχωρέθηκε κι αυτή – άρχισε να κλαίει. Ακόμη δεν κατάλαβα την αιτία : ήταν επειδή δε μας ειδοποίησε να παραβρεθούμε κι εμείς – η οικογένειά του – ή ήταν η όψη του που θύμιζε ζητιάνο του Μεσοπολέμου; Μπας και ήταν επειδή περιφρονούσε και τις «καρέκλες» και τα βραβεία και την υποκρισία; Και φυσικά αυτό δεν αφορά στο απίστευτα ανθρωπιστικό, αθόρυβο έργο που προσφέρει ο θεσμός του Επισκόπου και της εκκλησίας γενικά!
Τον τελευταίο χρόνο της ζωής του τον πέρασε σε μια καρέκλα της κουζίνας. Από τους πόνους δεν μπορούσε να ξαπλώσει. Ούτε μέχρι τη βρύση της κουζίνας δεν μπορούσε να πάει για ένα ποτήρι νερό. Ο «μπαμπούλας» τον κατασπάραζε: «Καλά είμαι. Ο Θεός με δοκιμάζει», έλεγε. Εκείνος, όμως, και παρά την κατάστασή του δε «δοκίμαζε» τα αδέσποτα που από καιρό είχε μαζέψει στο χωράφι του, καθώς τα τάιζε. Καθημερινά πήγαινε στο χωράφι με το παλιό αυτοκίνητό του. Ακόμη και μια μέρα που είχε μισό μέτρο χιόνι. «Θα με περιμένουν», έλεγε…
Πώς να ξεχάσω τον απίστευτο τρόπο που είχε να κάνει τα παιδικά προσωπάκια να φωτίζονται : Όταν τύχαινε είτε να υπάρχει παιδάκι στο τραπέζι είτε σε μια παρέα, έβρισκε χαρτάκια, ψωμάκι … και με αυτά έκανε παπάκια! Τα έδινε με χαρούμενο και ελαφρώς πειραχτικό τρόπο στα αγγελούδια! Κι εκείνα τον κοίταζαν με μιαν αγάπη κι έναν θαυμασμό που χαράχτηκε για πάντα μέσα μου. Τι απλό που είναι να μπορείς να ανεβάζεις την ψυχολογία! Να δίνεις ζωή! Ή μήπως δεν είναι τόσο απλό; Μήπως προϋποθέτει έναν σωρό «αρχές» και έναν εξελιγμένο «επεξεργαστή» ;
Ας αναφέρω, και, πως γράμματα έμαθα στο σπίτι μου κι όχι στο σχολείο… Γιατί είναι απαραίτητο το παιδί όταν πάει στην πρώτη δημοτικού να ξέρει ήδη να διαβάζει άπταιστα και να γράφει προτασούλες! Γιατί το παιδί δεν είναι κουτάβι για να χρειάζεται μόνο γάλα και εμβόλια!
Και να κλείσω την αναφορά μου με ένα ανέκδοτο: Κάποτε, κι ενώ έκαιγε κάτι ξερά χόρτα στο χωράφι του, πέρασε ένας «ξύπνιος» με μηχανάκι και βλέποντάς τον με τα παλιόρουχα θέλησε να τον πειράξει – προφανώς ήταν από εκείνους που στριμώχνονται για να δώσουν χειραψία σε κάποιο κουστουμαρισμένο πολιτικό …, με σκοπό μελλοντικό οικονομικό όφελος …:
-Ρε, συ! Απαγορεύεται να καις χόρτα! τού φώναξε φρενάροντας απότομα και με κρότο σαν ταξίαρχος που κάνει έφοδο για να συνετίσει τον άσχετο νεοσύλλεκτο φαντάρο…
-Αχ! Δεν το ήξερα ο καημένος! Δεν ξέρω γράμματα! Έχω παιδάκια να ταΐσω! απάντησε με θλιμμένο ύφος ο πατέρας μου.
-Άντε ρε, κακόμοιρε! Έχε χάρη που είμαι καλός άνθρωπος! Μην ξαναδώ φωτιά εδώ μέσα! Κατάλαβες, ρε;
-Μάλιστα! Μάλιστα! απάντησε σκύβοντας σε ένδειξη υποταγής …
-… , έβρισε και εξαφανίστηκε προς τη Βέροια.
(Φαντάζομαι πως πήγε και διαλάλησε το «κατόρθωμά» του στην άθλια και χαμηλής νοημοσύνης παρέα του που έπινε νοθευμένα τσίπουρα και τσιμπούσε «κακία»…)
Θα πέρασαν βδομάδες, ίσως και μήνες, όταν δουλεύοντας στο χωράφι του – έτυχε να βρίσκεται κοντά στον δρόμο (διασταύρωση Λαζοχώρι – Ταγαροχώρι) κι εγώ (παιδάκι) να σπάω κοντά του καρύδια – άκουσε να τον καλούν :
«Εεεε! Γιάννο!», του φώναξε ο μπάρμπα – Στέφανος με τον οποίο, ως γείτονες, είχαν γνωριμία και καλή φιλία τουλάχιστον τριάντα χρόνων.
Ο πατέρας μου σήκωσε το χέρι ψηλά σε ένδειξη χαιρετισμού και απάντησης συνεχίζοντας τις εργασίες του – προφανώς είδε και τον «ταξίαρχο» που μιλούσε με τον φίλο του και ήθελε να τον αφήσει μες στην αθλιότητα των σκέψεών του ...
«Αυτός είναι ο Γιάννης ο Μελετίδης»; ρώτησε αλαφιασμένος ο «ταξίαρχος».
«Ναι! Αυτός είναι!», απάντησε ο μπάρμπα – Στέφανος, που προφανώς είχε καταλάβει το «ποιον» του άλλου και ήθελε να τον ξεφτιλίσει.
Το μόνο που θυμάμαι είναι πως άκουσα ένα απότομο ξεκίνημα μηχανής…
Από τότε δεν ξαναφάνηκε στην περιοχή. Ούτε τον ξαναείδα ποτέ. Ίσως πήγε και «φούνταρε» από κάποια γέφυρα του Τριπόταμου. Αυτό δεν είχε κάνει και ο Ιούδας όταν κατάλαβε πόσο βρώμικη ψυχή είχε;
Αν τον πλήγωσα; πολλές φορές. Αν με πλήγωσε; αρκετές φορές. Αλλά ποτέ δε ζήτησα να μου πει συγγνώμη. Έφταιγε εκείνη η αθωότητά του που τον έκανε να δίνει σημασία στα λόγια ακόμη και ηλιθίων, επειδή είχαν «καρέκλα»… Δεν τού κράτησα ποτέ κακία. Ούτε θα μπορούσα να κρατήσω κακία σε μια καθαρή, παιδική καρδιά. Παράξενο δεν είναι; Καρδιά παιδική, μυαλό μεγαλοφυές!
Γνωρίζω – είμαι σίγουρος – πως μες στο πλήθος υπάρχουν άνθρωποι που διατήρησαν και την ευαισθησία τους και την αθωότητά τους. Εγώ, όμως, δεν έχω δικαίωμα να γράψω για εκείνους. Ας το κάνει όποιος έχει τη σχετικά «άδεια». Και μακάρι να το κάνει για να πληθαίνει η παρέα που δε βρισκόταν αλαλάζοντας στους πρόποδες του Γολγοθά … Γράφω για τον πατέρα μου, γιατί μού έδωσε τα «δικαιώματα», για να το κάνω αυτό.
Αυτά με τον κυρ Γιάννη Μελετίδη, τον πατέρα μου. Θα μπορούσα να γράψω βιβλίο για εκείνον. Όμως δε θα το ήθελε. Και σέβομαι απολύτως τη «θέση» του: «ταπεινός, αθόρυβος, αθώος, να είσαι …». Δεν ήταν «τύπος» για «χειραψίες». «Ό,τι κάνω για σας το κάνω», έλεγε στα παιδιά του… Και είχε δίκιο, καθώς μ’ έκανε να μη φοβάμαι τίποτα παρά τον Θεό. Να σέβομαι τους «αγαθούς» και να «φτύνω» όσους και όσες «φυλάνε κατουρημένες ποδιές» για να φανεί το … άθλιο «υποεγώ» τους.
«Σας στέλνω σαν πρόβατα ανάμεσα στους λύκους», να είστε «φρόνιμοι σαν τα φίδια και απλοί σαν τα περιστέρια», είχε πει ο Αιώνιος! Ναι! Εκείνος που άκουσε να του απευθύνουν το «άρον άρον …»…
… Γιατί μέσα στο πλήθος που ούρλιαζε από κάτω δεν είδα ποτέ τον κυρ Γιάννη;
