Οι πιο ευχάριστες αναμνήσεις από τα παιδικά μου χρόνια, είναι αυτές που έζησα μέσα στον προαύλιο χώρο της Αγίας Κυριακής. Εμείς δεν την γνωρίσαμε σαν γυναικείο Μοναστήρι, ούτε με αυτά τα κτίσματα που δεν γνωρίζω γιατί έγιναν, και έχουν εγκατασταθεί εδώ και δεκαετίες.
Ήταν ένα εξωκλήσι, μέσα σε μια συστάδα αιωνόβιων δέντρων και με μια πλούσια χαμηλή βλάστηση. Γύρω, γύρω περιβάλλεται από ένα ανάχωμα που έγινε το 1934 - 35 για να προστατεύεται από τα νερά του Αλιάκμονα.
Οι μνήμες και τα βιώματα που υπάρχουν σε όλους εμάς που ζήσαμε μέσα σ’ αυτή την αυλή, μας κάνουν σήμερα να αγαπάμε αυτή την εκκλησία. Έτσι την γνώρισαν και οι γονείς μας, στα παιδικά τους χρόνια. Η μάνα μου από το Λουτρό και ο πατέρας μου από το Κεφαλοχώρι.
Δεν θυμούνται στη ζωή τους τίποτα πιο ευχάριστο εκτός από εκείνες τις όμορφες στιγμές του πανηγυριού.
Εκεί μπροστά στην παλαιά εκκλησία είχαν στημένες τις φωτογραφικές μηχανές πλανόδιοι, υπαίθριοι φωτογράφοι που έρχονταν από τη Θεσσαλονίκη δύο τρεις ημέρες νωρίτερα και φωτογράφιζαν από την ανατολή έως τη δύση.
Εκεί πρωτοαντίκρισαν οι γονείς μας τον φωτογραφικό φακό. Ο πατέρας μου έφηβος, το 1924, καθώς και η μάνα μου λίγο αργότερα 1929 - 30. Το ίδιο ακριβώς έγινε και με μας.
Εκεί αντικρίσαμε εγώ και ο αδερφός μου Δημήτρης τον φακό του 1939. Εμείς που γεννηθήκαμε στα μέσα της δεκαετίας του τριάντα, είχαμε την ατυχία να μην γνωρίσουμε μεγάλες χαρές. Τα παιδικά μας χρόνια ήταν μαύρα και μπαρουτιασμένα, με τρομερή φτώχεια και στερήσεις. Δεν μπο¬ρώ σήμερα να περιγράψω πώς καρτερούσαμε αυτό το πανηγύρι. Όχι πως θα μας πρόσφερε κάτι το ιδιαίτερο, μόνο που θα βρισκόμασταν μέσα σε εκείνη την πολυκοσμία, εκείνη την βαβούρα από λογής - λογής κόσμο, που τους ξεχώριζες από τις παραδοσιακές φορεσιές. Κόσμος από την Ήπειρο, την δυτική Μακεδονία, τη Χαλκιδική και τη Θεσσαλία. Δεκάδες εκατοντάδες τα σελωμένα και τα σαμαρωμένα άλογα και τα μουλάρια, που έρχονταν καραβάνια μια δυο μέρες νωρίτερα στη χάρη της Κυριακής. Πίστευε ο κόσμος πως θα έβρισκε ντερμάνι, στις αρρώστιες, αφού η Ιατρική τότε δεν είχε προοδεύσει, και τα φάρμακα ήταν ελάχιστα.
Ο κόσμος πήγαινε στις χάρες, στον Άγιο Αντώνιο στη Βέροια, στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων.
Η Αγία Κυριακή είχε γίνει ξακουστή από τις αρχές του περασμένου αιώνα. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς από εκείνα τα χρόνια. Τους παγωτατζή-δες, με το άσπρο σκουφάκι και την άσπρη μπλούζα, να σου γαργαλίζουν τ’ αυτιά και την ψυχή με τη συρτή φωνή τους: Παγωτόοοοοο, κασάτο παγωτόοο, πάρε-πάρε είναι κρύο, είναι μπούζι; Ύστερα εκείνον τον λεμονατζή. να σπρώχνει το τρίτροχο καρότσι με μικρές ξύλινες ρόδες. Είχε πάνω 2-3 φιάλες 5-7 οκάδων με λεμονάδα, βυσσινάδα και γύρω γύρω είχε πάγο για να είναι δροσερές. Έκαιγε η ψυχούλα μας, μέσα σε εκείνη τη ζέστη, από την πολυκοσμία. Ένας άλλος λεμονατζής είχε στην πλάτη του ένα δοχείο σαν αρχαίος αμφορέας, από χαλκό, όπως έχουν οι σαλεπιτζήδες. Για να σερβίρει, έπρεπε να σκύψει, σαν να προσκυνούσε. Μεγάλο σαλαβάτι, έκαμναν και οι πωλητές τσιγάρων, που διαλαλούσαν την πραμάτεια τους: Τσιγάρα, τσιγάρα Ματσάγγου, Παπαστράτου. Εί¬χαν ένα κασελάκι κρεμασμένο από το σβέρκο με φαρδύ λουρί, και εκεί μέσα είχαν πακέτα τσιγάρα, κυρίως χύμα των εκατό τσιγάρων.
Ήταν κάτι μικρά παιδιά 10 - 12 χρόνων που σαν σαΐτες γύριζαν γύρω γύρω μέσα στο πλήθος. Θυμάμαι έναν συνομήλικο μου από το Λουτρό, ήταν 10 - 12 χρόνων, και το φουμάριζε ο δυστυχής. Δεν του είχε δώσει όμως χρήματα ο πατέρας του, και που να τα έβρισκε τότε στον Εμφύλιο Πόλεμο; Είχε πάρει μερικά αυγά από τις φωλιές και τα είχε στην τσέπη του, αυτό ήταν το χρήμα. Δεν το έμελε για τίποτα άλλο παρά μόνο για το τσιγάρο. Λέει σε ένα ασπρομάλλη πωλητή τσιγάρων: Μπάρμπα, πόσα τσιγάρα δα μη δώις με πέντε αυγά; Τι να του έλεγε ο καημένος ο βιοπαλαιστής; Του έδωσε δυο τρία χύμα τσιγάρα, χωρίς να πάρει τα αυγά. Δε θα λησμονήσω εκείνους τους Θεσσαλούς χαλβατζήδες που έφτιαχναν τους σιμιγδαλένιους χαλβάδες μέσα σε κάτι χάλκινα γανωμένα καζάνια και ανακάτευαν συνεχώς τη μάζα με μια κουτάλα σαν πλατσίδι. Εκείνο που παρατηρούσαμε εμείς οι ντόπιο ήταν ότι πάνω στα δέντρα - τα φτελιάδια - φώλιαζαν εκατοντάδες καλιακούδες και καλιακ’δαίοι, που συνεχώς κου-τσουλούσαν πάνω στα καζάνια και τους ταμπλάδες.
Καλές δουλειές έκαναν και οι παγοπώληδες, αυτοί που τροφοδοτούσαν με πάγο όλους όσους είχαν προϊόντα που χρειάζονταν να είναι παγωμένα. Δεν πρέπει να ξεχάσω και εκείνους τους καταφερτζήδες παπατζήδες, που στήναν το τραπεζάκι, πότε εδώ και πότε πιο πέρα. Κοντά τους είχαν τους αβανταδόρους που συνεχώς κέρδιζαν μεγάλα ποσά. Εδώ παπάς, εκεί παπάς, πού είναι ο παπάς; Αλησμόνητες εικόνες είναι εκείνες οι ανθρώπινες φιγούρες, ντυμένες με κάτι παρδαλές ρόμπες, μεγάλα παπούτσια και μασκαρεμένοι με χρώματα, σε μορφές κλόουν, με ένα κουδούνι στο χέρι καλούσαν τον κόσμο να περάσουν μέσα στο μεγάλο τσαντίρι να δουν την κοπέλα που την αποκεφάλιζαν ή να δουν τον βόα ή τον κροταλία. Λίγο πιο πέρα σου τάραζε την ψυχή ο γύρος του θανάτου, πότε με δυο μοτοσικλέτες και πότε με μία. Πως όμως να πας να τους δεις; Τι να πρωτοκάνει:: σ» αυτό το πανηγύρι; Να ανάψεις το κεράκι, να πάρεις ένα παγωτό κασάτο που το λαχταρούσε η ψυχή σου μέσα την κάψα του καλοκαιριού; Να πιεις λίγη λεμονάδα, να σπάσει η δίψα;
Και μιας ο λόγος για δίψα, θυμάμαι και εκείνον τον συνωστισμό στη βρύση που το καλοκαίρι σχεδόν στέρευε. Με κείνο το λίγο νερό να ξεδιψάσει χιλιάδες κόσμος. Όσοι ήταν από τα γύρω χωριά μας πήγαιναν am ποτάμι τον Αλιάκμονα και ξεδιψούσαν. Τότε το νερό ήταν καθαρό, και ο κόσμος δεν δίσταζε να πίνει.
Υ.Γ.: Κείμενα από το βιβλίο μου «Ξεχασμένα επαγγέλματα και άλλες ιστορίες από το Ρουλμούκι» (2015)
