Από το κληροδότημά του σπούδασαν άποροι φοιτητές

και παντρεύτηκαν κορίτσια απόρων οικογενειών

Ο Αθανάσιος Μ. Καζαμπάκας (Βεροιώτης) από νεαρή ηλικία εγκαταστάθηκε στην Καρδίτσα. Ασχολήθηκε με το εμπόριο γεωργικών προϊόντων και πολύ γρήγορα απόκτησε μεγάλη περιουσία.

Η δεύτερη πατρίδα του, η Καρδίτσα, τον τίμησε και επί σειρά ετών τον αναδείκνυε βουλευτή. Επί πρωθυπουργίας Χαριλάου Τρικούπη εχρημάτισε και αντιπρόεδρος της Βουλής.

Ο Αθανάσιος Καζαμπάκας συνέταξε, έγραψε και υπέγραψε τη διαθήκη του στην Αθήνα (οδός Κλείσοβας 8, στο ενοικιαζόμενο ιδιοκτησίας Γ. Λαμπίρη) σπίτι του, στις 27-2-1891.

Με τη διαθήκη του αποκαθιστά, μετά το θάνατό του, κληρονόμο του τον ανεψιό του Ιωάννη Βικέλα, εκτός του κτήματός του του χωρίου Ράκοβα (Τσιφλίκι) που βρίσκεται στην επαρχία Καρδίτσης της Θεσσαλίας, Δήμου Σιλαίων. Το μισό της επικαρπίας του χωρίου Ράκοβα δώρισε στον ανεψιό του Ιωάννη Βικέλα (τον οποίο υιοθέτησε, το άλλο μισό της επικαρπίας στη σύζυγο του ανεψιού του Λοΐζα Τζιόνη).

Μετά το θάνατό (Ιωάννη και Λοΐζας) η επικαρπία του εν λόγω κτήματος (σύμφωνα με τη διαθήκη) κατά το ήμισυ να διατεθεί στην επαρχία Καρδίτσης και Αγράφων και το άλλο ήμισυ στην Ελληνική Ορθόδοξο Κοινότητα της Βέροιας, όπου γεννήθηκε ο πατέρας του Μερκούριος, για να σπουδάζουν άποροι φοιτητές και να παντρεύονται κορίτσια απόρων οικογενειών (1).

Το 1924 άλλαξε ο τρόπος ελέγχων και εποπτείας επί των Εκκλησιαστικών Επιτροπών, οι οποίες ήταν υφιστάμενα Σωματεία. Υποκείμενες στις αποφάσεις της Ανωτέρας Ενοριακής Αντιπροσωπείας.

Καταργήθηκε η Δημογεροντία και η Διευθύνουσα Αντιπροσωπεία και με βάση το Νόμο 2508 του 1924 προήλθε η Ανωτέρα Ενοριακή Αντιπροσωπεία.

Από τις αποφάσεις των συνεδριών της Ανωτέρας Ενοριακής Αντιπροσωπείας, σχετικές με το κληροδότημα του Αθανασίου Μ. Καζαμπάκα, στο διάστημα από 1929 έως το 1936, έχουμε τις εξής πληροφορίες:

Α΄ Στη συνεδρία (2 Ιουνίου 1921 (2) της Ανωτέρας Ενοριακής Αντιπροσωπείας, ο μητροπολίτης Βεροίας Πολύκαρπος αναφέρθηκε σε δύο επιστολές που έστειλε σ’ αυτόν ο μητροπολίτης Καρδίτσης, από τις οποίες πληροφορούμαστε:

1. Σε ερώτηση του μητροπολίτη Καρδίτσης προς το Δήμαρχο της πόλεως αυτής για το κληροδότημα Αθανασίου Μ. Καζαμπάκα, απάντησε ότι δεν γνωρίζει τίποτε για το θέμα αυτό.

2. Κυκλοφορούσε διάδοση στην Καρδίτσα κατά την οποία ο Ιωάννης Καζαμπάκας (θετός υιός του Αθανασίου Μ. Καζαμπάκα) συμβιβάστηκε με την Κοινότητα της Βέροιας με την παραχώρηση σ’ αυτήν με κτήματα που είχε στη Βέροια.

3. Ύστερα από τις ειδήσεις αυτές, αποφάσισε  Ανωτέρα Ενοριακή Αντιπροσωπεία να μεταβεί στην Καρδίτσα ως μόνος αρμόδιος ο μητροπολίτης Βεροίας Πολύκαρπος να δει τί συμβαίνει με την τύχη του κληροδοτήματος.

Β΄ Στη συνεδρίαση (19 Ιουλίου 1929 (3) της Α.Ε.Α.

1. Ο μητροπολίτης Βεροίας Πολύκαρπος, αφού συμβουλεύτηκε διάσημους νομικούς, κατόρθωσε να αποκρούσει τις νομικές αντιρρήσεις του πληρεξούσιου, των κληρονόμων και πέτυχε τον καλύτερο συμβιβασμό.

2. Διάβασε το υπ’ αριθμ. 1014/13-7-1929 συμβόλαιο συμβιβασμού που συντάχθηκε από τον συμβολαιογράφο Ιωάννη Παναγή Παπαγιάννη στην Αθήνα.

3. Ο επικαρπωτής Ιωάννης Αθ. Καζαμπάκας κατόρθωσε από τον Αύγουστο 1927 να εισπράξει από το Υπουργείο Γεωργίας την αξία του απαλλοτριωθέντος αγροκτήματος Ράκοβα (1923) με ομολογίες 11.361 προς 10 δρχ. η μία.

Η αξία των ομολογιών κατά το 1927 ανήρχετο στο ποσό των 223.672 δρχ.

4. Το ποσό που συμφωνήθηκε να πάρουν οι δύο κοινότητες Καρδίτσης και Βέροιας, μετά την αφαίρεση των εξόδων, ήταν από 380.000 δρχ., το οποίον κατατέθηκε στις 15 Ιουλίου 1929 στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος επ’ ονόματι του μητροπολίτου Πολυκάρπου.

Γ΄ Στη συνεδρίαση (15 Ιανουάριου 1930) (4) της Α.Ε.Α., αποφασίστηκε να τελείται κατ’ έτος εκ περιτροπής την Α΄ Κυριακή μετά την εορτή Αγίου Αθανασίου ή την πρώτη Κυριακή μετά την εορτή Αγίου Δημητρίου μνημόσυνο υπέρ των ευεργετών Δημητρίου Ρακτιβάν και Αθανασίου Μ. Καζαμπάκα.

Δ΄ Στις συνεδριάσεις (13-2-1930, 16-3-1930 και 2-7-1930) (5) της Ανωτέρας Ενοριακής Αντιπροσωπείας αποφασίστηκε, μετά από πολλές συζητήσεις να αγορασθούν, με τα χρήματα του κληροδοτήματος Αθ. Μ. Καζαμπάκα ομολογίες του α΄ και β΄ αναγκαστικού δανείου από την Κτηματική Πίστη και Εθνική Τράπεζα επ’ ονόματι της Α.Ε. Αντιπροσωπείας.

Σύμφωνα με την απόφαση της Α΄ Αντιπροσωπείας, ο μητροπολίτης Βεροίας Πολύκαρπος, αφού απέσυρε την κατάθεση (μαζί με τους τόκους 392.544 δρχ.), αγόρασε τις εξής ομολογίες:

1. 1.900 (Α) αναγκαστικού δανείου προς 99,25 δρχ., σύνολο 188.577 δρχ.

2. 1.500 (Β) αναγκαστικού δανείου, σύνολο 136.500 δρχ.

3. 200 ομολογίες της Εθνικής Κτηματικής Τραπέζης β΄ σειράς προς 282 δρχ., σύνολο 56.50 δρχ., γενικό σύνολο 384.127 δρχ. (μαζί με προμήθειες, φύλακτρα κ.ά.).

Από το Κληροδότημα Αθ. Μ. Καζαμπάκα

Σπούδασαν άποροι φοιτητές

Και

Παντρεύτηκαν Κορίτσια Απόρων οικογενειών

(1930-1936)

Σύμφωνα με τη διαθήκη του. Αθ. Καζαμπάκα, θα σπούδαζαν από το κληροδότημά του άποροι φοιτητές και θα παντρεύονταν κορίτσια απόρων οικογενειών.

Με το πνεύμα αυτό, στο χρονικό διάστημα 1930-1936, όπως πληροφορούμαστε από τις συνεδρίες της Α.Ε. Αντιπροσωπείας (6), σπούδασαν και παντρεύτηκαν πάρα πολλά παιδιά της Βέροιας από το κληροδότημα Αθανασίου Μ. Καζαμπάκα.

Σπούδασαν:

1. Ρεπανά Ελένη, στη Σχολή Νοσοκόμων Ερυθρού Σταυρού Αθηνών

2. Παπαδημητρίου Δάφνη, στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π. Θεσσαλονίκης

3. Ο γιος του Αντ. Κύρου, σε Συνεταιριστική Σχολή

4. Η θυγατέρα του Αριστ. Ιατρού, στη Χαροκόπειο Οικοκυρκή Σχολή

5. Σκαπαρδώνη Ιφιγένεια, στο Διδασκαλείο Εδέσσης

6. Κανάρα Ευανθία, στο Διδασκαλείο Εδέσσης

7. Ιωακειμίδης Δ. Μιχαήλ, στην Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

8. Χριστοφοριδης Γαβριήλ, στη Νομική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

9. Ο υιός του Βασιλείου Θώμογλου στη Σχολή Ευελπίδων

10. Δημήτριος Ι. Καρατζόγλου, στη Στρατιωτική Ιατρική Σχολή Αθηνών

11. Κολίτσας Ιωάννης, δεν αναφέρεται πού σπούδασε

12. Βαρακλή Αικατερίνη, στο Δημόσιο Μαιευτήριο Αθηνών

13. Οικονόμου Γ. Ζολάνδρα, στην Ακαδημία Γαλλικών Αθηνών

14. Βασιλοπούλου Ευπραξία, στη Σχολή Ερυθρού Σταυρού Αθηνών

Παντρεύτηκαν:

1. Μαντά Χαρίκλεια

2. Ματοπούλου Γεωργία

3. Γεωργάκη Θεμ. Μαρία

4. Χρυσούλα χήρα Αβραάμ (για την κόρη της)

5. Παπαζάκα (δεσποινίδα)

6. Πέτρου Θώμογλου (κόρη)

7. Τσιτσάνη Ελισάβετ

8. Αθανασιάδη Ν. (θυγατέρα)

9. Μελεμενλή Αικατερίνη

10. Μαριγούλας χήρας Σοφίας Αργυριάδου (κόρη)

11. Κουτσογιάννη Φωτεινή

12. Τρούμκου Α. Ασπασία

13. Τουλίκα Α. Ευαγγελία

14. Μποζίνη Β. Μποζίνη

15. Τρούμκου Χρυσάνθη

16. Κολοκοτρώνη Εμμ. Κλημεντίνη

17. Ραπτοπούλου Φωτεινή

18. Μαργαρίτου Ι. Κλεάνθη

19. Παπακώστα Β. Κατίνα

20. Καλαϊτζή Δ. Ιφιγένεια

21. Μποζίνη Γ. Ελισάβετ

22. Τζότζη Ευπραξια

23. Καπιτζή Αργ. Μαρία

24. Κοτρόντζου Β. Μαργιορίτσα

Παρατηρήσεις – Συμπεράσματα

1. Από το 1931 έως το 1936 σπούδασαν από το κληροδότημα Αθ. Μ. Καζαμπάκα 14 άποροι φοιτητές σε διάφορες ανώτερες και ανώτατες σχολές και παντρεύτηκαν 24 κορίτσια απόρων οικογενειών.

2. Οι φοιτητές έπαιρναν το επίδομα σπουδών για όσα χρόνια σπούδαζαν, ενώ τα κορίτσια των απόρων οικογενειών έως να παντρευτούν εφάπαξ, ανάλογα με την οικονομική τους κατάσταση.

3. Τα ονόματα των καταστάσεων των φοιτητών που σπούδαζαν και των κοριτσιών απόρων οικογενειών που παντρεύτηκαν από το κληροδότημα δεν είναι κατά αλφαβητική σειρά, αλλά σύμφωνα με το χρόνο που βοηθήθηκαν (1931-1936).

4. Μεγάλη η προσφορά του μητροπολίτου Βεροίας Πολυκάρπου στη διαπραγμάτευση με τους κληρονόμους του κληροδοτήματος Αθ. Μ. Καζαμπάκα για την επίτευξη καλύτερου συμβιβασμού. Στον μητροπολίτη Βεροίας Πολύκαρπο οφείλεται το ότι ίσχυσε η διαθήκη του Αθ. Μ. Καζαμπάκα.

5. Η δωρεά του Αθ. Καζαμπάκα, όπως περιγράφτηκε, ήταν σωτήρια για την τότε Βέροια. Ανακούφισε τη φτώχεια πολλών ανθρώπων και ανύψωσε το πνευματικό επίπεδο των Βεροιωτών.

6. Τα λίγα αυτά που έγραψα ας είναι ένα πνευματικό μνημόσυνο για τον Αθανάσιο Μ. Καζαμπάκα.

Οι Βεροιώτες μπορεί να τον ξέχασαν… οι γραπτές μαρτυρίες του κώδικα 22 θα διαλαλούν πάντοτε το έμπλεο Χριστιανικών αρετών Αθ. Μ. Καζαμπάκα.

Πηγές – Βοηθήματα

1. Περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο Παύλου Πυρινού στην τοπική εφημερίδα «ΛΑΟΣ» αρ. φύλλου 11431/16-17/4/2016, Αθανάσιος Μ. Καζαμπάκας, Μεγάλος Ευεργέτης της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητας Βέροιας.

(Νέα στοιχεία για τη δωρεά)

2. Κώδικας 22, Πρακτικά Δημογεροντίας, από 27-3-1911 μέχρι 8-4-1936, σελίδες 300, διαστάσεων 42,5χ29,5 εκατοστά, σ. 226.

3. Κώδικας 22, Πρακτικά Δημογεροντίας, ό.π., σ.σ. 233-235

4. Κώδικας 22, Πρακτικά Δημογεροντίας, ό.π., σ. 244

5. Κώδικας 22, Πρακτικά Δημογεροντίας, ό.π. σ.σ. 248, 249 και 254

6. Κώδικας 22, Πρακτικά Δημογεροντίας, ό.π. σ.σ. 255-278