Γράφει η Νανά Παπαϊωάννου
φιλόλογος-λογοτέχνις
Επ’ ευκαιρία της εορτής της Υπαπαντής του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, την περασμένη Τετάρτη 2 Φεβρουαρίου, καταθέτουμε κάποιες σκέψεις για τη μητέρα, στη διαχρονικότητα των καιρών, έχοντας ως πρότυπο τη Μητέρα Του και Μητέρα όλων μας, την Παναγία, με τα ποικίλα προσωνύμιά Της, όπως “Βρεφοκρατούσα”, “Λεχούσα”, “Γλυκοφιλούσα” κ.α
Μοναδικό το πρόσωπό της, που προβάλλει ανά τους αιώνες, εκπέμποντας τρυφερότητα, καλοσύνη, αυτοθυσία και άπειρη αισθαντικότητα απέναντι σε όλους, προπάντων δε απέναντι στα παιδιά της, γι αυτό και η λαϊκή μούσα και όχι μόνον, την έχει χιλιοτραγουδήσει: “Απ’ όλα τ’ άνθια του Μαγιού/ κάλιο μοσχοβολά η μάνα...”. Είναι αυτή που η παρουσία της φωτίζει την οικογενειακή ατμόσφαιρα, πρότυπο υπομονής και μακροθυμίας, με αισθήματα άκρας συγχωρητικότητας, ακόμη κι όταν την πικραίνουν. Με πλούσια τ’ αποθέματα της εγκαρτέρησης και της ψυχικής δύναμης, αγωνιστική στις ποικίλες δυσκολίες της ζωής, με την πίστη να φωλιάζει βαθιά μέσα της. Άλλωστε οι ωδίνες του τοκετού είναι μία από τις βασικές προϋποθέσεις που τη θωρακίζουν για τη μετέπειτα πορεία της , να αντιπαλέσει με δυσβάστακτα, ενίοτε, προβλήματα, να πονέσει και να θυσιαστεί, αν οι ανάγκες της ζωής το απαιτήσουν. Κι όλα αυτά ως χαρίσματα ή χαρακτηριστικά γνωρίσματά της είναι “δώρα”, δοσμένα από τον Πάνσοφο και Πολυεύσπλαχνο Θεό.
Η ψυχική της ευγένεια, η καρτερικότητα, το πονόψυχο και γεμάτο κατανόηση βλέμμα κι όταν ακόμη εισπράττει πίκρες, προκαλούν συγκίνηση και άπειρο σεβασμό. Δεν δικάζει αλλά συγχωρεί, δεν αντιμάχεται αλλά παιδαγωγεί, δεν απαρνιέται αλλά περιμένει, μερόνυχτα, πάνω στο κατώφλι της ελπίδας, με ανοιχτή την αγκαλιά της, με θερμές προσευχές προς την μοναδική μας Μητέρα, τη Θεοτόκο.
Η εποχή μας δύσκολη, πολλές οι αλλαγές και οι ανατροπές, στο πέρασμα των χρόνων, ξένα πρότυπα και η τεχνολογία, στην κακή της χρήση, ανατρέπουν την παραδοσιακή εικόνα της μητέρας, που οι παλαιότερες γενιές έχουν γνωρίσει, υποσκάπτοντας τα θεμέλια του οικογενειακού ιστού. Αλλογενείς παράγοντες επιδιώκουν την παραμόρφωση της εικόνας της, προσθέτοντας όλο και περισσότερους ρόλους στο ενεργητικό της και καταργώντας, κατά κάποιον τρόπο, τον πιο βασικό, αυτόν της μητρότητας.
Σ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του ο άνθρωπος αποζητά τη γλυκιά μορφή της μητέρας του, τον παρήγορο λόγο της, τη ζεστή της αγκαλιά, το ελπιδοφόρο της χαμόγελο. Είναι τροφός και παιδαγωγός, συγχρόνως.
“ου το τεκείν ποιεί μητέρα αλλά το θρέψαι”, αναφωνεί ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Ξεχωριστές και μοναδικές, ως προς το ήθος, την αυτοθυσία και τη θεοφίλητη παιδαγωγία προς τα παιδιά τους προβάλλουν, από τα βάθη των αιώνων, ( 4ος μ. Χ αιώνας), οι μητέρες των Τριών Ιεραρχών μας, η Εμμέλεια, μητέρα του Μ.Βασιλείου, η Νόνα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και η Ανθούσα, μητέρα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Αγίες, πρότυπα και μεγάλες παιδαγωγοί, ως προς την ανατροφή, στην κατά Χριστόν ζωή, των παιδιών τους, στη σμίλευση του χαρακτήρα τους, στις νουθεσίες τους. “Στη μητέρα οφείλουμε το ζην, το ευ ζην και το, αιωνίως, κατά Θεόν ζην” Μ. Βασίλειος. “Για μένα η μητέρα μου γινόταν η προστατευτική φτερούγα για την προστασία μου και τη σωτηρία μου” Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Και ο φιλόσοφος Λιβάνιος, διδάσκαλος της θύραθεν φιλοσοφίας, των Τριών Ιεραρχών, στην τότε ειδωλολατρική Αθήνα, είχε αναφωνήσει: “Αλήθεια, τι είδους γυναίκες υπάρχουν μεταξύ των χριστιανών!”
Η μορφή της μητέρας αποτυπώνεται μέσα στα φυλλοκάρδια του παιδιού της. Η συμπεριφορά της και η εν γένει στάση της επηρεάζουν τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του, η ακεραιότητα και το ακατάβλητο του ψυχικού της σθένους, το αγωνιστικό και αισιόδοξο φρόνημά της καθορίζουν και τη δική του ασφαλή πορεία στη μετέπειτα ζωή του.
“Σε είδα να κρεμάς την πρώτη μου ζωγραφιά και θέλησα να ζωγραφίσω κι άλλη. Σε είδα να ανάβεις το καντήλι στο εικονοστάσι, να γονατίζεις ψιθυρίζοντας λόγια προσευχής κι έμαθα πως υπάρχει Θεός. Σε είδα να εργάζεσαι σκληρά για να μας μεγαλώσεις κι έμαθα την αξία της εργασίας, του αυτοσεβασμού και της αξιοπρέπειας. Σε είδα να με κοιτάς βαθιά μέσα στα μάτια και φώναξα χαρούμενα: “της ψυχής μου τα βάθη μόνο εσύ τα έχεις μάθει!”
Στις τρικυμίες της ζωής, που δεν τελειώνουν ποτέ, η μορφή της μάνας ας είναι ο άσβηστος φάρος, που θα φωτίζει, θα καθοδηγεί, θα υπομένει, θα ενθαρρύνει, θα παραδειγματίζει, σιωπηλά, κρατώντας σταθερό το πηδάλιο της οικογενειακής συνοχής, προσφέροντας τους εύχυμους καρπούς της αρετής.
Η αγκαλιά της ας είναι ο έναστρος ουρανός που θα σκεπάζει τα παιδιά της, το χαμόγελό της ο ολάνθιστος κήπος, που θα ξεκουράζει τις ψυχές τους και η πίστη της στον Θεό ο ακλόνητος βράχος, που θα τα προστατεύει από τα φουρτουνιασμένα κύματα της ζωής.
