Το Δ/Σ του Συλλόγου Βλάχων Βέροιας συνεδρίασε –καθυστερημένα βέβαια λόγω των εορτών του Πάσχα – με αφορμή την εκπομπή 365 ΣΤΙΓΜΕΣ που προβλήθηκε στην ERTNEWS τη Μ. Δευτέρα 14 Απριλίου 2025, και προέβη στις παρακάτω εκτιμήσεις.
Ο Σύλλογος Βλάχων Βέροιας χαιρετίζει, σε συνθήκες εκκωφαντικής απουσίας των Βλάχων από τα κρατικά Μέσα Ενημέρωσης, κάθε είδους εκπομπή που προβάλλεται από τα ιδιωτικά και ιδιαίτερα από τα κρατικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης σχετικά με τους Βλάχους. Η προβολή εκπομπών με αντικείμενο τους Βλάχους και τον τρόπο ζωής μας, την ιστορία μας, τη γλώσσα και τον πολιτισμό μας γενικότερα είναι αναμφισβήτητα ένα πολύ θετικό και αισιόδοξο μήνυμα.
Με θετική διάθεση και καλή πίστη παρακολουθήσαμε την εκπομπή 365 ΣΤΙΓΜΕΣ στην ERTNEWS, τη Μ. Δευτέρα 14 Απριλίου 2025, και χαρήκαμε ειλικρινά με τα λόγια των απλών ανθρώπων που παρουσιάστηκαν και συγκινηθήκαμε ιδιαίτερα από το γεγονός ότι κοινός πόθος όλων των απλών ανθρώπων που παρουσιάσθηκαν στην εκπομπή είναι να μη χαθεί η πλούσια βλαχική μας γλώσσα.
Δυστυχώς όμως, στη συνέχεια της εκπομπής διαπιστώσαμε ότι τα λόγια και οι επιθυμίες των ανθρώπων αυτών δεν λαμβάνονται υπόψη ούτε γίνονται σεβαστά, αλλά αντιθέτως αγνοούνται – αν δεν πολεμούνται – και μάλιστα από πρόσωπα που σύμφωνα με τις καταστατικές δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει εδώ και δεκαετίες ως επικεφαλής της ΠΟΠΒΣ οφείλουν να εργάζονται για τη διατήρηση και διάδοση της βλαχικής γλώσσας και πολιτισμού.
Πιο συγκεκριμένα, με το παρόν Δελτίο Τύπου επιθυμούμε να δηλώσουμε την κάθετη διαφωνία μας με τον εξόφθαλμα αντιεπιστημονικό ισχυρισμό που ακούστηκε μέσα από την εν λόγω εκπομπή ότι «τα βλάχικα είναι ιδιώματα. Σε κάθε χωριό μιλάνε διαφορετικά» αφήνοντας να νοηθεί ότι τα ιδιώματα αυτά είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους και δεν υπάρχει αλληλοκατανόηση.
Απέναντι σε αυτήν την υποτιμητική για τη βλαχική γλώσσα θέσ που μόνον από έναν αδαή περί τα γλωσσικά θα μπορούσε να εκστομισθεί θα παραθέσουμε μόνον δύο επιχειρήματα, καθώς δεν είναι σκοπός μας να κάνουμε μαθήματα μέσα από το παρόν δελτίο τύπου. Το πρώτο επιχείρημα προέρχεται από τον Gustav Weigand, διαπρεπή καθηγητή του Πανεπιστημίου της Λειψίας, που πραγματοποίησε επιτόπια έρευνα τα έτη 1889 – 1890 σε όλες σχεδόν τις εγκαταστάσεις των Βλάχων και ο οποίος στον β ́ τόμο της έρευνάς του Οι Αρωμούνοι (σελ. 333-334 ελληνικής έκδοσης) σχετικά με τη λαογραφία και τη γλώσσα των Βλάχων διαπιστώνει: «Αν συγκρίνουμε τη γλώσσα του πιο βόρειου μόνιμου οικισμού, αυτή του Κρουσόβου, με αυτήν του πιο νότιου στη Θήβα, μένουμε έκπληκτοι από το γεγονός ότι, παρά την απόσταση των 300 χιλιομέτρων, βρίσκει κανείς μόνο μερικές παρεκκλίσεις. Αν κανείς μεταφέρει αυτή την απόσταση στη Γαλλία, την Ιταλία ή τη Γερμανία, ποια διαλεκτική διαφορά βρίσκει, για να μείνουμε μόνο στην άνω γερμανική περιοχή, ανάμεσα στη γλώσσα την οποία μιλάει κανείς στην περιοχή του Κάσσελ και αυτήν που μιλάει στην γύρω περιοχή της Στουτγκάρδης!
Και τί γίνεται στην ενδιάμεση περιοχή!...». Ως δεύτερο επιχείρημα δεν έχουμε παρά να επικαλεστούμε την κοινή μας πείρα και εμπειρία:
Στη Βέροια αλλά και σε όλη την ευρύτερη περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας μιλιούνται ποικιλίες της βλαχικής γλώσσας που προέρχονται από πολλές περιοχές (Πίνδος, Γράμμος, Φάρσαρη κ.λπ.).
Το γεγονός της διαφορετικής γεωγραφικής προέλευσης δεν έχει δημιουργήσει ποτέ εξ όσων γνωρίζουμε πρόβλημα συνεννόησης στους ομιλητές της βλαχικής γλώσσας. Εδώ και αιώνες οι άνθρωποι μιλάνε και συνεννοούνται, εργάζονται, διασκεδάζουν, κάνουν αγοραπωλησίες χωρίς η ποικιλία της γλώσσας που χρησιμοποιεί ο καθένας να αποτελεί εμπόδιο. Εξάλλου, όπως ασφαλώς μπόρεσαν να διαπιστώσουν ακόμη και οι τηλεθεατές, όλοι οι συμμετέχοντες στην εκπομπή που μίλησαν βλάχικα, αν και προέρχονται από διαφορετικά χωριά, χρησιμοποίησαν λίγο – πολύ τις ίδιες λέξεις και εκφράσεις.
Με λύπη μας διαπιστώνουμε ότι ο επικεφαλής του δευτεροβάθμιου οργάνου των πολιτιστικών Συλλόγων των Βλάχων της Ελλάδας είναι με λόγια και έργα εναντίον οποιασδήποτε δημιουργικής δράσης σχετικά με τη σωτηρία της βλαχικής γλώσσας και μάλιστα, δε μένει απλά αδρανής απέναντι σε αυτήν τη μεγάλη πολιτιστική καταστροφή που βλέπουμε να πλησιάζει, αλλά πολεμά έμπρακτα τέτοιου είδους δράσεις. Επιπλέον, αυθαίρετα και χωρίς κανένα πραγματικό έρεισμα συνδέει τις προσπάθειες διάσωσης της βλαχικής γλώσσας εν έτει 2025 με ξένα κράτη και ξένες «προπαγάνδες» οι οποίες υποτίθεται ότι δρουν εναντίον της Ελλάδας.
Το ίδιο δυσάρεστες στάθηκαν για εμάς, οι συνεχείς αναφορές της κας Καρακώστα σε «ιδίωμα» και όχι σε γλώσσα και σε «έλλειψη οποιωνδήποτε γραπτών τεκμηρίων». Θεωρούμε ότι λίγη σημασία έχει αν οι ισχυρισμοί αυτοί μας βρίσκουν αντίθετους, αλλά είναι θλιβερό το γεγονός μια νέα επιστήμων, ιστορικός ούσα, επομένως εκτός του επιστημονικού πεδίου της Γλωσσολογίας, να επαναλαμβάνει με στόμφο ως αυθεντία την άκρως αντιεπιστημονική άποψη ότι η βλαχική δεν είναι γλώσσα αλλά «ιδίωμα» και να αγνοεί παντελώς την πολύ πλούσια διεθνή και ελληνική βιβλιογραφία που έχει δημιουργηθεί μέχρι τις μέρες μας και έχει αποφανθεί ότι η βλαχική γλώσσα είναι μία αυτόνομη νεολατινική γλώσσα, με τις δικές της διαλέκτους και ιδιώματα, με ομοιότητες και διαφορές με τις άλλες συγγενείς νεολατινικές γλώσσες της Δύσης και των Βαλκανίων.
Ο Σύλλογος Βλάχων Βέροιας – όπως και πολλοί άλλοι Σύλλογοι Βλάχων σε όλη την Ελλάδα – έχοντας διαπιστώσει τη συρρίκνωση της βλαχικής γλώσσας στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες, σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις δια ζώσης διδασκαλίας αυτής επί δεκαεννέα συναπτά έτη, ενώ τα τελευταία πέντε χρόνια σε συνεργασία με τη Συντροφιά Βλάχων Αθήνας υποστηρίζει την παροχή μαθημάτων βλαχικής γλώσσας μέσω διαδικτύου. Είναι ντροπή που κάποιοι αντί να υποστηρίζουν αυτές τις προσπάθειες, τις αντιστρατεύονται και τις συκοφαντούν χυδαιότατα με τρόπο που απαξιούμε να σχολιάσουμε περαιτέρω.
Εμείς λοιπόν, συναισθανόμενοι την ευθύνη απέναντι στους προγόνους μας, στην ιστορία και στον πολιτισμό αυτού του τόπου και από σεβασμό στον άνθρωπο και στα δημιουργήματά του, θα προσπαθήσουμε με όσες δυνάμεις διαθέτουμε να συμβάλουμε στη διάσωση της βλαχικής γλώσσας από την εξαφάνιση, γιατί δε θεωρούμε αναπόφευκτο και αναπότρεπτο το τέλος της βλαχικής γλώσσας στην Ελλάδα.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Η Πρόεδρος Λέμη Γατοπούλου
Ο Γεν. Γραμματέας Γιάννης Ράπτης
