Του Απόστολου Ιωσηφίδη
«τῇ Ἑλλάδι πενίη μὲν αἰεί κοτε σύντροφός ἐστι, ἀρετὴ δὲ ἔπακτός ἐστι, ἀπό τε σοφίης κατεργασμένη καὶ νόμου ἰσχυροῦ· τῇ διαχρεωμένη ἡ Ἑλλὰς τήν τε πενίην ἀπαμύνεται καὶ τὴν δεσποσύνην»
[Ἡροδότου, Ἱστορίαι, 7.102.1
η Ελλάδα παλαιόθεν και ώς τώρα ζει συντροφιά με την Πενία, αλλά εφοδιάστηκε με αρετή, που κερδήθηκε με τη σοφία και τον κυρίαρχο νόμο· οπλισμένη μ᾽ αυτήν η Ελλάδα αγωνίζεται εναντίον της Πενίας και του δεσποτισμού]
…και ένα από τα ισχυρότερα όπλα, με τα οποία η αρετή εφοδιάζει την ελληνική κοινωνία, προς αντιμετώπιση της «σιαμαίας» συντρόφου της, της πενίας, είναι η αγάπη και η αλληλεγγύη προς τους πένητες.
Αγάπη και αλληλεγγύη και υποστήριξη πολύπλευρη και πνοή ζωής, που, ειδικότερα στην πόλη μας, εκδηλώνονται αδιάκοπα, αθόρυβα και διακριτικά, και μέσα από την ευεργετική δράση της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Κυριών.
Πτυχές αυτής της δράσης υπενθυμίζουν (σποραδικά) ευχαριστήρια και εισησάρια, που αποδελτιώνονται εδώ σαν ένα μικρό αφιέρωμα στην επέτειο των 120 χρόνων προσφοράς της Αδελφότητος (και, όπως θα συμπλήρωνε ο μακαριστός Γιάννης Μελετίδης, «σαν ένα ταπεινό κεράκι» στην μνήμη όλων εκείνων που συνέβαλαν να φυτευτεί, να ανθίζει και να καρποφορεί το ευσκιόφυλλο δένδρο της Αδελφότητος):
1.- Τέσσερα Ευχαριστήρια:
(α).- 1912
«Εὐχαριστήριον
Ἡ ἐλεήμων καὶ φιλεύσπλαγχνος μαργαρῖτις Κα Χαρίκλεια Δανδάνη, τὸ γένος Τούσα ἐκ Βεροίας μόλις πρὸ 18 μηνῶν ἐν Ναούσῃ ἀποκατασταθεῖσα ὑπέκυψεν πρὸ ὀλίγου εἰς τὸ ἀνηλεὲς τοῦ θανάτου δρέπανον. Μολονότι δὲ εὑρίσκετο μακρὰν τῆς γενετείρας, ἐλαυνομένη ἐκ τοῦ πόθου καὶ τῆς ἀγάπης πρὸς αὐτήν, δὲν ἐπελάθετο κατὰ τὰς τελευταίας τῆς ζωῆς της στιγμὰς τῶν πτωχῶν τῆς προσφιλοῦς της πατρίδος Βερροίας, ἀλλ᾿ ἀφῆκεν ὑπὲρ αὐτῶν 7 λίρας Ὀθωμανικὰς πρὸς ἀνακούφισιν αὐτῶν.
Ἡ εὐγνωμονοῦσα ὅθεν ὁλομέλεια τῆς ἐν Βερροίᾳ Φιλοπτώχου Ἀδελφότητος τῶν Ἑλληνίδων Κυριῶν καθῆκον ἐπιβεβλημένον θεωρεῖ, ὅπως ἀναπέμψῃ δεήσεις τῷ Ὑψίστῳ, δεομένη καὶ ἐξ ὀνόματος τῶν ἀνακουφιζομένων πτωχῶν, ἵνα τὴν ψυχὴν αὐτῆς ἀναπαύσῃ ἐν σκηναῖς δικαίων.
(Ἐκ τοῦ Γραφείου)»
«Νέα Ἀλήθεια», 08-04-1912.
(β).- 1914
«Φόρος εὐγνωμοσύνης
Τὸ Προεδρεῖον τῆς Φιλοπτώχου Ἀδελφότητος τῶν Ἑλληνίδων Κυριῶν Βερροίας ἀποτίον ἐλάχιστον φόρον εὐγνωμοσύνης εἰς τὴν μνήμην τοῦ πρὸ ἑβδομάδος μεταστάντος ἀειμνήστου συμπατριώτου Κωνσταντίνου Καραλῆ, ὅστις διαθέτων τὰ κατ᾽ αυτὸν δὲν ἐλησμόνησε νὰ ἐνισχύσῃ τὸ φιλάνθρωπον τῆς Ἀδελφότητος ἔργον διὰ γενναίας ἐκ δέκα λιρῶν δωρεᾶς, εὔχεται τῷ Παναγάθῳ ὅπως κατατάξῃ τὴν εὐγενῆ αὐτοῦ ψυχὴν ἐν σκηναῖς δικαίων.
Ἐν Βερροίᾳ τῇ 28ῃ Ἰανουαρίου 1914
(Ἐκ τοῦ Γραφείου τῆς Ἀδελφότητος)»
«Νέα Ἀλήθεια», 31-01-1914.
(γ).- 1921
«Δωρεὰ Φιλοπτώχου
Βέρροια.- Ἡ ἐν Θεσσαλονίκη οἰκογένεια Ἀντωνίου Στίγγα ἐπὶ τῷ θανάτῳ τῆς Εὐδοξίας Ἀντ. Στίγγα συζύγου καὶ Ἐμμανουὴλ Ἀντ. Στίγγα υἱοῦ ἐδωρήσατο εἰς τὴν Φιλόπτωχον Ἀδελφότητα Βερροίας δραχμὰς τριακοσίας ὑπὲρ τῶν ψυχῶν τῶν ἀποβιωσάντων προσφιλεστάτων αὐτῆς μελῶν. Ἡ Φιλόπτωχος Ἀδελφότης εὐχαριστεῖ δεομένη ὕψιστον ἀναπαύσῃ ψυχὰς ἀποβιωσάντων.
(Ἐκ τοῦ Γραφείου τῆς Φιλοπτώχου Ἀδελφ. Κυριῶν Βερροίας.)»
«Τὸ Φῶς», 11-04-1921.
(δ).- 1923
«Εὐχαριστήριον
Ἡ Φιλόπτωχος Ἀδελφότης κυριῶν Βερροίας θεωρεῖ καθῆκον της ὅπως καὶ δημοσίᾳ εὐχαριστήσῃ τοὺς ἐν Βουφάλῳ τῆς Ἀμερικής πατριώτας, οἵτινες δι᾿ ἐράνου διενεργηθέντος ὑπὸ τῆς Μελπομένης Κ. Γεμιτζόγλου ἀπέστειλε πρὸς τὸ ταμεῖόν της 21.120 δραχμὰς μὲ τὴν εὐγενῆ ἐπιθυμίαν ὅπως μέρος κρατηθῇ διὰ τὸν σκοπὸν τῆς Ἀδελφότητος, ὅστις εἶνε ἡ ἵδρυσις Νοσοκομείου[1], τὸ δὲ ὑπόλοιπον διανεμηθῇ ἐπὶ ταῖς ἑορταῖς τοῦ Πάσχα εἰς πτωχὰς οἰκογενείας.
Οὕτω ἡ Ἀδελφότης κατώρθωσε νὰ δώσῃ ἀνακούφισίν τινα εἰς τοὺς πτωχοὺς τῆς Βερροίας καὶ τοὺς πενεστέρους ἐξ τῶν ἐπιστρεψάντων εἰς τὴν οἰκογένειάν των αἰχμαλώτους.
Ἐκ τοῦ γραφείου τῆς Ἀδελφότητος»
«Μακεδονία», 25-04-1923.
2.- Δυο ειδησάρια
(α).- 1921 / Η Φιλόπτωχος στο μέτωπο της Μικρασίας.
«Ἡ Φιλόπτωχος Βερροίας
Βέρροια.- Ἡ Φιλόπτωχος Ἀδελφότης τῶν Κυριῶν Βερροίας καταρτίσασα ἑπτὰ ἐπιτροπὰς συνέλεξεν ἐράνους τὸ ποσὸν τῶν ὁποίων ἀνῆλθεν εἰς δραχμὰς 1.840 καὶ τὸ ὁποῖον ἀπεστάλη διὰ τὰς ἀνάγκας τῶν εἰς τὸ Μέτωπον μαχομένων στρατιωτῶν.»
«Τὸ Φῶς», 29-01-1921.
(β).- 1954 / Τα εγκαίνια των Γραφείων τη
ς Φιλοπτώχου.
«Ἡ χθεσινὴ ἑορτὴ τῆς Φιλοπτ. Αδελφοτ. Κυριῶν
Χθὲς Κυριακὴν σεμνὴ τελετὴ ἔλαβε χώραν εἰς τὰ Γραφεῖα τῆς Φιλοπτώχου Ἀδελφότητος Κυριῶν Βερροίας. Μετὰ τὴν ἐπιμνημόσυνον δέησιν γενομένην ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τοῦ Ἁγίου Αντωνίου ἱερουργοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας Κου Ἀλεξάνδρου ὑπὲρ ἀναπαύσεως τῆς ψυχῆς τῆς Μεγάλης Εὐεργέτιδος τῆς Φιλοπτώχου Ἀδελφότητος Μαριγῶς Μαλακούση-Πρωτοψάλτου ἐψάλη ἁγιασμὸς εἰς τὸ Γραφεῖον αὐτῆς δωρεὰ τῆς ἀειμνήστου Εὐεργέτιδος. Μετ᾿ αὐτὸν ὡμίλησεν ἡ πρόεδρος τῆς Φιλοπτώχου Ἀδελφότητος κ. Ἑλένη Στράλλα[2] καὶ μετ᾿ αὐτὴν ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης ἐξάραντες τὴν θεάρεστον πρᾶξιν τῆς ἀειμνήστου εὐεργέτιδος.»
«Ἀστὴρ Βερροίας», 28-06-1954.
«Βέροια, 28.- Ἐγένοντο τὴν 11ην π.μ. τῆς Κυριακῆς {= 27-06-1954}, τὰ ἐγκαίνια τοῦ γραφείου φιλοπτώχου ἀδελφότητος, δωρεᾶς τῆς Μαρίας Μαλακούση, χοροστατοῦντος τοῦ μητροπολίτου Βεροίας καὶ Ναούσης κ.κ. Ἀλεξάνδρου. Κατ᾿ αὐτὰ ὡμίλησαν ἡ πρόεδρος κ. Στράλα καὶ ὁ βουλευτὴς κ. Χατζηδημητρίου, ὅστις καὶ προέβη εἰς τὰ ἀποκαλυπτήρια τῆς ἀναμνηστικῆς πλακός. Παρέστησαν ὁ δήμαρχος καὶ ἡ κ. Κεμετζῆ {= ενν. Κεμιντζέ}, ὁ διευθυντὴς τῆς νομαρχίας κ. Θεοδωρίδης, ὁ ταγματάρχης κ. Λουκᾶς ὡς ἀντιπρόσωπος τῆς μεραρχίας, τὸ διοικητικὸν συμβούλιον καὶ τὰ μέλη τῆς ἀδελφότητος καὶ πλῆθος κόσμου.»
«Μακεδονία», 29-06-1954.
3.- Ένα Υπόμνημα
1925, ακριβώς πριν 100 χρόνια
Η Φιλόπτωχος πρόμαχος του εκλογικού δικαιώματος των γυναικών:
(α).- Βουλή των Ελλήνων (Πρόεδρος ο Βεροιεύς Κωνταντίνος Ρακτιβάν)
«Συνεδρία Ρϟς´ {196} τῆς 2 Ἰουνίου 1925
Ὥρα 5 και 10´ μ.μ. ὁ κ. Πρόεδρος ἀνελθὼν ἐπὶ τῆς ἕδρας, κηρύσσει τὴν ἔναρξιν τῆς συνεδριάσεως […]
Ἀνακοινοῦνται τὰ ἑξῆς […]
Ἡ Φιλόπτωχος Ἀδελφότης κυριῶν Βερροίας αἰτεῖται τὴν παροχὴν ψήφου εἰς τὰς γυναῖκας. […]»[3]
(β).-
«Ἡ ψῆφος τῶν γυναικῶν
Βέρροια.- Αἱ γυναῖκες τῆς πόλεώς μας δι᾿ ὑπομνήματός των ἐζήτησαν παρὰ τῆς Ἐθνοσυνελεύσεως τὴν παροχὴν ψήφου εἰς τὸ γυναικεῖον φύλον. Δι᾿ ἡμᾶς τοὺς ἄνδρας εἶνε εὐχάριστον τὸ γεγονὸς διότι θὰ μᾶς ἀντικαταστήσουν αἱ γυναῖκες εἰς ὅλα ἔστω καὶ γιὰ λίγο καὶ ἔτσι θὰ νοιώσουν καὶ αὐτὲς τὶ θὰ πῇ ἀγὼν ζωῆς. Φιλοδοξοῦν αἱ γυναῖκες μας νὰ γίνουν ὑπουργίνες, βουλευτίνες καὶ δημαρχίνες ἀλλὰ λησμονοῦν ὅτι μαζὶ μὲ τὰ δικαιώματα θὰ ἀποκτήσουν καὶ περισσοτέρας ὑποχρεώσεις.
Μ.»
«Ταχυδρόμος Βορείου Ἑλλάδος», 21-06-1925.
[1] Την πρωτοβουλία της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Κυριών Βεροίας για την ίδρυση Νοσοκομείου και την καθοριστική συμβολή της στην λειτουργία του Προσφυγικού Νοσοκομείου περιγράφει ο αείμνηστος Παύλος Δ. Πυρινός στην μονογραφία του: Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Βεροίας Εκατό Χρόνια Προσφοράς 1905-2005, έκδ. Δήμος Βέροιας, 2005, σελ.59-60.
[2] Ελένη Στράλλα (το γένος Κωνσταντίνου Καμπίτογλου, 1897-1975), Πρόεδρος της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Κυριών Βεροίας (1924-1925, 1928-1929, 1936-1959) [: Παύλος Δ. Πυρινός, Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Βεροίας Εκατό Χρόνια Προσφοράς 1905-2005, έκδ. Δήμος Βέροιας, 2005, σελ. 65-78]• αναπληρωματικό μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων Βεροίας (1954)• από τις πρωτοπόρους συμμετέχουσες στα αυτοδιοικητικά κοινά: υποψήφια Δημοτική Σύμβουλος με τον Συνδυασμό του Αντωνίου Κεμιντζέ στις δημοτικές εκλογές της 21-11-1954 (κατετάγη 7η επιλαχούσα του συνδυασμού της με 338 σταυρούς προτίμησης)• στις ίδιες εκλογές συμμετείχαν άλλες 2 (δύο) γυναίκες: η Ευτέρπη Λιόλιου με τον συνδυασμό του Αντωνίου Κεμιντζέ (12η επιλαχούσα του συνδυασμού της με 235 στ. πρ.), και η δικηγόρος Φλώρα (Φλωρεντία) Γεωργιάδη (1930, - συζ. Χρήστου Αθανασάκη) με τον συνδυασμό του Αναστασίου Καρατζόγλου (2η επιτυχούσα του συνδυασμού της με 1.068 στ. πρ., η και πρώτη γυναίκα Δημοτική Σύμβουλος Βέροιας). {ελπίζεται ότι προσεχές σημείωμα θα παρουσιάσει περισσότερες -και ίσως ενδιαφέρουσες- λεπτομέρειες της πολύχρονης μάχης για την κατάκτηση του εκλογικού δικαιώματος των γυναικών}
[3] «Προεδρία Κωνσταντίνου Ρακτιβὰν / Πρακτικὰ / τῶν / Συνεδριάσεων τῆς Δ! ἐν Ἀθήναις / Συντακτικῆς τῶν Ἑλλήνων Συνελεύσεως / Τόμος Ε!», σελ. 341-342, ἐν Ἀθήναις, ἐκ τοῦ Ἐθνικοῦ Τυπογραφείου, 1926.
