Του Σάκη Τριανταφυλλίδη
Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω ιστορικές παρτίδες που σηματοδοτούν την εξέλιξη του σκακιού μέσα στους αιώνες — από τις απαρχές του παιχνιδιού ως το σύγχρονο υπερυπολογιστικό σκάκι.
Ξεκινώντας το 1475 από το χειρόγραφο ´Scachs d’amor» , δεν είναι απλά ποίημα· είναι το ξεκίνημα του σύγχρονου. Αφού είναι η μετάβαση στο σύγχρονο σκάκι: Πρώτη παρτίδα που χρησιμοποιεί τη νέα τότε «βασίλισσα» (dama), με ισχυρή δύναμη — όπως σήμερα. Από εδώ και μετά, η εξέλιξη ήταν ραγδαία: ανοίγματα όπως το Γκαμπί της Βασίλισσας, η Ιταλική Παρτίδα, και θεωρητική αναγέννηση από παίκτες όπως ο Greco και αργότερα ο Philidor.
Στην συνέχεια περίπου το 1620 εχουμε τον Greco, ο οποίος μας φέρνει στο μεταίχμιο του ρομαντικού σκακιού — εκεί όπου η τακτική υπερίσχυε της στρατηγικής. Η ανάπτυξη, ο ρυθμός και η επιθετικότητα ήταν το Α και το Ω.
Στην παρτίδα που θα σας παρουσιάσω, μπορούμε να περάσουμε στη «Ρομαντική Εποχή» του 19ου αιώνα:
Παρτίδα Adolf Anderssen vs Lionel Kieseritzky, γνωστή ως «Η Αθάνατη Παρτίδα» (1851) — μια σκακιστική συμφωνία επιθετικότητας, θυσιών και καλλιτεχνίας.
Ίσως η διασημότερη επιθετική παρτίδα στην ιστορία. Ο Anderssen θυσιάζει και τους δύο του πύργους, την βασίλισσα, και τελειώνει την παρτίδα με λαμπρό ματ μόνο με ελαφριά κομμάτια.
Ιστορικό Πλαίσιο
Η παρτίδα παίχτηκε ανεπίσημα κατά τη διάρκεια της πρώτης διεθνούς σκακιστικής διοργάνωσης (Λονδίνο 1851). Ήταν «παρτίδα επίδειξης» σε καφενείο — αλλά έμεινε στην αιωνιότητα λόγω της απίστευτης δημιουργικότητάς της.
Η «Αθάνατη Παρτίδα» αντιπροσωπεύει την εποχή όπου: α) Η επίθεση στον βασιλιά ήταν υπέρτατος στόχος, β) Οι θυσίες θεωρούνταν αναγκαία έκφραση καλλιτεχνίας και γ) Το σκάκι έμοιαζε με συναίσθημα, όχι επιστήμη.
1. e4 e5 2. f4 exf4 3. Bc4 Qh4+ 4. Kf1 b5 5. Bxb5 Nf6 6. Nf3 Qh6 7. d3 Nh5 8.
Nh4 Qg5 9. Nf5 c6 10. g4 Nf6 11. Rg1 cxb5 12. h4 Qg6 13. h5 Qg5 14. Qf3 Ng8 15.
Bxf4 Qf6 16. Nc3 Bc5 17. Nd5 Qxb2 18. Bd6 Bxg1 19. e5 Qxa1+ 20. Ke2 Na6 21.
Nxg7+ Kd8 22. Qf6+ Nxf6 23. Be7# 1-0
(Β=Αξιωματικός, Q=Βασίλισσα, K=Βασιλιάς, N=Ίππος, R=Πύργος)
Ανάλυση – Πού επικεντρώνεται το μεγαλείο
Θυσία Πύργων και Βασίλισσας:
Ο Anderssen θυσιάζει πύργο στο g1, μετά πύργο στο h1, μετά την ίδια τη βασίλισσά του (22. Qf6+!!), και όλα αυτά για την πρωτοβουλία.
Ματ με Ιππο και αξιωματικό:
Κλασικό μοτίβο απόλυτου ματ (checkmate pattern) με κλεισμένο βασιλιά από δικά του κομμάτια.
Κέντρο και Ανάπτυξη:
Αν και παίζει χωρίς ροκέ, ο Anderssen έχει πλήρη έλεγχο του κέντρου και ολοκλήρωσε την ανάπτυξη γρηγορότερα.
Τι μας διδάσκει
Δημιουργικότητα Σκάκι ως τέχνη και ρίσκο. Όχι κάθε θυσία είναι ορθή, αλλά εδώ έχει σκοπό.
Τακτικό βάθος Υπολογισμός 6-7 κινήσεων με ματ στο τέλος.
Επιθετική νοοτροπία Η πρωτοβουλία μετρά περισσότερο από το υλικό
Συνοπτική σύγκριση με προηγούμενες παρτίδες
Παρτίδα - Εποχή- Στυλ -Χαρακτηριστικό
Scachs d’amor ~1475 - Ιστορικό/συμβολικό - Πρώτη χρήση σύγχρονης βασίλισσας
Greco ~1620 - Διδακτικό/επιθετικό - Απλές θυσίες και ματ μοτίβα
Αθάνατη -1851 - Ρομαντικό/καλλιτεχνικό - Συνδυαστική τέχνη και μαεστρία
Στο επόμενο άρθρο, θα περάσουμε από την ρομαντική εποχή στη στρατηγική επανάσταση με τον François-André Danican Philidor ή ακόμη καλύτερα στον Wilhelm Steinitz, τον πρώτο επίσημο παγκόσμιο πρωταθλητή (1886), και τη μετάβαση από επίθεση → άμυνα & στρατηγική δομή.
