Του Απόστολου Ιωσηφίδη
41 Δημοτικών Σχολείων και 92 Νηπιαγωγείων της Κεντρικής Μακεδονίας αναστέλλεται η λειτουργία (η συνεχίζεται η ήδη υφιστάμενη αναστολή της λειτουργίας τους) κατά το επικείμενο νέο σχολικό έτος 2025-2026[1].
Στα περισσότερα απ’ αυτά αιτία της αναστολής είναι ο μικρός ή ο μηδενικός αριθμός των μαθητών (και σε ορισμένα η έλλειψη διδακτηρίου). Στα περισσότερα, επίσης, ο όρος «αναστολή» μάλλον αποτελεί ευφημισμό: ουσιαστικά πρόκειται για «παύση».
Ανάμεσά τους και 11 Νηπιαγωγεία της Ημαθίας, εκ των οποίων 7 τελούν «ήδη σε αναστολή» εδώ και 3 έως 7 έτη, ενώ σε άλλα 4 καταγράφεται «μικρός αριθμός μαθητών».
Αυτά, στην Ημαθίας, που…
― πριν από 100 χρόνια, ίδρυε (έστω με την συνδρομή και άλλων λόγων) Νηπιαγωγείο στο Ξηρολείβαδο:
«Διακήρυξις
Ἐκτίθεται εἰς μειοδοτικὴν δημοπρασίαν ἐν Θεσ/νίκῃ τὴν 27 Σεπτεμβρίου ἐ.ἔ. ἡ ἀνέγερσις Νηπιαγωγείου ἐν Ξηρολειβαδίῳ (Βερροίας) ἐκ κληροδοτήματος Μελᾶ.
Τὸ ἔργον προϋπελογίσθη εἰς δρ. 40.000 ἡ δὲ καταβλητέα ἐγγύησις εἰς δρχ. 2.000.
Ὁ Ἀναπληρωτὴς τοῦ Γενικοῦ Διοικητοῦ
Ε. Παπαμάρκου»
«Ἐφημερὶς τῶν Βαλκανίων», 15-09-1920, & 16-09-1920.
― πριν από 75 χρόνια, ο αριθμός των μαθητών και μαθητριών του δημοτικού σχολείου μιας ακμάζουσας Κοινότητάς της, υπερέβαινε το 25% του συνολικού πληθυσμού της[2]:
«Μία ὡραία ἐθνικὴ ἑορτὴ τοῦ Σχολείου Γιανίσσης[3]
Βέροια, 28 (Τοῦ ἀνταποκριτοῦ μας).- Τὴν παρελθοῦσαν ἑβδομάδα τὸ δημοτικὸν σχολεῖον τῆς Γιανίσσης, ὠργάνωσε μίαν θαυμασίαν σχολικὴν ἑορτὴν ἐπ᾿ εὐκαιρίᾳ τῶν ἑορτῶν τῶν Χριστουγέννων καὶ τοῦ Νέου Ἔτους.
Τὴν ἑορτὴν αὐτὴν ἐκλήθησαν νὰ παρακολουθήσουν αἱ πολιτικαὶ καὶ θρησκευτικαὶ ἀρχαὶ τοῦ Νομοῦ μας καθὼς καὶ οἱ γονεῖς τῶν μαθητῶν.
Ἀπὸ βαθείας πρωΐας οἱ 300 μαθηταὶ τοῦ Σχολείου εὑρίσκοντο ἐν συναγερμῷ, ντυμένοι μὲ τὴν εἰδικὴν στολὴν τοῦ Σχολείου. Τὰ χαρούμενα αὐτὰ παιδιὰ μὲ τὶς σάλπιγγες καὶ τὰ τύμπανα ἀνὰ χεῖρας ἔδιναν τὴν ἐντύπωσι στὸν ἐπισκέπτη ὅτι πρόκειται διὰ μαθητὰς ὄχι ἑνὸς συνειθισμένου σχολείου, ἀλλὰ διὰ μαθητὰς ἑνὸς Προτύπου σχολείου ὅπως πράγματι εἶναι τὸ Δημοτικὸν Σχολεῖον τοῦ χωρίου Γιανίσσης, χάρις εἰς τὰς εὐγενεῖς προσπαθείας τοῦ διευθυντοῦ αὐτοῦ κ. Γ. Τοπαλτζίκη καὶ τῶν διδασκάλων Χρήστου Σβολοπούλου, Ροξάνης Δονουκατᾶ καὶ Ἰφιγενείας Σκαμπαρδίνη.
Ἡ θαυμασία αὐτὴ ἑορτὴ ἤρχισε μὲ ἁγιασμὸν τελεσθέντος ὑπὸ τοῦ ἱερέως τοῦ χωρίου. Κατόπιν ἐπηκολούθησε ἡ ἔπαρσις τῆς σημαίας καὶ εἶτα ὁ δραστήριος καὶ καλλιτέχνης δημοδιδάσκαλος κ. Χ. Σβολόπουλος ὡμίλησε πατριωτικώτατα διὰ τὴν ἔννοιαν καὶ τὴν ἀξίαν τῆς ὑπερηφάνου Γαλανολεύκου. Ἐπηκολούθησε τὸ καλλιτεχνικὸν πρόγραμμα τῆς ἑορτῆς διὰ νὰ λήξῃ μὲ τὸν ἐθνικὸν μας ὕμνον τὸν ὁποῖον ἔψαλλαν ὅλοι οἱ μαθηταὶ τοῦ σχολείου.
Μετὰ τὴν ἑορτὴν οἱ προσκεκλημένοι καὶ οἱ γονεῖς τῶν μαθητῶν παρηκολούθησαν τὰ ἔργα τῶν μαθητῶν τοῦ σχολείου καθὼς καὶ τὸν ὡραιότατον σχολικὸν κῆπον τὸν ὁποῖον οἱ μαθηταὶ μόνοι των διατηροῦν.
Διὰ τὴν ἀρτίαν ὀργάνωσιν τῆς ὡραίας αὐτῆς ἑορτῆς ἀξίζει κάθε ἔπαινος ὄχι μόνον εἰς τὸ προσωπικὸν τοῦ σχολείου, ἀλλὰ τοὺς θερμοὺς ἐνισχυτὰς αὐτοῦ, Γεώργιον Σπυριδωνίδην, πρόεδρον τῆς σχολικῆς ἐφορείας, τὰ μέλη τῆς σχολικῆς ἐφορείας, καθὼς καὶ εἰς τὸν κ. Ν. Καραμανλῆν, ὁ ὁποῖος παρέχει εἰς τὸ σχολεῖον τοῦτο πολλὰς δωρεὰς διὰ τὴν ἐπούλωσιν τῶν πληγῶν του. Τὸ παράδειγμα τούτου δὲ πρέπει νὰ ἀκολουθήσουν καὶ ἄλλοι δημόται οὕτως ὥστε νὰ γίνῃ τὸ σχολεῖον ὑπόδειγμα δι᾿ ὁλόκληρον τὸν Νομόν μας.»
«Ἡ Φωνὴ τῆς Βορείου Ἑλλάδος», 29-12-1951.
Τα νήπια του 1920 και τα παιδιά του 1951 αντιμετώπισαν στη μετέπειτα ζωή τους απείρως δυσμενέστερες (έως εφιαλτικές) συνθήκες, απ’ αυτές που ταλαιπωρούν τους απογόνους τους του 21ου αιώνα. Κράτησαν όμως ζωντανά και ακμαία τα σχολεία τους (και δι αυτών τις τοπικές κοινωνίες) σχεδόν σε κάθε οικισμό της ελληνικής περιφέρειας, η οποία, σταδιακά εκσυγχρονιζόμενη, επιδερμικά εξευρωπαϊζόμενη και ραγδαίως εκσυβαριτιζόμενη, πριν προλάβει να απειληθεί από την ερημοποίηση της θρυλούμενης κλιματικής αλλαγής, ερημοποιείται ήδη από την πληθυσμιακή κατάρρευση. Κι έτσι οι σημερινοί «απόγονοι» σπεύδουν να (προ)εγγραφούν στο απουσιολόγιο της Ιστορίας…
[1] Απόφ. Περ. Δ/ντη Εκπαίδευσης Κ. Μακεδονίας 15758/12-08-2025 «Αναστολή λειτουργίας Δημοτικών Σχολείων και Νηπιαγωγείων Κεντρικής Μακεδονίας για το σχολικό έτος 2025-2026», ΦΕΚ Β’ 4502/20-08-2025.
[2] Άγιος Γεώργιος: πληθυσμός
Απογραφή 1951: 1.152 κατ. (: Ἐθνικὴ Στατιστικὴ Ὑπηρεσία τῆς Ἑλλάδος, Πληθυσμὸς τῆς Ἑλλάδος κατὰ τὴν Ἀπογραφὴν τῆς 7ης Ἀπριλίου 1951, Πραγματικὸς πληθυσμὸς κατὰ νομούς, ἐπαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις καὶ χωρία, Ἐν Ἀθήναις, ἐκ τοῦ Ἐθνικοῦ Τυπογραφείου, 1955, σελ. 70).
Απογραφή 2021: 1.474 κατ. (: απόφ. ΕΛΣΤΑΤ 2846/Β4-461/21-04-2023 «Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών έτους 2021 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας», ΦΕΚ Β΄ 2802/26-04-2023, σελ. 28303).
[3] Γιάνισσα = Άγιος Γεώργιος [μετονομασίες•
β.δ. της 28-06-1918 «Περὶ ἀναγνωρίσεως κοινοτήτων ἐν τῇ Γενικῇ Διοικήσει Θεσσαλονίκης» «Ἀναγνωρίζονται κοινότητες […] Ἐν τῇ Ὑποδιοικήσει Βερροίας […] 17) Ὁ συνοικισμὸς Γιάντσιστα ὑπὸ τὸ ὄνομα “Κοινότης Γιαντσίστης” καὶ ἕδραν τὸν ὁμώνυμον συνοικισμόν. […]», ΦΕΚ Α’ 152/09-07-1918•
δ. της 01-11-1926 «Περὶ μετονομασίας κοινοτήτων καὶ συνοικισμῶν Ὑποδιοικήσεως Βεροίας κλπ» «[…] Αον Νομὸς Θεσσαλονίκης 1ον Ὑποδιοίκησις Βεροίας […] 9) Ἡ Κοινότης Γιαντσίστης μετονομάζεται εἰς “κοινότητα Γιανίσσης” καὶ ὁ ὁμώνυμος αὐτῇ συνοικισμὸς Γιάντσιστα εἰς Γιάνισσα (ἡ) […]», ΦΕΚ Α’ 401/12-11-1926•
β.δ. της «Περὶ μετονομασίας Δήμων, Κοινοτήτων καὶ συνοικισμῶν» «[…] Ἐν τῷ Νομῷ Θεσσαλονίκης α΄) Ὁ συνοικισμὸς “Γιάνισσα” μετονομάζεται “Ἅγιος Γεώργιος” (Βερροίας) καί ἡ ομώνυμος Κοινότης “Ἁγίου Γεωργίου” (Βερροίας). […]», ΦΕΚ Α’ 271/03-09-1940].
