ΤΟΠΙΚΑ

Τα Συμόγιορτα Οι Προλήψεις – Το Κουρμπάνι *Του Μάκη Δημητράκη

Τα Συμόγιορτα Οι Προλήψεις – Το Κουρμπάνι *Του Μάκη Δημητράκη

Ο Φεβρουάριος αρχίζει με τρεις συνεχόμενες γιορτές, τα Συμόγιορτα, όπως τις ονομάζει ο λαός. Την πρώτη του μήνα του Αγίου Τρύφωνα, την επομένη της Υπαπαντής και στις τρεις του Αγίου Συμεών.

Ο Άγιος Τρύφων (Τρύφος, Τρύφωνας) προστατεύει τους αγρούς και ιδιαίτερα τα αμπέλια από τα τρωκτικά, τις κάμπιες, τα σκουλήκια, τις ακρίδες κ.ά. Ο Άγιος συνδέεται με τα αμπέλια και το κρασί γιατί καταγόταν από τη Λάμψακο της Φρυγίας, μιας περιοχής που ήταν από τους μεγαλύτερους αμπελότοπους της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Οι αμπελουργοί αλλά και οι σταφιδοπαραγωγοί και οι άλλοι αγρότες αποφεύγουν αυστηρά να μπαίνουν στο αμπέλι ανήμερα της γιορτής του Αγίου για να κλαδέψουν. Αντίθετα εκκλησιάζονται ομαδικά και ραντίζουν τα αμπέλια και τα χωράφια τους με τον αγιασμό που τελείται στους ναούς.

Στην εικονογραφία του ο Αγ. Τρύφωνας, που είναι πολιούχος της Νίκαιας της Βιθυνίας, παριστάνεται με κλαδευτήρι στο χέρι ενώ στο βάθος της εικόνας υπάρχει κάποιος γεωργός που τιμωρήθηκε (του κόπηκε η μύτη) επειδή δεν τήρησε την αργία της γιορτής.

Το ελληνικό όνομα του Αγίου, που κατά το συναξάρι του ήταν φτωχός χηνοβοσκός, συσχετίζεται με τη λέξη «Τρυφερός» και στη Δυτική Μακεδονία θεωρείται προστάτης και του τριφυλλιού που καλλιεργούν για ζωοτροφή γι’ αυτό και τον αποκαλούν Άγιο Τρίφυλλα (Βλάστη).

Οι καταγόμενοι από τους πλούσιους αμπελότοπους της Ανατολικής Ρωμυλίας, ανήμερα της γιορτής, πραγματοποιούν την εντυπωσιακή τελετουργία του Κουρπανιού. Αυτό είναι αιματηρή θυσία ζώου προς τιμήν του Αγίου, προκειμένου να ευλογήσει την ανάπτυξη και παραγωγή των αμπελιών. Το ζώο που θυσιάζεται μαγειρεύεται και προσφέρεται στους πιστούς, αφού «ευλογηθεί» από τον ιερέα. Ακολουθεί γλέντι με παραδοσιακά όργανα και χορευτικά συγκροτήματα.

Το έθιμο διατηρείται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα όπως στη Γουμένισα Κιλκίς, Νέα Αγχίαλο Θεσσαλονίκης και στην Ημαθία στον Τρίλοφο, Στενήμαχο και Αγία Βαρβάρα όπου λειτουργούν και τα εξωκλήσια τα αφιερωμένα στον Άγιο Τρύφωνα.

Η δεύτερη γιορτή είναι της Παναγίας της Υπαπαντής που λαϊκά λέγεται Παπαντή, Υπακοή, Αποπαντή ενώ στην Καππαδοκία ονομάζονταν «Αγκάλη Συμεών». Στην Κρήτη ανήμερα της γιορτής αργούν και γιορτάζουν οι μυλωνάδες γι’ αυτό ονομάζεται η Παναγία η Μυλιαργούσα.

Η λέξη Υπαπαντή προέρχεται από το από + απαντώ = προϋπαντώ άρα Υπαπαντή είναι η προϋπάντηση. Η γιορτή θεωρείται και Δεσποτική (αφορά τον Κύριο) αλλά και Θεομητορική (αφορά τη Θεοτόκο).

Είναι γνωστό το ιστορικό της εορτής και μας το αφηγείται ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Σαράντα ημέρες μετά τη γέννηση του βρέφους – σύμφωνα με το μωσαϊκό νόμο – το πρωτότοκο παιδί κάθε οικογένειας έπρεπε να αφιερωθεί στο Θεό και συγχρόνως οι γονείς να προσφέρουν μια μικρή θυσία. Έτσι έγινε και με τον Ιωσήφ και τη Μαρία που πήγαν στα Ιεροσόλυμα και στο Ναό τους προϋπάντησε (υποδέχθηκε) ο υπερήλικας πρεσβύτης (ιερέας) Συμεών, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα.

Στην αρχή η Υπαπαντή γιορταζόταν στις 14 Φεβρουαρίου και ήταν μικρή γιορτή. Ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός την ανήγαγε σε Δεσποτική και από το 542 μ.Χ. επέβαλε να γιορτάζεται στις 2 του μήνα σε όλη την αυτοκρατορία.

Εποχικά η γιορτή της Υπαπαντής ανήκει στις γεωργικές γιορτές που τις προσέχουν και τις σέβονται οι αγρότες. Εύχονται καλή βλάστηση και τηρούν την αργία με αυστηρότητα για να μη πέσει χαλάζι. Καθώς αλλάζει ο καιρός οι άνθρωποι προβλέπουν τις μεταβολές για τις επόμενες μέρες. Χαρακτηριστικές είναι και οι παροιμιακές εκφράσεις «Καλοκαιριά της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας» και «ό,τι καιρό κάνει της Υπαπαντής θα κάμει σαράντα μέρες».

Στις 3 Φεβρουαρίου είναι του Αγίου Συμεών (Αϊ-Συμιού) που έδωσε και την ονομασία «Συμόγιορτα». Ο Άγιος Συμεών ο Θεοδόχος (σήκωσε στα χέρια του τον Χριστό) θεωρείται ο τελευταίος Άγιος της Π. Διαθήκης και ο πρώτος της Καινής.

Τη μνήμη του Αγίου τιμούν ιδιαίτερα οι έγκυες γυναίκες για να μη «σημαδευτεί» το βρέφος. Δεν κόβουνε τίποτε με το μαχαίρι, ούτε ψαλίδι ανοίγει, ούτε ξύλα κόβουν με το τσεκούρι. Την παραμονή της γιορτής οι έγκυες πριν κοιμηθούν βγάζουν τα ρούχα ανάποδα και προς τα πίσω ώστε αν άθελά τους κάτι δεν πάει καλά, το σημάδι στο μωρό να βγει στο πίσω μέρος (πλάτη) για να μη φαίνεται.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τάσος Μπαρτζώκας: Προχωρά η υλοποίηση του Ειδικού Σχολείου Αλεξάνδρειας - Αρδευτικού Μελίκης - Αιγινίου  -  Κάθετου οδικού άξονα Βέροιας - Νάουσας - Σκύδρας

Τάσος Μπαρτζώκας: Προχωρά η υλοποίηση του Ειδικού...

Με τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Χρίστο Δήμα,...

ΑΠ. ΒΕΣΥΡΟΠΟΥΛΟΣ: «Δρομολογούνται δύο ακόμη σημαντικά έργα υποδομών για τη Νάουσα: η σύνδεση με την Εγνατία και η κατασκευή της γέφυρας στην περιοχή του Νοσοκομείου»

ΑΠ. ΒΕΣΥΡΟΠΟΥΛΟΣ: «Δρομολογούνται δύο ακόμη σημαντικά...

Η ανάγκη υλοποίησης μίας σειράς σημαντικών έργων...

Εκπαίδευση Τμήματος Προστασίας Τρίτης Ηλικίας με βάση το έργο ESCAPERS

Εκπαίδευση Τμήματος Προστασίας Τρίτης Ηλικίας με βάση...

Από τη διαχειρίστρια έργων Challedu, κ. Κωνσταντίνα...

Συνελήφθη  ένα άτομο στην Ημαθία  για διακίνηση και κατοχή ναρκωτικών  ουσιών

Συνελήφθη ένα άτομο στην Ημαθία για διακίνηση και...

Συνελήφθη χθες (17 Ιουνίου 2025) το απόγευμα από...

Πέμπτη 19 Ιουνίου 2025 στο Eπιμελητήριο Ημαθίας Παρουσίαση νέων δράσεων ενίσχυσης  της Επιχειρηματικότητας στην Περιφέρεια

Πέμπτη 19 Ιουνίου 2025 στο Eπιμελητήριο Ημαθίας...

Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και η Π.Ε Ημαθίας, σε...

ΛΥΚΕΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΕΡΟΙΑΣ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΣΑΡΑΦΟΓΛΟΥ  - Εκεί που το παρελθόν συναντάται  με το παρόν και κληροδοτείται στο μέλλον

ΛΥΚΕΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΔΩΝ - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΕΡΟΙΑΣ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ...

Μουστιάκα - Μπατσαρά ΕλένηΠριν από κάποιες ημέρες (13...

Περιφερειακή παράταξη  «Πράξεις για τη Μακεδονία»:  Ερώτηση για τα αρδευτικά έργα

Περιφερειακή παράταξη «Πράξεις για τη Μακεδονία»: ...

Το ζήτημα της εκτέλεσης αρδευτικών έργων στις...

Συγχαρητήριο για την εκλογή  του Κώστα Σκρέκα στη θέση του  Γραμματέα της Πολιτικής Επιτροπής της ΝΔ

Συγχαρητήριο για την εκλογή του Κώστα Σκρέκα στη θέση...

Η Διοικούσα Επιτροπή Εκλογικής Περιφέρειας (Δ.Ε.Ε.Π.)...

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΑΡΘΡΩΝ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ # ΝΕΑ

Σχετικά άρθρα

Η είδηση της αιφνίδιας απώλειας του 66χρονου ηλεκτρολόγου Γιώργου Κουτσιώνη, το πρωί της Τετάρτης (29/5/2024), σκόρπισε θλίψη στην κοινωνία της Βέροιας.  Ο Γιώργος Κουτσιώνης υπήρξε άριστος επαγγελματίας και...

Θανατηφόρο τροχαίο σημειώθηκε σήμερα, πρωί Δευτέρας 1 Απριλίου, λίγο πριν τις 10.00, στην Πατρίδα Βέροιας, όταν  ΙΧ αυτοκίνητο που κινούνταν απο Βέροια προς Νάουσα , ξέφυγε απο τον έλεγχο, πέρασε στο αντίθετο...

Από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος - Καθαριότητας και Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Βέροιας, ανακοινώνεται ότι επικαιροποιήθηκε από την ΕΜΥ, το έκτακτο δελτίο επιδείνωσης καιρού, το οποίο για την περιοχή μας,...

Ο χαρακτηριστικός ήχος και το προειδοποιητικό μήνυμα από το 112 ελήφθη πριν λίγο(απόγευμα Δευτέρας 04/9) από τους κατοίκους σε όλη την Ημαθία. Το «καμπανάκι» από την Πολιτική Προστασία χτύπησε λόγω της...