Γράφει ο Μανώλης Βαλσαμίδης
Με τη συγγραφή του τελευταίου βιβλίου μου για τη Δημογεροντία, ολοκλήρωσα την έρευνα στους κώδικες της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Ναούσης, τους οποίους χάρη στο τηλεφώνημα που μου έκανε ο τότε Αρχιερατικός Επίτροπος Παπααναστάσης Σαράτσης σώσαμε από το κάψιμο. Κάνω γνωστό ότι παρέδωσα τους ανωτέρω κώδικες στον φυσικό ιδιοκτήτη τους, την Ι. Μ. Βερροίας - Καμπανίας και Ναούσης. Μακάρι να υπήρχε στη Νάουσα Ιστορικό Αρχείο. Θα βρίσκαμε τον τρόπο να συντηρηθεί ο ανεκτίμητος αυτός θησαυρός, να ψηφιοποιηθεί και να είναι πλέον προσβάσιμος.
Τα παραδοθέντα, με βάση πρωτόκολλα παράδοσης και παραλαβής, είναι:
Ι. 1. Κώδιξ ετών 1849-1892, πρώτος των Σχολείων
ΙΙ. 1. Κώδηξ έτους 1867 της Εκκλησίας του Αγίου Μηνά Ναούσης
2. Κώδηξ έτους 1892 των πρακτικών της Αντιπροσωπείας Ναούσης
3. Κώδηξ έτους 1893 των συνεδριάσεων της επαρχιακής συνελεύσεως
4. Κώδηξ έτους 1895 της Σχολικής Εφορείας
5. Κώδηξ ετών 1904-1930 των πρακτικών των συνεδριάσεων της Αντιπροσωπείας
6. Κώδηξ έτους 1911 και εξής των πρακτικών της Δημογεροντίας - του μικτού Εκκλησιαστικού Δικαστηρίου
7. Κώδηξ έτους 1912 Κανονισμός της Ελληνικής Ορθοδόξου Κοινότητος Ναούσης
8. Κώδηξ έτους 1919 Ημερολόγιον (Ταμείου) της εν Ναούση Επιτροπής Ανεγέρσεως των Σχολείων
9. Κώδηξ έτους 1919 Καθολικόν της εν Ναούση Επιτροπής Ανεγέρσεως των Σχολείων
Από την πολυετή ενασχόλησή μου με το αρχείο αυτό προέκυψαν πέντε τόμοι βιβλία, τα: 1) «Η Παιδεία στη Νάουσα μετά την καταστροφή του 1822», έκδοση ομάδας πολιτών ‘’Η ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ» 1996 (έχει εξαντληθεί, τελεί υπό επανέκδοση), 2) «Νάουσα 1892 - 1906» έκδοση της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, 2010, 3) «Νάουσα 1906 - 1922» (2 τόμοι) έκδοση της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, 2015, και το τελευταίο «Των Ελλήνων οι Κοινότητες, Νάουσα, η Δημογεροντία» έκδοση της ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, 2016 (έχει εξαντληθεί, ορισμένα αντίτυπα υπάρχουν στο βιβλιοπωλείο της Ε.Μ.Σ.).
Είμαι ευγνώμων προς τους Μητροπολίτες: τον μακαριστό Παύλο, συμφοιτητή μου, και τον διάδοχό του Παντελεήμονα για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν και ταυτόχρονα ικανοποιημένος, γιατί μπόρεσα με τη βοήθεια του Θεού να ολοκληρώσω ένα έργο που θα μείνει σε έπαινο της πνευματικής μας κληρονομιάς, και, όπως ήδη φαίνεται, θα σταθεί βάση για την προβολή της ιστορίας του τόπου κατά τους ΙΘ΄ και Κ΄ αιώνες, αλλά και μελλοντικού προσανατολισμού και πορείας της αυτοδιοίκησης σε δρόμους αποκέντρωσης και αυτοανάπτυξης. Το ενδιαφέρον της Τ.Ε.Δ.Κ. και τώρα της Π.Ε.Δ. και των Πανεπιστημιακών μας Σχολών αυτό δείχνει.
