-H καταγραφή της ιστορίας της γυναίκας στην Ημαθία πρέπει να αναδειχθεί…
Tης Ολυμπίας Μπέτσα*
Η Εταιρεία Μελετών Ιστορίας & Πολιτισμού Ημαθίας (Ε.Μ.Ι.Π.Η.) ιδρύθηκε το 2008 με σκοπό να διασώσει και να αναδείξει την ιστορία και τις εκφάνσεις του πολιτισμού του τόπου μας. Έκτοτε τα μέλη και οι συνεργάτες της εργάζονται άοκνα προς αυτόν τον σκοπό. Μέσα σε δέκα χρόνια η ΕΜΙΠΗ καθιέρωσε σειρές εκδόσεων για την ιστορία της Ημαθίας, εκπαιδευτικά προγράμματα, σεμινάρια για την τοπική ιστορία στην εκπαίδευση και συνέδρια – ημερίδες.
Για την ΕΜΙΠΗ η τελευταία εβδομάδα του Σεπτέμβρη είναι αφιερωμένη στην τοπική ιστορία. Στο πλαίσιο αυτής της εβδομάδας – εκτός από άλλες εκδηλώσεις – διοργανώνεται επιστημονική ημερίδα όπου παρουσιάζονται εισηγήσεις που φωτίζουν άγνωστες πτυχές της τοπικής ιστορίας. Η έναρξη έγινε με ένα μεγάλο συνέδριο το 2010 και έκτοτε μέχρι το 2017, οι ημερίδες που έφεραν το γενικό τίτλο «Μιλάμε για τη Βέροια του 20ου αι.» είχαν χρονολογική οριοθέτηση. Από πέρυσι το Δ.Σ. της Ε.Μ.Ι.Π.Η. αποφάσισε την πραγματοποίηση θεματικής Επιστημονικής Ημερίδας Τοπικής Ιστορίας με αφιέρωμα στις μετακινήσεις των πληθυσμών στην Ημαθία. Η φετινή αφορούσε στην παρουσία της Γυναίκας στην Ημαθία του 20ου αι. και 21ου αι., πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου στο Χώρο Τεχνών και εντασσόταν στην Η’ εβδομάδα τοπικής ιστορίας.
Σκοπός της επιστημονικής ημερίδας ήταν να καταγράψει την παρουσία γυναικείων προσωπικοτήτων του τόπου μας που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του ιστορικού γίγνεσθαι, ατομικά ή συλλογικά, μελετώντας παράλληλα τις ποικίλες κοινωνιολογικές, πολιτισμικές, πολιτικές και οικονομικές διαστάσεις. Διερευνήθηκαν ιδέες, αξίες, πεποιθήσεις, προκαταλήψεις, αντιλήψεις και θεάσεις της τοπικής κοινωνίας του 20ου αι. που συνόδευαν τις ιστορίες των γυναικών.
Παρουσιάστηκαν επτά πολύ ενδιαφέρουσες εισηγήσεις: η εισαγωγική ομιλία της ομότιμης καθηγήτριας της Φιλοσοφικής του Α.Π.Θ. Σιδηρούλας Ζιώγου – Καραστεργίου που σκιαγράφησε τη θέση της γυναίκας εκπαιδευτικού τον 19ο και 20ο αι., αναφέρθηκε στις πρωτοπόρες Ελληνίδες εκείνης της περιόδου και έκλεισε κάνοντας μνεία στις πρώτες φοιτήτριες της Φιλοσοφικής από την Ημαθία, η εισήγηση του Τ. Μπάιτση για τη Θάλεια Σαμαρά, τη βάρδο της Νάουσας, του κ. Αλ. Χατζηκώστα για τη συμμετοχή των γυναικών στην ΕΑΜική αντίσταση, της κας Π. Ταναμπάση για τους πολλαπλούς ρόλους της γυναίκας Ρομά, του κ. Δ. Καρασάββα για τη Φιλάνθρωπο Αδελφότητα Βέροιας, της κας Π. Παυλίδου για την Καλλιόπη Δημητριάδου και Πηνελόπη Καμπίτογλου και τέλος του κ. Σ. Αποστόλου για τη συμβολή της Ναουσαίας γυναίκας στους κοινωνικούς και άλλους αγώνες.
Στην ημερίδα παρευρέθηκαν εκ μέρους της Επιστημονικής Επιτροπής η κύρια Σιδηρούλα Ζιώγου - Καραστεργίου, ομότιμη καθηγήτρια της Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. και πρωτοπόρος στην έρευνα γύρω από την εκπαίδευση και φύλο και ο κύριος Βασίλης Φούκας, επίκουρος καθηγητής της Φιλοσοφικής του Α.Π.Θ. Επίσης, εκτός από τους φίλους της ιστορίας και της εταιρείας παρακολούθησαν τις εργασίες και ο επίτιμος πρόεδρος της ΕΜΙΠΗ κ. Παύλος Πυρινός και ο κ. Γεώργιος Χιονίδης, γνωστοί για την πολύ σημαντική τους συμβολή στη συγγραφή της ιστορίας της πόλης.
H καταγραφή της ιστορίας της γυναίκας στην Ημαθία δεν έχει ακόμα διερευνηθεί συστηματικά – είναι στα «σπάργανα» θα λέγαμε. Αποσπασματικές απόπειρες έγιναν με ερευνητικές εργασίες από μαθητές, αλλά δεν έχει συστηματοποιηθεί η έρευνα προς αυτή την κατεύθυνση, για αυτό και δεν υπήρξαν πάρα πολλές εισηγήσεις. Σίγουρα, υπάρχουν και άλλες μελέτες για σημαντικές γυναικείες προσωπικότητες του τόπου μας σε μεταπτυχιακό, διδακτορικό ή άλλο επίπεδο και καλό θα ήταν να παρουσιαστούν σε δεύτερο χρόνο, έτσι ώστε να φωτιστεί και αυτό το κομμάτι της ιστορίας.
Ίσως η απουσία πανεπιστημιακού τμήματος που να ασχολείται με γυναικείες σπουδές να αποτελεί και έναν άλλον παράγοντα για την έλλειψη αυτή στην ιστοριογραφία. Σίγουρα, βέβαια, ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι ότι μέχρι πρόσφατα οι παγιωμένες στερεότυπες αντιλήψεις της πατριαρχικής κοινωνίας εμπόδιζαν την ενασχόληση με την προσφορά της.
*Πρόεδρος της Ε.Μ.Ι.Π.Η.
