Γράφει η Νανά Παπαϊωάννου
Φιλόλογος- λογοτέχνις
Διάβαζα και ξαναδιάβαζα, έκπληκτη και κάπως προβληματισμένη το παραπάνω σύνθημα : «Στις αίθουσες της πλήξης η ζωή κάνει κοπάνα», την οποία βρήκα γραμμένη, με κόκκινα γράμματα, πάνω σ’ έναν τοίχο, ενός παλιού, παραδοσιακού σπιτιού, κάπως εγκαταλελειμμένου.
Όχι, απλά, με ξάφνιασε αλλά προκάλεσε και τον θαυμασμό μου αυτή η αυθόρμητη και ειλικρινής έκφραση, από μέρους του γράφοντος, ο οποίος, ευθαρσώς, απορρίπτει ή επικρίνει την υπάρχουσα σχολική πραγματικότητα. Το βέβαιο είναι πως κι άλλοι συνομήλικοί του, πιθανόν, να την ενστερνίζονται.
Θα πρέπει, φυσικά, να αναρωτηθούμε πότε οι αίθουσες διδασκαλίας προκαλούν την πλήξη, κοινώς, βαρεμάρα, των μαθητών και ποιοι ευθύνονται γι αυτή τη βαριά ατμόσφαιρα, η οποία αδρανοποιεί τη σκέψη και τη διάθεση των μαθητών όχι μόνον στη σύνολη μαθησιακή διαδικασία αλλά και στην ανάδειξη της ιδιαίτερης ικανότητας ή των ικανοτήτων τους. Επειδή τα παιδιά είναι εύκολοι δέκτες αλλά και πομποί πρωτότυπης σκέψης, αυθόρμητης. Διακατέχονται, συνήθως, από ειλικρινή κίνητρα και, εύκολα, με τους κατάλληλους χειρισμούς, μπορούν να στραφούν σε πρωτοπόρα πεδία δράσης. Διαθέτουν πλούσια φαντασία και ευρηματικότητα, απλά, θέλουν την ανάλογη παιδαγωγική νουθεσία και επιδέξιους χειρισμούς, εκ μέρους των διδασκόντων.
Υπάρχει, βέβαια, η αντίληψη πως αδιάφοροι ή αδύνατοι μαθητές αισθάνονται, συνήθως, παρόμοια συναισθήματα και απαξιώνουν την αξία του σχολείου, όσον αφορά τη μελλοντική τους δράση και την επαγγελματική τους αποκατάσταση.
Καλό είναι να αναρωτηθούμε, όμως, τι κρύβεται πίσω από έναν αδιάφορο ή ζωηρό μαθητή; Μήπως κάποιο μυστικό, μήπως κάποιο οικογενειακό πρόβλημα, που απορροφά τη σκέψη και την προσοχή του και κατά συνέπεια εμποδίζει την ομαλή μαθησιακή του πορεία; Στη συγκεκριμένη περίπτωση, πρέπει να αναφερθεί ως μεγάλο κενό για την Εκπαίδευση η απουσία παιδοψυχολόγων, εντός του σχολικού περιβάλλοντος, οι οποίοι θα βοηθούσαν, ουσιαστικά, πολλά παιδιά. Επειδή πολλά απ’ αυτά τα αδιάφορα ή ζωηρά παιδιά, που χαρακτηρίζονται και ως «προβληματικά», θέλουν μιαν άλλη προσέγγιση, ίσως, περισσότερη αγάπη, για να εκφραστούν, ή να αποκαλύψουν και κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο τους ή τις, σε λανθάνουσα κατάσταση, ικανότητές τους.
Στην προκειμένη περίπτωση, οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να δείξουν μεγαλύτερη κατανόηση, να σκύψουν πάνω τους με περισσότερη φροντίδα και υπομονή, ώστε να ξεκλειδώσουν το θησαυρό, που μπορεί να κρύβεται μες στις ψυχούλες τους ή να τα βοηθήσουν στα προβλήματά τους. Αλλά και τα σχολικά βιβλία να έχουν το κατάλληλο περιεχόμενο και να μεταδίδουν τη σωστή γνώση, χωρίς απλουστεύσεις, ανακρίβειες και εκχυδαϊσμούς. Να ανταποκρίνονται στην αλήθεια των πραγμάτων, να κινούν το ενδιαφέρον του μαθητή, ώστε να ενεργοποιήσει τις δικές του παραμέτρους, γνωσιακές και άλλες. Επειδή τα παιδιά έχουν καθαρότερη ματιά από εμάς τους μεγάλους, άδολη σκέψη και αντιλαμβάνονται το ψεύτικο από το αληθινό.
«Κι ο δάσκαλος ποιητής και τα βιβλίανα να είναι κρίνα» όπως λέει και ο μεγάλος μας ποιητής Κ.Παλαμάς.
Ο μαθητής πρέπει να εμφορείται από όμορφα και θετικά αισθήματα για τη γνώση, να του μεταδοθεί η αξία της τόσο στην ανάδειξη των προσωπικών του ικανοτήτων, όσο και στην μελλοντική του επαγγελματική σταδιοδρομία. Είναι απορίας άξιον πώς κάποιοι ιθύνοντες, στο όνομα ποιας προόδου, άραγε, δίνουν εντελώς αντίθετες κατευθύνσεις, ως προς τη σημασία της μόρφωσης. Την απαξιώνουν, με το να προωθούν διατάγματα, μέσω των οποίων της αφαιρούν την ιδιαίτερη αξία που έχει, στη διαμόρφωση ολοκληρωμένων, σωστά, διαπαιδαγωγημένων νέων, οι οποίοι θα αποτελέσουν τα υγιή στοιχεία της κοινωνίας. Η κατάργηση της αριστείας ή η τιμωρία της μαθητικής τσάντας, η αλλοίωση του περιεχομένου κάποιων βιβλίων κ.α όχι μόνο δεν συμβάλλουν στη σωστή στάση των μαθητών απέναντι στην έννοια της γνώσης και γενικότερα της μόρφωσης αλλά, επι πλέον τους απενεργοποιούν και τους κατευθύνουν σε ανούσια και επικίνδυνα περάσματα. Με λίγα λόγια, μεταφέρουν στον μαθητή την αντίληψη ότι το σχολείο είναι κάτι βαρετό ή και άχρηστο και τα βιβλία ένα βαρύ φορτίο, από το οποίο καλό είναι να απαλλαγεί. Εκτός κι αν υπεισέρχονται άλλες σκοπιμότητες που, σίγουρα, θα είναι ιδιαίτερα επιζήμιες για τις μελλοντικές γενιές μας, όσον αφορά τη γνωσιακή και παιδαγωγική τους διαμόρφωση αλλά και την επαγγελματική τους καταξίωση.
Το ζητούμενο είναι το σχολείο να γίνει πόλος έλξης για τους μαθητές, με τα ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα, που θα προκαλούν το ενδιαφέρον, θα διαμορφώνουν συνθήκες κατάλληλες, ώστε τα παιδιά να εκφράζουν τις δημιουργικές τους ικανότητες, με πνεύμα συνεργασίας και αλληλεγγύης, με κοινές δράσεις προς επίτευξη σημαντικών στόχων, τόσο σε επιστημονικά πεδία όσο και στην κοινωνική πρόοδο. Γιατί μπορούν και το έχουν αποδείξει, κατά καιρούς.
«Μικρό παιδί σαν ήμουνα και πήγαινα σχολείο
στα μάτια είχα τη χαρά, στα χέρια το βιβλίο
μικρό παιδί
κι όταν η βαρυχειμωνιά μου πάγωνε τα χέρια,
στον ουρανό τα σήκωνα, να ζεσταθούν στ’ αστέρια...
παιδί στα δεκατέσσερα μου κλέψαν τη χαρά μου
τον ήλιο είχα στη ματιά, φωτιά μες στην καρδιά μου
μικρό παιδί
κι όταν η βαρυχειμωνιά μου πάγωνε τα χέρια
στον ουρανό τα σήκωνα να ζεσταθούν στ’ αστέρια...»
