Της Χρύσας Μπέκα, Ψυχολόγου – ψυχοθεραπεύτριας
«Ο Σωκράτης περιγράφει την φύση της ανθρώπινης ψυχής, χρησιμοποιώντας έναν μύθο. Λέει, λοιπόν, ο Σωκράτης, πως οι ψυχές, Θεϊκές (Αυτές που έχουν Θεϊκό Σπινθήρα) και ανθρώπινες, ταξιδεύουν στον ουρανό. Κάθε μία απεικονίζεται με φτερωτό άρμα που το σέρνουν δύο άλογα και το οδηγεί ένας ηνίοχος.
Ο ηνίοχος συμβολίζει το λογιστικό, εκείνο το μέρος της ψυχής, με το οποίο σκεφτόμαστε και κρίνουμε.
Το ένα άλογο είναι το θυμοειδές που συνδέεται με ορμητικά συναισθήματα όπως αυτό της οργής και το άλλο είναι το επιθυμητικό, δηλαδή η πηγή των επιθυμιών του σώματός μας, όπως η πείνα και η δίψα.
Καθώς ταξιδεύουν οι ψυχές φτάνουν σε ένα σημείο από όπου είναι ορατή η περιοχή πέρα από τον ουρανό, εκεί όπου βρίσκεται η Αλήθεια. Τα άλογα των Θεϊκών Ψυχών είναι καλά και ήρεμα. Πειθαρχούν στα παραγγέλματα του ηνιόχου, ο οποίος κρατά με σιγουριά τα χαλινάρια. Έτσι οι Ψυχές των Θεών μπορούν να ατενίσουν ανενόχλητες την Ουσία και την Αλήθεια των πραγμάτων.
Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τις ανθρώπινες ψυχές. Το ένα τους άλογο, το θυμοειδές, έχει χρώμα λευκό, το σώμα του είναι στητό και καλοδεμένο... είναι φιλότιμο, συνετό και σεμνό. Αγαπάει την Αλήθεια. Είναι υπάκουο και καθοδηγείται μόνο με τον λόγο και το παράγγελμα του ηνιόχου. Το άλλο άλογο, το επιθυμητικό, είναι μαύρο και ατίθασο. Το σώμα του είναι στραβό, παχύ και κακοσχηματισμένο….. είναι κουφό. Το άλογο αυτό ρέπει στην ύβρη και την αλαζονεία. Δύσκολα υπακούει στον ηνίοχο.
Κάποιες ανθρώπινες ψυχές, μοιάζουν περισσότερο με τις Θεϊκές και οι ηνίοχοι τους, σηκώνουν το κεφάλι για να δουν ό, τι βρίσκεται πέρα από τον ουρανό. Τα άλογα, όμως, δεν υπακούουν αμέσως σε όλα τα παραγγέλματα.
Η προσοχή των ηνιόχων αποσπάται από αυτό που βλέπουν και επικεντρώνεται στην καθοδήγηση των αρμάτων τους. Έτσι αυτές οι ψυχές αντικρίζουν μεγάλο μέρος, αλλά όχι ολόκληρη την Αλήθεια.
Σε άλλες ανθρώπινες ψυχές (σε αυτές που έχουν χάσει το μεγαλύτερο μέρος του Πνεύματος) τα άλογα είναι πιο ατίθασα, δεν πειθαρχούν. Δεν συντονίζουν τις κινήσεις τους κι έτσι παρασύρουν τα άρματα προς τα κάτω. Οι ηνίοχοι προσπαθούν να τα χαλιναγωγήσουν, τραβώντας δυνατά τα γκέμια. Μόνο για λίγο μπορούν να στρέφουν το κεφάλι στην περιοχή πέρα από τον ουρανό. Γι’ αυτό προλαβαίνουν να δουν, μόνο μικρό μέρος της Αλήθειας.
Τέλος, υπάρχουν και κάποιες ψυχές ανθρώπων (αυτές έχασαν όλο το Πνεύμα τους), που τα άλογά τους είναι πολύ άγρια. Χλιμιντρίζουν, αφηνιάζουν, σηκώνονται στα δύο πόδια, πέφτουν το ένα πάνω στο άλλο, ενώ οι ηνίοχοι προσπαθούν να σταθούν όρθιοι. Όσο και να προσπαθούν, αδυνατούν να ελέγξουν την πορεία των αρμάτων τους. Οι ψυχές ποδοπατιούνται, η μία παρασύρει την άλλη, τα φτερά τους καταστρέφονται και ποτέ, μα ποτέ, δεν βλέπουν τίποτα από την Αλήθεια…»
Πλάτωνας
Φαίδρος
Σκοπός του ανθρώπου είναι να ανακαλύψει τον προορισμό του και να καταφέρει να ισορροπήσει σταθερά ανάμεσα στις αντίρροπες δυνάμεις που τον έλκουν. Να τιθασεύσει ελκυστική ορμή των συναισθημάτων, που είναι συχνά έντονα και παράλογα, καθώς δεν ακολουθούν τους άγραφους νόμους της λογικής, και να υποτάξει την απείθαρχη τάση των ενστίκτων, τα οποία πιέζουν για την άμεση ικανοποίηση των αναγκών τους.
Η ψυχική ισορροπία πετυχαίνεται, όταν τον έλεγχο της συνολικής δράσης λαμβάνει ο νους και η κριτική αξιολόγηση της εμπειρίας μας. Όταν καταφέρνουμε να επιβληθούμε στις εσωτερικές εντάσεις και να συντονίσουμε τα συναισθήματα και τις ανάγκες, με τους στόχους που έχουμε θέσει για τη ζωή μας.
Η αρμονία και η ψυχική γαλήνη είναι η συνισταμένη της επίδρασης των τριών αυτών διαστάσεων της ψυχής που συνδέονται μεταξύ τους. Τα συναισθήματα είναι ο θησαυρός της ανθρώπινης εμπειρίας. Δίνουν χρώμα και πνοή σε κάθε δράση. Είναι το κίνητρο κάθε συμπεριφοράς, καθώς επηρεάζουν άμεσα τις σωματικές λειτουργίες. Χωρίς συναίσθημα, η ζωή θα ήταν μια αυστηρώς καθορισμένη και μηχανιστική επανάληψη.
Τα ένστικτα μας φέρνουν σε επαφή με τις ανάγκες μας και υπενθυμίζουν ότι έχουμε την έμφυτη τάση να επιβιώνουμε βασιζόμενοι μόνο στον εαυτό μας. Πυροδοτούν την τάση μας να αγωνιζόμαστε για να διατηρήσουμε την ατομικότητά μας ανέπαφη και υπογραμμίζουν την αποκλειστική ευθύνη που έχουμε να ικανοποιήσουμε τις προσωπικές μας ανάγκες.
Η λογική επεξεργασία των βιωμάτων και η επιβολή της στις εσωτερικές παρορμήσεις των συναισθημάτων και των ενστίκτων είναι το θεμέλιο της αυτογνωσίας που ανοίγει το δρόμο για την αυτοπραγμάτωση, δηλ την αίσθηση της ψυχικής ικανοποίησης που βιώνεται, όταν κάποιος έχει αξιοποιήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο όλες τις σωματικές και πνευματικές του δυνατότητες για εξέλιξη. Η εσωτερική ισορροπία και η συναισθηματική ωριμότητα δεν είναι ένας εύκολα επιτεύξιμος στόχος. Είναι μια διαδικασία συστηματικής εσωτερικής διερεύνησης, (ε)αυτό-προσδιορισμού και επανα-προσδιορισμού, που καταλήγει στην κατάκτηση της ευδαιμονίας.
