Γράφει ο  Παναγιώτης  Παπαδόπουλος - Φιλόλογος

 «Ναι ,ελαφρύ είναι αυτό το σαρκίο,

αλλά η καρδιά του είναι βαριά.»   

        Ο Δημήτριος Υψηλάντης αδερφός του Αλέξανδρου, Αρχηγού της Φιλικής Εταιρείας ανήκει στη μεγάλη και διάσημη Φαναριώτικη  οικογένεια με καταγωγή από τον Πόντο ( Υψήλ-Οινόης).  Τα μέλη της οικογένειας γνώρισαν  ανώτατα αξιώματα αλλά και  φοβερούς διωγμούς από τους Σουλτάνους.  Ως μέλος της Φιλικής Εταιρείας ο Δημήτριος συμπαραστάθηκε στον αδελφό του, Αλέξανδρο, στις πρώτες δύσκολες μέρες στη Μολδαβία στην προσπάθεια του ξεσηκωμού των Ελλήνων .

    Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν δευτερότοκος γιος  του Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας και γόνου εύπορης και ισχυρής Φαναριώτικης οικογένειας του Κωνσταντίνου Υψηλάντη και της δεύτερης συζύγου του Ελισάβετ Βακαρέσκου 1

   Υπηρέτησε όπως ο αδερφός του στο ρωσικό στρατό. Στάλθηκε στην Γαλλία για να σπουδάσει σε στρατιωτικές σχολές και στη συνέχεια κατατάχθηκε στην αυτοκρατορική φρουρά του Τσάρου στην Πετρούπολη, φτάνοντας έως τον βαθμό του λοχαγού. Το 1818 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία. Από τον Οκτώβριο του 1820 και ως την έναρξη της Επανάστασης στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες υπηρετούσε στο Κίεβο ως υπασπιστής του στρατηγού Ργέφσκυ. 2

        Η οικογένειά του μετακόμισε το 18ο αιώνα από τον Πόντο στην Κωνσταντινούπολη και έκτοτε έφεραν τον τίτλο του Πρίγκιπα. Τον Ιούνιο του 1821ύστερα από ένα κουραστικό ταξίδι  ανέλαβε δράση στην Ελλάδα .Πολύ γρήγορα η προσπάθειά του για συγκρότηση κεντρικής πολιτικής εξουσίας που θα συντονίζει τον αγώνα για την κατάληψη της Τρίπολης τον έφερε  σε αντίθεση με τους προκρίτους και το Μαυροκορδάτο. Ο Υψηλάντης βέβαια ήταν αγνός αγωνιστής και ανιδιοτελής. Βοήθησε τον αγώνα μεταφέροντας πολλά εφόδια ακόμα και  με τεράστια χρηματικά ποσά όταν ήρθε στην Ελλάδα. . Συμμετείχε σε πολλές στρατιωτικές επιχειρήσεις(Τρίπολη Δερβενάκια και Μύλοι Ναυπλίου και Πέτρα).3       

    Με την έναρξη της επανάστασης ανέλαβε να αντιπροσωπεύσει τον αδελφό του, Αλέξανδρο Υψηλάντη, ως πληρεξούσιος του Γενικού επιτρόπου Αρχής στην Πελοπόννησο. Πραγματοποίησε αρχικά ένα σύντομο ταξίδι στην Οδησσό με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων από τους Έλληνες της εκεί κοινότητας, άλλα δανείστηκε. Αφού υποθήκευσε οικογενειακά κοσμήματα, προμηθεύθηκε όπλα και γύρισε στο Κισνόβιο.   Κατά την  κάθοδό του στην Ελλάδα που πραγματοποιήθηκε  στην αρχή (Μάιος 1821) γνώρισε πολλές περιπέτειες. Το ταξίδι του ξεκίνησε με τη συνοδεία του από το Κίσενοβ στις 30 Απριλίου και φτάνει 4 Ιουνίου στην Τεργιέστη. Απ' εκεί έφυγε στις 7 Ιουνίου δήθεν για την Οδησσό αλλά τελικά κατευθύνθηκε για την Ύδρα, όπου έφτασε στις 8/20 Ιουνίου. Ο Δημήτριος Υψηλάντης κατέβηκε με το όνομα Αθανάσιος Στοστοπόπουλος και είχε τη σημαία της Φιλικής Εταιρίας με τον φοίνικα και τις λέξεις Ελευθερία ή Θάνατος, και τα πληρεξούσια του αδελφού του με τα οποία διοριζόταν Πληρεξούσιος του γενικού επιτρόπου της αρχής, Μετέφερε το τυπογραφείο του και 300.000 γρόσια. Ήταν τότε 28 ετών, αδύνατος και με αρκετή φαλάκρα, με κράση ελάχιστα ανδρική, αλλά καρδιά ανδρικότατη , όπως λέει ο Φιλήμων. Στις 12 Ιουνίου εκδίδει την πρώτη προκήρυξή του. Με αυτήν αποσκοπεί στην στρατολόγηση και τον εφοδιασμό. Στις 19 Ιουνίου αποβιβάζεται στο Άστρος Κυνουρίας και μετά δύο ημέρες πάει στα Βέρβαινα για να συναντηθεί με προκρίτους. Ήδη από το Άστρος εκδηλώθηκε η πρώτη δυσφορία κατά του προσώπου του λόγω της συμπάθειας του προς τους Παπαφλέσσα, Κολοκοτρώνη και Αναγνωσταρά. 4

     Ο Απόστολος Βακαλόπουλος(καθηγητής μου-Θεολογία) περιγράφοντας τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ο Δημήτριος Υψηλάντης για την οργάνωση του στρατού  όταν έφτασε στην Ελλάδα γράφει: «Φυσικό ήταν στα απείθαρχα αυτά στίφη τα διοικούμενα από αρχηγούς με έντονο τοπικισμό, εγωισμό και ισχυρογνωμοσύνη να μη μπορεί τελικά να επιβληθεί με τη γενναιότητα και το ήθος του ως αρχιστράτηγος, ο σταλμένος από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη αδελφός του, Δημήτριος, η ευγενέστερη ομολογουμένως και ιπποτικότερη φυσιογνωμία του αγώνα. 5

 Κατά τη διάρκεια του πολέμου γνώρισε την Μαντώ Μαυρογένους την οποία σκόπευε να παντρευτεί. Λόγοι πολιτικοί και κομματικοί δεν το επέτρεψαν. Η Μαντώ γεννήθηκε το 1796 στην Τεργέστη. ήταν κόρη της Μυκονιάτισσας Ζαχαράτης Χατζή Μπάτη και του σπαθάριου Νικόλαου Μαυρογένη, Γνώρισε τον Υψηλάντη  η Μαντώ και πολέμησαν μαζί. Γρήγορα θα ζητήσει από τον Υψηλάντη να παντρευτούν. Εκείνος, της εξηγεί πως κάτι τέτοιο είναι αδύνατο. στο μέσο μιας πολεμικής αναμέτρησης – δέχεται όμως να της δώσει έγγραφη υπόσχεση γάμου, γι’ αργότερα, όταν οι συνθήκες θα το επιτρέψουν Αλλά ο γάμος αυτός τελικά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Τραγική μοίρα επεφύλασσε την οικογένεια Υψηλάντη πέρα από τις πολλές θυσίες  των γονιών τους και το γεγονός ότι τα δύο αδέρφια  σφράγισαν τη ζωή τους με το θάνατο, ο μεν μεγάλος αδερφός, ο  Αλέξανδρος άρχισε την Επανάσταση στις 24 Φεβρουαρίου 1821 και αφού ελευθερώθηκε  πέθανε στη Βιέννη τον Ιανουάριο του  1828, ενώ ο μικρός Δημήτριος την έκλεισε με την τελευταία νικητήρια  μάχη στην Πέτρα της Βοιωτίας  στις 16 Αυγούστου 1832 στο Ναύπλιο

.Βιβλιογραφία 1-Βακαρέσκου :Οικογένεια λογίων Ρουμάνων βογιάρων καταγόμενη από Φαναριώτες που έδωσε τους πρώτους ποιητές στη Ρουμανική λογοτεχνία (Εγκ .Πάπυρος LAROSE-BRITANICA τ.13 165 2-Βικιπαίδεια 3-NATIONAL GEOGRAFIC. (Μονογραφίες) Ο ξεσηκωμός του Γένους 1821.σελ.156 4.Βικιπαίδεια5.Απόστολος Βακαλόπουλος «Νέα Ελληνική Ιστορία» 1204-1985 σελ.163 Εκδ. ιγ’ ΒΑΝΙΑΣ.

Συνεχίζεται με το Βύρωνα