Γράφει ο
Παναγιώτης
Παπαδόπουλος
Φιλόλογος
Οι Κύπριοι ζούνε το όνειρο της επιτυχίας των προσπαθειών τους. Βλέπουν ότι η Αγγλική κυριαρχία τερματίζει την κατοχή τους και μπορούν τώρα να ελπίζουν σε ένα ειρηνικό και συναδελφωμένο με τους Τούρκους ελπιδοφόρο μέλλον. Στις 13 Δεκεμβρίου 1960 έγιναν στην Κύπρο εκλογές που ανάδειξαν τον Μακάριο Γ’ ως τον πρώτο πρόεδρο και τον Φασίλ Κιουτσούκ. Σχηματίστηκε η Κυπριακή κυβέρνηση και ήταν έτοιμη να αναλάβει την εξουσία. Ακολούθησαν νέες εκλογές στις 31 Ιουλίου 1960 για την ανάδειξη της Βουλής των Αντιπροσώπων και επαναλήφθηκαν στις 7 Αυγούστου 1960 για την ανάδειξη μελών των δύο Κοινοτικών Συνελεύσεων. Τα μεσάνυχτα της 15ης προς 16ης Αυγούστου 1960 ό Κυβερνήτης της Κύπρου διάβασε την προκήρυξη της Βασίλισσας της Αγγλίας με την οποία τερματιζόταν η Βρετανική κυριαρχία στο νησί. Την επομένη ο κυβερνήτης αναχώρησε και εγκαθιδρύθηκε η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πολλοί ήταν εκείνοι που πίστευαν ότι το νεοσύστατο κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά τη Συμφωνία του Λονδίνου θα βρει το βηματισμό του μαζί με τα άλλα κράτη της Ευρώπης. Η αντίληψη αυτή διαψεύσθηκε πολύ σύντομα. Το Σύνταγμα λειτούργησε διχαστικά καθώς εμφάνιζε σε όλες τις περιπτώσεις δύο χωριστούς φορείς κρατικής εξουσίας που αισθάνονταν υπόλογοι στις οικείες εθνικές κοινότητές τους και ποτέ ένα ενιαίο κράτος υπόλογο στο σύνολο του κυπριακού λαού. Ήταν πολύ δύσκολο σε δύο Κοινότητες αλλοεθνείς με διαφορετική θρησκεία και παραδόσεις που έχουν κηδεμόνες τους τις μητέρες πατρίδες να ζήσουν σε κάποιο νησί, Την Κύπρο, με γεω-στρατηγικές διαστάσεις Έτσι, δεν άργησαν να έρθουν τα πρώτα αδιέξοδα στην εξωτερική πολιτική, με τη στελέχωση δημοσίων υπηρεσιών, την οργάνωση βέβαια του κυπριακού στρατού, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα οικονομικά και πολλά άλλα ζητήματα. Στην εξωτερική πολιτική, υπήρχε τεράστια διαφορά αντίληψης στην άμυνα του Νησιού. Ο Μακάριος προωθούσε τις σχέσεις της Κύπρου με τις αδέσμευτες χώρες και συμμετείχε μάλιστα τον Αύγουστο του 1961 στη Σύνοδο των Αδεσμεύτων Χωρών στο Βελιγράδι παρά τις αντιρρήσεις του Κιουτσούκ.
Βασική όμως αφορμή διένεξης ήταν το βέτο της αρνησικυρίας του Τούρκου Αντιπροέδρου σε βασικά θέματα. Έτσι η δυσαρμονία του πολιτεύματος έδωσε τη θέση της στις πρωτοβουλίες του Προέδρου Μακαρίου για αλλαγή κάποιων άρθρων του Συντάγματος. Πρόκειται για τα «για τα 13 σημεία του Μακαρίου» όπως επικράτησε να λέγονται ιστορικά οι προτεινόμενες αλλαγές. Στις 30 Νοεμβρίου 1963 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος επέδωσε στον Τούρκο Αντιπρόεδρο Κιουτσούκ μακροσκελές υπόμνημα με το οποίο του πρότεινε 13 αλλαγές του Συντάγματος. Η Τουρκική πλευρά είδε με δυσπιστία αυτές τις αλλαγές και έσπευσε να τις απορρίψει. Μεταξύ των αλλαγών σπουδαιότερες ήσαν οι εξής: απάλειψη της διάταξης της αρνησικυρίας του Αντιπροέδρου, να καταστούν ενιαίοι οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, να ενοποιηθεί η Δικαιοσύνη, να ορισθεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων ανάλογα με τον πληθυσμό της μειονότητας. Ακολούθησαν μεγάλες ένοπλες συγκρούσεις στη Λευκωσία που ανάγκασαν την Βρετανία να χωρίσει την πόλη με μια γραμμή που έμεινε στην ιστορία ως «πράσινη γραμμή». Στις 4 Μαρτίου του 1964 το Συμβούλιο Ασφαλείας εξέδωσε Ψήφισμα με το οποίο καλούσε και τις δυο πλευρές να απόσχουν από κάθε επικίνδυνη δραστηριότητα. Ζητούσε από την Κυπριακή κυβέρνηση να λάβει τα κατάλληλα μέτρα τάξεως. Το ψήφισμα παρά τις αδυναμίες του είχε θετικά στοιχεία που δικαίωσαν την Κυπριακή Κυβέρνηση. Ένα άλλο πολύ βασικό στοιχείο διάστασης των Κοινοτήτων ήταν ο εξοπλισμός των Τουρκοκυπρίων. Για πολλά χρόνια πριν από τις Συμφωνίες η Τουρκική Αντιστασιακή Οργάνωση(ΤΜΤ) διέθετε μεγάλο αριθμό μπιστολιών εκτός από εκείνο τον οποίο είχε η αστυνομία. Ο εξοπλισμός της τουρκικής φρουράς της Κύπρου συνεχίστηκε και απειλούσε την ειρήνη στο νησί. Αυτό οδήγησε το Αρχιεπίσκοπο Μακάριο στην απόφαση της ίδρυσης «Εθνικής Φρουράς»και «Υπουργείου Εθνικής Αμύνης» Το διάστημα εκείνο με τις εκλογές του Φεβρουαρίου 1964 νικητής μετά την παραίτηση Κ. Καραμανλή αναδείχτηκε ο Γεώργιος Παπανδρέου ο οποίος σχημάτισε κυβέρνηση. Ήταν κατά κοινή ομολογία ένας έμπειρος πολιτικός που μπορούσε να διαχειριστεί τέτοια εθνικά θέματα Κύπρου. Μετά δυο μήνες τον Απρίλιο 1964,ύστερα από συνεννόηση με την Κυπριακή Κυβέρνηση , με εντολή του άρχισε συστηματική μυστική αποστολή ανδρών του ελληνικού στρατού για την Κύπρο με πλαστά ταξιδιωτικά έγραφα. Οι άνδρες αυτοί 8000 συγκρότησαν την ελληνική μεραρχία για την άμυνα της Κύπρου. Η προσωπική μου σχέση με τη Μεραρχία της Κύπρου. Ένας από τους πέντε αδελφούς μου, ο Λευτέρης το 1965-66 ήταν έφεδρος Ανθυπολοχαγός και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία του στην Κερύνεια της Κύπρου. Έχω στο προσωπικό μου αρχείο τις φωτογραφίες του με πατριωτικές λεζάντες και χαιρόμουνα. Ανήκε στη Μεραρχία (10.000). που έστειλε ο Γεώργιος Παπανδρέου. Όταν απολύθηκε προσλήφθηκε στα γραφεία στη ΔΕΗ Ξάνθης. Με την επιστράτευση του 1974 τοποθετήθηκε στη μονάδα πεζικού για την οργάνωση της άμυνας. Μετά από 10 χρόνια πέθανε 39 ετών από καρκίνο.. Πρόλαβε και παντρεύτηκε και μας άφησε την ανεψιά μου σήμερα γιατρός ενδοκρινολόγος στην Ξάνθη. Πέρασαν πολλά χρόνια. Το 1995 έγινε κάποιο σχόλιο για τους άνδρες της Ελληνικής Μεραρχίας στην Κύπρο.
Σε μία από τις επισκέψεις μου στη Μύρινα Λήμνου όπου υπηρετούσε τότε η κόρη μου Μαρία Αντ/χης Υ/Κ, βρέθηκα στο στρατόπεδο παρέα με τους αξιωματικούς. Ρώτησα ένα αξιωματικό :αν στη Λήμνο υπήρχαν βλήματα απ-εμπλουτισμένου ουρανίου, διότι ο αδερφός μου έμεινε αρκετούς μήνες το 1974 στη Λήμνο και μετά πέθανε. Και ο συνταγματάρχης μου αποκάλυψε ότι «τέτοια βλήματα υπήρχαν στην Κύπρο και ότι όλοι οι αξιωματικοί και στρατιώτες της Μεραρχίας εκείνης είχαν την ίδια τύχη με το αδερφό σας. Κανείς δε γλύτωσε.» Πόσοι το γνωρίζουν αυτό? Άλλη μια θυσία του στρατού για την πατρίδα άγνωστη.
Βιβλιογραφία .
Εγκ. Πάπυρος- Larousse-Britannica τ.37 σελ.12
