«ΛΑ’ Παύλεια» | Ολοκληρώθηκε το 31ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο

Ολοκληρώθηκαν το μεσημέρι του Σαββάτου, 28ης Ιουνίου 2025, οι εργασίες του 31ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων με θέμα: «Ο Απόστολος Παύλος και η Α’ Οικουμενική Σύνοδος», που διοργάνωσε η Αποστολική Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας προς τιμήν του ιδρυτού της τοπικής Εκκλησίας, Αποστόλου Παύλου.

Πρόεδρος της πέμπτης συνεδρίας ήταν ο Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Μονάχου κ. Κωνσταντίνος Νικολακόπουλος και εισηγήσεις ανέπτυξαν: α) ο Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου Predrag Dragutinovic, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Ο Χριστολογικός ύμνος της προς Φιλιππησίους επιστολής», β) ο κ. Χαρίδημος Κουτρής, Επίκουρος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος μίλησε με θέμα: «Το Σύμβολο της Πίστεως και η Α’ Οικουμενική Σύνοδος» και γ) ο Αρχιμ. Θεόφιλος Λεμοντζής, Αρχιερατικός Επίτροπος Καμπανίας και Δρ. Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Η αντιμετώπιση των Αρειανοφρόνων από τον Επιφάνιο Σαλαμίνος».

Κατά την τελευταία, έκτη συνεδρία, προήδρευσε o Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Παναγιώτης Υφαντής και εισηγήσεις ανέπτυξαν: α) ο Αρχιμ. Σεβαστιανός Σωμαράκης, Διδάκτωρ Κανονικού Δικαίου Πανεπιστημίου Στρασβούργου, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Τo κανονικό έργο της Α’ Οικουμενικής Συνόδου» και β) η κ. Γλυκερία Χατζούλη, Καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., η οποία μίλησε με θέμα: «Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος στην εικονογραφία της Εκκλησίας».

Όπως κάθε χρόνο στο πλαίσιο των Παυλείων, βραβεύτηκαν μαθητές και μαθήτριες της Ημαθίας, οι οποίοι διακρίθηκαν σε αθλητικούς, καλλιτεχνικούς και εκπαιδευτικούς διαγωνισμούς σε περιφερειακό, πανελλήνιο ή διεθνές επίπεδο κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς που πέρασε.

Λίγο πριν την λήξη του Συνεδρίου, συνήλθε η επιστημονική επιτροπή των «Παυλείων» και αποφάσισε ότι το θέμα που θα εξεταστεί στο συνέδριο των ΛΒ’ Παυλείων (Ιούνιος 2026) θα είναι: «Ο Απόστολος Παύλος και το βάπτισμα». Μετά το πέρας της έκτης συνεδρίας το θέμα ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής των Παυλείων Ομοτ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπος Ατματζίδης.

Η επιστημονική επιτροπή των «Παυλείων» αποτελείται από τον Ομ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπο Ατματζίδη, τον Αν. Καθηγητή του Α.Π.Θ. Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεώργιο, την Καθηγήτρια του Α.Π.Θ.  κ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, τον Επ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Τιμολέων Γαλάνη και τον Επ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Βασίλειο Τζέρπο.

Το 31ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο των Παυλείων παρουσίασε, όπως κάθε χρόνο, ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς μας Μητροπόλεώς Αρχιμ. Δημήτριος Μπακλαγής, ενώ τις εργασίες του παρακολούθησαν και τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βελγίου κ. Αθηναγόρας (Οικουμενικό Πατριαρχείο), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Αρούσας και Κεντρικής Τανζανίας κ. Αγαθόνικος (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος (Πατριαρχείο Ιεροσολύμων), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Λονδίνου, Μ. Βρετανίας και Ιρλανδίας κ. Νεκτάριος (Πατριαρχείο Σερβίας), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κοβάσνα και Χαργκίτα κ. Ανδρέας (Πατριαρχείο Ρουμανίας), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Γκλαβινίτσης κ. Μακάριος (Πατριαρχείο Βουλγαρίας), ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ζουγκδίδι και Τσαΐτσι κ. Γεράσιμος (Πατριαρχείο Γεωργίας), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Καρπασίας κ. Χριστοφόρος (Εκκλησία της Κύπρου), οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος, Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεώργιος και Σισανίου και Σιατίστης κ. Αθανάσιος (Εκκλησία της Ελλάδος), ο Παν. Ιερομόναχος Σάββας Sitsevsky και ο αξιότιμος Καθηγητής κ. Γεώργιος Betlejko (Εκκλησία της Πολωνίας), ο Αιδ. Πρωτ. κ. Μιχαήλ Σανελάρη (Εκκλησία της Αλβανίας) καθώς και τοπικοί πολιτικοί και στρατιωτικοί άρχοντες, καθηγητές, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και κληρικοί της Ιεράς μας Μητροπόλεως.

Στο τέλος ο Ποιμενάρχης μας, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, παρουσίασε τον τόμο των πρακτικών του περσινού επετειακού 30ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων (Ιούνιος 2024) και κήρυξε τη λήξη των εργασιών του 31ου Συνεδρίου, εκφράζοντας παράλληλα τις θερμές ευχαριστίες του προς όλους τους συμμετέχοντες και λέγοντας χαρακτηριστικά: Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί τίς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου ἐνδόξου ἀπο­στόλου Παύλου, τοῦ πρωτοκο­ρυ­φαίου καί οὐρανοβάμονος καί ἱδρυτοῦ τῆς ἀποστολικῆς Ἐκκλη­σίας μας φθάσαμε στό τέλος τοῦ ΛΑ´ Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνε­δρίου τῆς Ἱερᾶς μας Μητρο­πόλεως, τό ὁποῖο ὀργανώσαμε καί φέτος στό πλαίσιο τῶν ΛΑ´ Παυ­λείων πρός τιμήν του.

Τιμώντας τόν μεγάλο ἀπόστολο Παῦλο, τόν ἀπόστολο ὁ ὁποῖος διέτρεξε ὅλη τήν οἰκουμένη γιά νά κηρύξει τό Εὐαγγέλιο τοῦ Χριστοῦ, θελήσαμε νά τιμήσουμε στό φετινό Συνέδριο καί τήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο, μέ ἀφορμή τήν ἐπέτειο τῆς συμπληρώσεως 1700 ἐτῶν ἀπό τή σύγκλησή της στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας τό ἔτος 325.

Γι᾽ αὐτό καί θέμα τόσο τῶν ΛΑ´ Παύλειων ὅσο καί τοῦ Συνεδρίου μας ἦταν «Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος καί ἡ Α´ Οἰκουμενική Σύνο­δος».

Ἡ σύνδεση τοῦ ἀποστόλου Παύ­λου μέ τήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο δέν εἶναι σαφῶς μόνο ἐπετειακή. Ὁ μέγας ἀπόστολος, τόν ὁποῖο ἐξαι­ρε­τικά εὔστοχα χαρακτήρισε ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὡς «στόμα Χριστοῦ», εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος μέ τίς ἐπιστολές του μᾶς γνώρισε περισσότερο τόν Κύριό μας, τόν Υἱό καί Λόγο τοῦ Θεοῦ, τόν Σωτήρα καί Λυτρωτή τοῦ κόσμου.

Τήν ἀναντίρρητη αὐτή ἀλήθεια μᾶς παρουσίασε στήν εἰσαγωγική του ὁμιλία ὁ πρόεδρος τῆς Ἐπιστη­μονικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου μας, κ. Ἀτματζίδης, μιλώντας γιά τόν ἀπόστολο Παῦλο καί τή συνεισ­­φορά του στή διαμόρφωση τῶν ἀποφάσεων τῆς Α´ Οἰκουμε­νικῆς Συνόδου.

Εἰδικότερα τή σχέση τοῦ Συμ­βό­λου τῆς Πίστεως μέ τήν Παύλεια Χριστολογία μᾶς ἀνέπτυξε ὁ Σεβα­σμιώ­τατος Μητροπολίτης Μεσση­νίας κ. Χρυσόστομος, ὁ ὁποῖος ἀπέδειξε μέ τήν εἰσήγησή του ὅτι οἱ Πατέρες τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνό­­δου υἱο­θέτησαν στό Σύμβολο τῆς Πίστεως κατά περιεχόμενο τήν ἀποστολική καί βιβλική παράδοση καί ἑρμήνευσαν τήν Παύλεια Χρι­στο­λογία, ἐπιβεβαιώνοντας ὅτι ἡ πίστη τήν ὁποία «διετράνωσε» τό Σύμβολο στό πρόσωπο καί τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ ἀποτελεῖ τή συνέχεια τῆς ἀρχεγόνου Χριστολογίας τῆς Ἐκκλησίας, τήν ὁποία «ὁ Κύριος ἔδωκεν, οἱ Ἀπόστολοι ἐκήρυξαν καί οἱ Πατέρες ἐφύλαξαν».

Ἡ μεσσιανική ἑρμηνεία τῶν Ψαλ­μῶν, τήν ὁποία υἱοθέτησε ὁ ἴδιος ὁ Χριστός καί ἀκολούθησε στή συνέ­χεια καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ἀξιοποιήθηκε, ὅπως μᾶς ἀπέδειξε ὁ κ. Κωνσταντίνου, καί ἀπό τούς Πατέρες τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνό­δου γιά νά ἀποκρούσουν καί νά ἀνασκευάσουν τίς αἱρετικές διδα­σκα­λίες τοῦ Ἀρείου.

Τεκμήριο τῆς σημασίας πού εἶχε ὁ λόγος καί ἡ διδασκαλία τοῦ ἀπο­στό­λου Παύλου γιά τή σχέση μετα­ξύ τοῦ Θεοῦ-Πατρός καί τοῦ Χρι­στοῦ στή διαμόρφωση τοῦ χριστο­λογικοῦ δόγματος ἀπό τήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο εἶναι, ὅπως μᾶς ἀνέπτυξε ὁ π. Δημήτριος Μπακλαγής, τό γεγονός ὅτι ὁ Μέ­γας Ἀθανάσιος χρησιμοποιεῖ στό ἔργο του 24 φορές τό χωρίο «εἷς Θεός ὁ πατήρ ἐξ οὖ τά πάντα καί ἡμεῖς εἰς αὐτόν, καί εἷς Κύριος Ἰησοῦς Χριστός δι᾽ οὗ τά πάντα καί ἡμεῖς δι᾽ αὐτοῦ» ἀπό τήν πρώτη ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρός τούς Κορινθίους (1 Κορ. 8.6).

Ἡ σημασία τῶν ἐπιστολῶν τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύ­λου στή διαμόρφωση τῆς Χριστο­λογίας τῆς Ἐκκλησίας μας ἀναδεί­χθηκε καί ἀπό τήν εἰσήγηση τοῦ κ. Dragutinovic, ὁ ὁποῖος μᾶς μίλησε γιά τόν Χριστολογικό ὕμνο ἀπό τήν ἐπιστολή πρός τούς Φιλιππη­σίους.

Ἀρκετές ἀπό τίς εἰσηγήσεις, ὅπως εἶναι φυσικό, παρουσίασαν θέματα πού σχετίζονται ἄμεσα μέ τή συγκρότηση καί τό ἔργο τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἡ ὁποία ἀποτέλεσε τό πρῶτο εὐρείας κλί­μακος ἐκκλησιαστικό γεγονός πού κατοχυρώνει τή Συνοδικότητα τῆς Ἐκκλησίας. Οἱ ἀρχές τῆς συνοδικότητος, ὅπως ἐμπεριστατωμένα μᾶς ἀπέ­δει­ξε ὁ κ. Νικολακόπουλος, ἀνάγο­νται στήν Καινή Διαθήκη καί ἀνι­χνεύονται γιά πρώτη φορά στήν Ἀποστολική Σύνοδο τῶν Ἱεροσο­λύμων.

Στό ἔργο τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἑστίασαν τρεῖς εἰσηγή­σεις. Ἡ πρώτη ἦταν ἡ εἰσήγηση τοῦ π. Σεβαστιανοῦ Σωμαράκη, ὁ ὁποῖος ἀναφέρθηκε στό κανονικό ἔργο τῆς Συνόδου, μέ τό ὁποῖο οἱ Πατέρες ρύθμισαν ζητήματα πού ἀπασχολοῦσαν τήν Ἐκκλησία ἐκεί­νη τήν ἐποχή.

Ἡ δεύτερη εἰσήγηση ἦταν τοῦ κ. Τζέρπου, ὁ ὁποῖος ἀναφέρθηκε στή σχέση τῆς Συνόδου μέ τόν κανόνα τῶν βιβλίων τῆς Καινῆς Διαθήκης, ἡ ὁποία ἀφορᾶ ὄχι σέ συγκεκρι­μένα βιβλία ἀλλά στή διερεύνηση τοῦ τί ἀποτελεῖ «γραφή» τήν ἐπο­χή τῆς Συνόδου καί ποιά ἡ χρήση τοῦ ὅρου ἀπό τούς Πατέρες πού συμμετεῖχαν σ᾽ αὐτήν.

Καί ἡ τρίτη ἦταν τοῦ κ. Κουτρῆ, ὁ ὁποῖος πρότεινε τήν ἀνάγκη, ἔχο­ντας ὡς βάση τό Σύμβολο τῆς Πίστεως καί τό συνολικό δογμα­τικό ἔργο τῆς Συνόδου, νά ἀντα­πεξέλθουμε στά προβλήματα τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, ἀξιοποιώ­ντας τήν πτυχή τοῦ δόγματος τῆς Νικαίας σχετικά μέ τήν ἀνθρώπινη φύση τοῦ Χριστοῦ.

Στήν ὁμάδα τῶν εἰσηγήσεων αὐ­τῶν θά μπορούσαμε νά προσθέ­σουμε δύο ἀκόμη εἰσηγήσεις: τήν εἰσήγηση τοῦ π. Θεοφίλου Λεμο­ντζῆ, ὁ ὁποῖος μᾶς παρουσίασε πῶς ἀντιμετώπισε ὁ ἅγιος Ἐπιφάνιος Σαλαμῖνος, ἔνθερμος ὑποστηρι­κτής τῆς Α´Οἰκουμενικῆς Συνόδου, τούς Ἀρειανόφρονες, καθώς πίστευε ὅτι ὁ Ἀρειανισμός ἀπει­λοῦσε τή δυνατότητα σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Καί τή δική μου, ταπεινή, εἰσήγηση γιά τή συμβολή στήν ἔρευνα σχετικά μέ τήν Α´ Οἰκου­μενική Σύνοδο τῆς μελέτης τοῦ ἀπό Βεροίας Μητροπολίτου Κυζί­κου Καλλινίκου Δελικάνη.

Ἡ Α´ Οἰκουμενική Σύνοδος δέν θά ὑπῆρχε βεβαίως, ἐάν δέν ὑπῆρχαν καί οἱ ἅγιοι καί θεοφόροι Πατέρες, οἱ ὁποῖοι τήν συγκρότησαν καί οἱ ὁποῖοι ἀγωνίσθηκαν γιά νά ἐπι­κρατήσει ἡ ἀλήθεια. Καί ὅπως εἶναι φυσικό ἡ Ἐκκλησία μας τούς τίμη­σε καί τούς τιμᾶ εἴτε συλλογικά εἴτε ὡς μεμονωμένα πρόσωπα, ὅπως μᾶς ἀνέπτυξε ὁ κ. Ὑφαντής «χαρτογραφώντας τήν ἁγιολογική τιμή» πού τούς ἀπέ­δωσε ἡ Ἐκκλησία μας.

Ἀναλύοντας τήν ἀκολουθία τῆς Κυριακῆς τῶν Ἁγίων Πατέρων τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ὁ π. Στυλιανός Χατζηγρηγορίου ἐντό­πισε καί μᾶς παρουσίασε στοιχεῖα λειτουργικῆς πού προκύπτουν καί ἀποσαφήνισε τούς λόγους ἐπιλο­γῆς τῶν ἁγιογραφικῶν ἀναγνω­σμά­των.

Καί καθώς ἡ Ἐκκλησία μας ἀλλά καί ἡ Α´ Οἰκουμενική Σύνοδος δέν ὑποτιμᾶ τήν ὑλική ὑπόσταση τῶν προσώπων καί τῶν πραγμάτων, δέν μποροῦσε νά λείπει ἀπό τό Συνέδριό μας καί μία ἀναφορά σ᾽ αὐτήν τήν πτυχή μέσω τῆς εἰκονο­γραφίας της. Ἔτσι ὁλοκληρώσαμε τόν κύκλο τῶν εἰσηγήσεων μέ αὐτή τῆς κ. Χατζούλη, πού μόλις ἀκούσαμε, σχετικά μέ τήν ἀποτύ­πωση τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνό­δου στήν εἰκονογραφία τῆς Ἐκκλη­σίας μας. Στίς ὡραῖες παραστάσεις πού μᾶς ἔδειξε, ἄς μοῦ ἐπιτραπεῖ νά προσθέσω καί μία δική μας, πού ἔγινε πρίν άπό 30 χρόνια σέ ἕνα ἀπό τά μοναστήρια μας, καί ἡ ὁποία παρουσιάζει στό μέσο τῶν πατέρων τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου τόν ἅγιο Ἀθανάσιο ὡς διάκονο. Εἶναι ἀπό τή Μονή τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου Σφηνίτσης.

Κλείνοντας τήν ἕκτη καί τελευ­ταία συνεδρίαση τοῦ ΛΑ´ Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως θά ἤθελα νά δανεισθῶ τούς λόγους τοῦ μεγάλου διδασκάλου πάντων ἡμῶν ἐν τῇ πίστει, τοῦ μεγίστου Ἀποστόλου καί πρωτοκορυφαίου Παύλου, ὁ ὁποῖος γράφει πρός τούς Θεσσαλονικεῖς: «Ἡμεῖς δέ ὀφείλο­μεν εὐχαριστεῖν τῷ Θεῷ πάντοτε καί περί ὑμῶν».

Εὐχαριστῶ, λοιπόν, ἀπό καρδίας καί ἐκφράζω τήν εὐγνωμοσύνη μου πρός τόν Παναγιώτατο Οἰκου­μενικό μας Πατριάρχη κ.κ. Βαρθο­λομαῖο καί τούς Μακαριωτάτους Προκαθημένους τῶν λοιπῶν Ὀρθο­δόξων Ἐκκλησιῶν γιά τά σεπτά μηνύματά τους, τά ὁποῖα ἀνέγνωσαν οἱ Σεβασμιώτατοι καί Θεοφιλέστατοι ἐκπρόσωποί τους, πρός τούς ὁποίους ἐκφράζω τίς θερμότατες εὐχαριστίες μου γιά τήν παρουσία τους καί τή συμμετοχή τους στό Συνέδριό μας.

Εὐχαριστῶ θερμά τόν Κοσμήτορα τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς, τούς καθηγητές-μέλη τῆς Ἐπιστημο­νι­κῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου καί ὅλους τούς εἰσηγητές γιά τήν ἀντα­πόκρισή τους στήν πρόσκλησή μας καί τή συμβολή τους στήν ἐπιτυχία τοῦ Συνεδρίου.

Εὐχαριστῶ ἐπίσης τά μέλη τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς, τούς συνεργάτες μου μέ πρῶτο τόν πρωτο­σύγκελλο τῆς Ἱερᾶς μας Μητροπόλεως π. Ἀθηναγόρα Μπίρ­δα ἀλλά καί τόν Γενικό Ἀρχιερατικό Ἐπίτροπο π. Δημήτριο Μπακλαγῆ, γιά τή μέριμνα καί τόν κόπο τους, ὥστε ὅλα νά γίνουν «εὐσχημόνως καί κατά τάξιν».

Εὐχαριστίες ὀφείλω καί στόν Δήμαρχό μας, τόν Δῆμο Βεροίας καί τό Διοικητικό Συμβούλιο τοῦ «Χώρου Τεχνῶν» γιά τήν εὐγενῆ παραχώρηση τῶν δύο αἰθουσῶν, καί ἀκόμη τόν ἐκκλησιαστικό τηλεο­πτικό σταθμό 4Ε γιά τήν κάλυψη ὅλου τοῦ Συνεδρίου.

Ἰδιαίτερες εὐχαριστίες ἀνήκουν τέλος καί σέ ὅλους ἐσᾶς, τούς ἐκπροσώπους τῶν πολιτικῶν καί στρατιωτικῶν ἀρχῶν, τούς κληρι­κούς, τούς μοναχούς καί τόν εὐσε­βῆ καί πιστό λαό, πού ἐξέφρασε καί φέτος τήν ἀγάπη καί τόν σεβασμό του πρός τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπό­στολο Παῦλο μέ τή συμμετοχή του σέ ὅλες τίς ἐκδηλώσεις τῶν ΛΑ´ Παυλείων.

Δέν θά ἦταν φυσικά δυνατόν νά κλείσει τό ΛΑ´ Συνέδριο, χωρίς νά παρουσιάσουμε τόν τόμο τῶν Πρα­κτικῶν τοῦ περσινοῦ Λ´ Συνεδρίου μέ τίτλο:  «Ὁ ἀπόστολος Παῦλος καί ἡ λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλη­σίας».

Σέ αὐτόν, τόν μέγα Ἀπόστολο, ὀφείλουμε καί τόν τόμο αὐτόν πού παρουσιάζουμε καί τό φετινό συνέ­δριο καί τόν παρακαλοῦμε ταπεινά νά μᾶς ἐνισχύει στήν προσπάθειά μας, ὥστε νά ἀκολουθοῦμε τήν προτροπή του πρός τούς Θεσσαλο­νικεῖς: «Ἄρα οὖν, ἀδελφοί, στή­κετε καί κρατεῖτε τάς παραδόσεις, ἅς ἐδιδάχθητε … αὐτός δέ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός … παρα­καλέ­σαι ὑμῶν τάς καρδίας καί στηρίξαι ἐν παντί ἔργῳ καί λόγῳ ἀγαθῷ».