ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ

Γράφει ο Αναστάσιος Βασιάδης

Στο γενικότερο κλίμα της εποχής μας, με τις εμπόλεμες καταστάσεις να βρίσκονται σε εξέλιξη, με την οικονομική κρίση να είναι πάντα παρούσα με χαρακτηριστική την ακρίβεια στα βασικά καταναλωτικά προϊόντα, με τις εξάρσεις της βίας και με τις πολιτικές αντιπαραθέσεις να κυριαρχούν στην επικαιρότητα, είναι σημαντική η εκδήλωση ενδιαφέροντος με εκδηλώσεις και δημόσιες αναφορές για την Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων, που με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ το 1990, ορίστηκε να τιμάται την 1η Οκτωβρίου εκάστου έτους. 

Με τις εκδηλώσεις και τις επώνυμες τοποθετήσεις  αναδεικνύεται ο  συμβολισμός  της Παγκόσμιας Ημέρας, σε σχέση με  την συμβολή των Ηλικιωμένων  στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, ενώ  αναγνωρίζονται τα ιδιαίτερα  προβλήματα που αντιμετωπίζουν. 

Η  σημασία που αναδεικνύεται  με την ανακήρυξη της Παγκόσμιας Ημέρας Ηλικιωμένων, αφορά φυσικά συνολικά την εποχή μας και όχι μόνο μία ημέρα του χρόνου, ενώ αποκτά ιδιαίτερο περιεχόμενο, με τα προβλήματα που καταγράφονται ιδιαίτερα σε άτομα της λεγόμενης τρίτης ηλικίας.

Αποτελεί γενικότερα διαπιστούμενο το γεγονός ότι, το δημογραφικό ζήτημα, η σημαντική αύξηση του μέσου όρου ζωής του ανθρώπου και η μεταναστευτική τάση των νέων σε αναζήτηση καλύτερων και αποδοτικότερων συνθηκών απασχόλησης, έχουν οδηγήσει τον πληθυσμό της χώρας μας σε ουσιαστική γήρανση, πράγμα το οποίο είναι καθημερινά αισθητό στον κοινωνικό περίγυρο, πέραν των στατιστικών στοιχείων που βλέπουν το φώς της δημοσιότητας.

Με το δεδομένο ότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι είναι σύνθετα, ιδιαίτερα από οικονομικής και κοινωνικής πλευράς, έχουν καθιερωθεί από ετών θεσμοί και διαδικασίες στήριξης και φροντίδας των ηλικιωμένων, όπως είναι τα διάφορα Ιδρύματα, οι Οίκοι Ευγηρίας, τα ΚΑΠΗ και τα προγράμματα ΕΣΤΙΑ που αποτέλεσαν επιτυχημένους και αποδεκτούς θεσμούς. 

Παρ όλες αυτές τις σημαντικές εξελίξεις στο θέμα της ανοιχτής προστασίας των ηλικιωμένων, υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός προχωρημένης ηλικίας προσώπων, που διάγουν μοναχικό βίο στα σπίτια τους και έχουν ιδιαίτερες ανάγκες εξυπηρέτησης, οι οποίες δεν υποστηρίζονται από την υφιστάμενη κοινωνική υποδομή. 

Αυτές οι ανάγκες καθίστανται ιδιαίτερα επιτακτικές στην εποχή μας, πολύ περισσότερο όταν κατά τεκμήριο τα πρόσωπα αυτά και λόγω μοναχικότητας, στερούνται της ευχέρειας χρήσης των ηλεκτρονικών μέσων, που συνήθως ενεργοποιούνται για ιατρικές υπηρεσίες, συνταγογραφήσεις φαρμάκων κλπ. 

Τα ηλικιωμένα αυτά πρόσωπα χρειάζονται ειδικότερη υποστήριξη, με υπηρεσίες που περιλαμβάνουν περιοδικές ιατρικές και εργαστηριακές εξετάσεις, επισκέψεις στο σπίτι από κοινωνικούς λειτουργούς και νοσηλευτικό προσωπικό, υγειονομικές συμβουλές, νομική καθοδήγηση και μελέτη συνθηκών διαβίωσης. 

Σημαντικό μέρος των υπηρεσιών αυτών προσπαθούν να καλύψουν τα διάφορα προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας και υποστήριξης. 

Αυτά όμως δεν αρκούν, όπως διαφαίνεται στις συγκυρίες των κρίσεων που βιώνει ολόκληρη η κοινωνία. 

Όσες υπηρεσίες και αν καθιερώσει για τους ηλικιωμένους η πολιτεία, τίποτα δεν μπορεί να αναπληρώσει την ανθρώπινη επαφή και επικοινωνία που αποτελεί το θεμέλιο της οποιασδήποτε κοινωνικής προσέγγισης. 

Ας μη παραβλέπεται ο σημαντικός ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει ο ηλικιωμένος με την μετάδοση των γνώσεων και των εμπειριών του. 

Αποτελεί ευθύνη και καθήκον επομένως της ίδια της κοινωνίας, να μη αδιαφορεί για το ηλικιωμένο μέλος της,  που οι συνθήκες της ζωής όρισαν να διάγει μοναχικό βίο.

Όσο και αν ο σύγχρονος αγώνας της ζωής και οι τρέχουσες απαιτήσεις επιβάλλουν στον καθένα ένα συνεχές τρέξιμο, πάντα περισσεύει ο ελάχιστος χρόνος που απαιτείται για την εκδήλωση ενδιαφέροντος, για τον μοναχικό ηλικιωμένο συνάνθρωπο. 

Αυτή η ανέξοδη εκδήλωση ενδιαφέροντος, ως έκφραση κοινωνικής ευθύνης, έχει ανεκτίμητη αξία που δεν μπορεί να συγκριθεί με κανένα κοινωνικό πρόγραμμα, όσο ενισχυμένο και αν είναι, καθώς αναδεικνύει τα όποια δυσχερή προβλήματα βιώνει στη ζωή του ο ηλικιωμένος συμπολίτης και δρομολογεί την αντιμετώπιση τους.

Η αναφορά  επομένως στην Παγκόσμια Ημέρα Ηλικιωμένων, και την κοινωνική ευθύνη που συμβολίζει, ας ενισχύει την  γενικότερη πεποίθηση  ότι η τρίτη ηλικία και τα προβλήματα που την συνοδεύουν, αφορά μακροπρόθεσμα όλους.