Αναταραχή στην αρχαιολογική κοινότητα έχει προκαλέσει το άρθρο 33 του σχεδίου νόμου του υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης με τίτλο «Νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας και άλλες διατάξεις», που κατατέθηκε στη Βουλή την περασμένη Παρασκευή (την ίδια μέρα που είχε γίνει η συνάντηση του δημάρχου Κώστα Βοργιαζίδη με τη νέα υπουργό Πολιτισμού Λυδία Κονιόρδου, όπου αποφασίστηκε νέα συνάντηση αποκλειστικά για το θέμα της αναοριοθέτησης), καθώς σε δύο παραγράφους του δημιουργούνται συνθήκες κατάργησης άρθρων του Αρχαιολογικού Νόμου, με τις υπογραφές των υπουργών Εσωτερικών, Ανάπτυξης, Οικονομικών και Πολιτισμού. Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι εντός δύο χρόνων τα τρία υπουργεία με Κοινή τους Υπουργική Απόφαση θα ορίζουν τις περιοχές που είναι χαρακτηρισμένοι αρχαιολογικοί χώροι ή βρίσκονται κοντά σε μνημεία, ανεξάρτητα αν βρίσκονται εντός ζώνης προστασίας αρχαιοτήτων, στις οποίες θα μπορούν να εγκατασταθούν και να λειτουργούν καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Στην ίδια Υπουργική Απόφαση θα προβλέπονται οι όροι και οι προϋποθέσεις εγκατάστασης και λειτουργίας των καταστημάτων αυτών.
Από τη στιγμή που τα συναρμόδια υπουργεία ορίσουν τις περιοχές, τους όρους και τα κριτήρια εγκατάστασης, δεν θα απαιτείται πλέον η έκδοση έγκρισης ξεχωριστά για κάθε κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος. Σ’ αυτό το σημείο φαίνεται ότι παρακάμπτονται ο Αρχαιολογικός Νόμος και η υποχρέωση εγκρίσεων από την Αρχαιολογική Υπηρεσία για κάθε είδους οικονομική δραστηριότητα. Αυτή η διατύπωση της δεύτερης παραγράφου έχει δημιουργήσει σάλο στην αρχαιολογική κοινότητα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, γίνεται προσπάθεια να προστεθεί στις γενικές διατάξεις του νομοσχεδίου ότι ο νόμος δεν θα θίγει τις διατάξεις της αρχαιολογικής νομοθεσίας και ότι η διαδικασία της γνωστοποίησης και της έγκρισης θα λαμβάνει υπόψη την προστασία του πολιτιστικού και του φυσικού περιβάλλοντος.
Αντιδρούν οι αρχαιολόγοι
Κερασάκι στην τούρτα μιας μακράς σειράς νομοθετημάτων τα τελευταία χρόνια στην κατεύθυνση της παράκαμψης και συρρίκνωσης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και του «ψαλιδίσματος» του Αρχαιολογικού Νόμου, στο όνομα πάντα της «ανάπτυξης», χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο Νόμου ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων. Επισημαίνει πως δίνει το πράσινο φως στους επενδυτές να προχωρούν στην εκμετάλλευση χώρων χωρίς την άδεια πλέον της αρχαιολογικής υπηρεσίας.
Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι το νομοσχέδιο αμφισβητεί την αρχαιολογική υπηρεσία και με άλλους τρόπους, καθώς η αρμοδιότητα για τον προσδιορισμό περιοχών αρχαιολογικού ενδιαφέροντος περνά στους Δήμους, με τα Τοπικά Συμβούλια Μνημείων να έχουν το δικαίωμα μίας απλής εισήγησης. Παύει δηλαδή να ισχύει, στην πράξη, ο αρχαιολογικός νόμος και η υποχρέωση εγκρίσεων από την Αρχαιολογική υπηρεσία για κάθε είδους οικονομική δραστηριότητα.
Συγκεκριμένα εν’ όψει της ψήφισης το νέου νομοσχεδίου ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων τονίζει ότι: «Θέση του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων είναι πως ενώ η εν γένει αδειοδότηση της άσκησης οικονομικής δραστηριότητας σε σύντομο χρονικό διάστημα αποτελεί έναν κρίσιμο παράγοντα για την οικονομική ζωή της χώρας, ο στόχος αυτός θα πρέπει να επιτευχθεί με την ενίσχυση των ελεγκτικών Υπηρεσιών, κι όχι με την κατάργηση της διαδικασίας της προληπτικής αδειοδότησης. Ειδικά όμως στην περίπτωση των αρχαιοτήτων και των μνημείων, η αδειοδότηση επιχειρήσεων χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ απειλεί να επιφέρει άμεσες και μη αντιστρεπτές βλάβες σε αρχαιότητες και μνημεία και ανεπανόρθωτη επιβάρυνση του περιβάλλοντα χώρου τους, ενώ αντίκειται και στο Σύνταγμα της χώρας.
Η αρχαιολογική νομοθεσία, όπως και η περιβαλλοντική νομοθεσία, εκπορεύονται από τη συνταγματική επιταγή του άρθρου 24 και ως εκ τούτου υπερισχύουν άλλων διατάξεων. Θεωρούμε επιβεβλημένο να αποσαφηνιστεί στο σχέδιο νόμου ότι η εφαρμογή των διατάξεων της αρχαιολογικής νομοθεσίας δεν θίγεται από τις διατάξεις του νέου νόμου, όπως άλλωστε αναφέρεται ρητά και για την περιβαλλοντική νομοθεσία.Σε διαφορετική περίπτωση, ο νόμος αυτός καθίσταται απειλή για τις αρχαιότητες και τα μνημεία της χώρας και θα μας βρει αντίθετους».
Σήμερα 24ωρη απεργία διαμαρτυρίας
Μπροστά σ αυτήν την εξέλιξη ο Σύλλογος των αρχαιολόγων προκήρυξε 24ωρη απεργία σήμερα Τετάρτη 30 Νοεμβρίου 2016, υποστηρίζοντας πως «το επίμαχο σχέδιο νόμου απομειώνει σημαντικά, έως εκμηδενισμού, τη δυνατότητα προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς και καθιστά την ελληνική επικράτεια ανεξέλεγκτο πεδίο, από άποψη αρχαιολογικού ελέγχου της σύγχρονης δραστηριότητας».
Πηγές του υπουργείου Πολιτισμού σημειώνουν ότι οι ενστάσεις των αρχαιολόγων εξετάζονται για ενδεχόμενες τροποποιήσεις.
Σε αναμονή δήμος και φορείς
Το θέμα αφορά άμεσα την πόλη της Βέροιας, δεδομένου ότι βρίσκεται ακόμη στον αέρα η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου από το υπουργείο Πολιτισμού εντός του αστικού ιστού, παρά τις αντιδράσεις του δήμου και όλων των φορέων. Η διοίκηση του δήμου και οι φορείς παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις και αναμένουν το τελικό σχέδιο νόμου και την κατάληξη των επαφών με τη νέα υπουργό, για να προχωρήσουν στις επόμενες κινήσεις τους, προαποφασισμένες από τον περασμένο Σεπτέμβριο.
