Οι… Βέροιες του Γιώργου Χιονίδη *Γράφει ο Δημ. Δελιόπουλος

Οι… Βέροιες του Γιώργου Χιονίδη *Γράφει ο Δημ. Δελιόπουλος

Η πόλη της Βέροιας πρέπει να είναι περήφανη για το άξιο τέκνο της, τον νομικό, πολιτικό, δημοσιογράφο, κυρίως όμως τον ακούραστο ερευνητή και Ιστορικό, τον κ. Γιώργο Χιονίδη. Είναι ο άνθρωπος, που εργάστηκε σκληρά, για να φέρει στην επιφάνεια το μακρότατο παρελθόν της.

Όσοι είχαν την τύχη να προσεγγίσουν το πολυσχιδές έργο του, στέκονται με θαυμασμό και δέος μπροστά στο μέγεθος του μόχθου, που κατέβαλε ο λαμπρός αυτός γόνος της πόλης του Αγίου Αντωνίου.

Αφορμή για να γράψω τις  παραπάνω σκέψεις υπήρξε ένα τυχαίο εύρημα σ’ ένα παλιό και σπουδαίο έντυπο, που εκδιδόταν παλιότερα στη Θεσσαλονίκη. Ο λόγος για έναν τόμο από το «Μακεδονικόν Ημερολόγιον» του Ν. Σφενδόνη, με έτος ίδρυσης το 1925. Πρόκειται για έναν τύπο ημερολογίου, μικρού σχετικώς μεγέθους ( 13Χ17 εκ.), σε μορφή πανόδετου βιβλίου. 

Μέσα από τις σελίδες του ημερολογίου αυτού, που κυκλοφορούσε για δεκαετίες πολλές, παρήλασε όλη η αφρόκρεμα της διανόησης, όχι μόνο της Θεσσαλονίκης, αλλά και όλης της Βόρειας Ελλάδας, χωρίς να λείπουν συνεργασίες και από την υπόλοιπη Χώρα.

Το κείμενο του κ. Γ. Χιονίδη, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος του έτους 1968 (σ. 105-107) έχει τον τίτλο «Πέντε πόλεις και χωριά με το όνομα Βέροια».  Η γλώσσα του κειμένου είναι, κατά τα κρατούντα την εποχή εκείνη η καθαρεύουσα, την οποία θα χαρακτήριζα απλή καθαρεύουσα, χωρίς ακρότητες, απόλυτα κατανοητή. 

Όπως προκύπτει από τα γραφόμενα του κ. Χιονίδη, η συνεργασία του με το «Μακεδονικόν Ημερολόγιον» δεν ήταν η πρώτη. Ήδη στο προηγούμενο τεύχος, σ’ εκείνο του 1967, είχε δημοσιεύσει εκτενές άρθρο, για τη Βέροια της Μακεδονίας, για τη δική μας δηλαδή Βέροια, το οποίο μάλιστα είχε συνοδεύσει και «με βιβλιογραφικόν σημείωμα». 

Αν κρίνω, από τα όσα μπορεί να διαβάσει ο αναγνώστης για την πόλη αυτή στον πρώτο τόμο της δίτομης «Ιστορίας της Βέροιαςς» (Βέροια 1960), του Γ. Χιονίδη, εικάζω ότι το δημοσίευμα θα ήταν άκρως κατατοπιστικό και ο ενδιαφερόμενος θα είχε μια πλήρη εικόνα της τρισχιλιετούς ιστορίας της πόλης της Βέροιας. 

Από τις τέσσερες υπόλοιπες ομώνυμες πόλεις, η μία βρίσκεται στην Πελοπόννησο, η δεύτερη στη σημερινή Βουλγαρία, κρυμμένη κάτω από την Στάρα Ζαγορά, η τρίτη βρίσκεται επίσης εκτός Ελλάδας, είναι η Βέροια, η Βερόη ή Βερόεια της Συρίας και η τελευταία ακόμα μακρύτερα, στο Νέο Κόσμο, για την ακρίβεια στο Οχάιο των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η πρώτη από τις παραπάνω περιγράφεται ως μικρός ορεινός οικισμός της κοινότητας Βασ(σ)αρά, στην ορεινή Λακωνία. Ο κ. Γ. Χιονίδης καταθέτει την άποψη, ότι «θεωρείται κτίσμα Βεροιέων της Μακεδονίας, προφανώς κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας». Πάντως, παρά το μικρό της μέγεθος, υπήρξε, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, η γενέτειρα δυο μεγάλων πνευματικών προσωπικοτήτων του περασμένου αιώνα, του Χρ. Γ. Σγουρίτσα και του Ι. Ν. Θεοδωρακόπουλου. 

Τη δεύτερη την αποκαλεί «Βέροια ή Βερόη της Θράκης» και πιθανολογεί ότι «εκτίσθη, προφανώς, κατά τους μακεδονικούς χρόνους ή και ενωρίτερον υπό Θρακών-Φρυγών». Φυσικά η Βέροια ή Βερόη της Θράκης άλλαξε πολλούς αφέντες, όπως και ονόματα. Μετά τους Ρωμαίους πέρασε στα χέρια των Βυζαντινών, αργότερα των Γότθων, των Τούρκων και τελικά των Βουλγάρων. Ως προς τα ονόματα, η βυζαντινή αυτοκράτειρα Ειρήνη την ονόμασε Ειρηνούπολη, οι Τούρκοι την βάφτισαν  Εσκή Ζαγρέ, ενώ σήμερα τα ερείπιά της κείτονται κάτω από τη Στάρα Ζαγορά.      

Και στη μαρτυρική Συρία όμως σήμερα, οι ιστορικοί κατέγραψαν πόλη, που έφερε το όνομα Βέροια. Θα ματαιοπονούσε, φυσικά, όποιος θα την αναζητούσε σήμερα σ’ έναν σύγχρονο χάρτη. Η θέση της συμπίπτει με το σημερινό Χαλέπι. Πόλη πανάρχαια, με καταβολές στους προϊστορικούς χρόνους. Από τη δεύτερη προχριστιανική χιλιετία υπήρξε έδρα ηγεμόνα, για να γνωρίσει στη συνέχεια ποικίλους κυριάρχους, όπως τους Αιγυπτίους, τους Χετταίους, τους Πέρσες, το δικό μας Αλέξανδρο, τους Ρωμαίους, τους Βυζαντινούς (Νικηφόρος Β΄ Φωκάς) και φυσικά τους Τούρκους.

«Κατά τους χρόνους των διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου», γράφει ο κ. Γ. Χιονίδης «η πόλις είχε περιπέσει εις αφάνειαν και ο στρατηγός τούτου (του Μ. Αλεξάνδρου) Σέλευκος Νικάνωρ επεξέτεινε ταύτην και την μετωνόμασεν είς Βέροιαν , προς τιμήν της Μακεδονικής Βεροίας».  

Το αραβικό «Χαλέπ» περιβάλλεται σήμερα από ένα ερειπωμένο τείχος, ενώ σε ένα επιβλητικό τέμενός του, κατά την τοπική παράδοση είναι θαμμένος ο πατέρας του Ιωάννη του Βαπτιστή. 

Πριν ακόμα αρχίσει ο ολέθριος αλληλοσπαραγμός, ήταν μια ακμάζουσα πόλη, το  δεύτερο πολιτιστικό και οικονομικό κέντρο μετά τη Δαμασκό. Δυστυχώς στις μέρες μας, η πάλαι ποτέ Βέροια της Συρίας δοκιμάζεται σκληρά, θύμα του τυφλού μίσους και του φανατισμού των εμπολέμων, γηγενών και ξένων. 

Τέλος, ο χαλκέντερος Γ. Χιονίδης, προσθέτει, όπως προαναφέραμε, μια ακόμα Βέροια. 

BEREA , η οποία « απέχει από το Κλήβελαντ του Οχάιο 15 μίλια και έχει πληθυσμόν 17.000 περίπου κατοίκων. Ωνομάσθη ούτως υπό των Ελλήνων μεταναστών του 19ου αι. , προς τιμήν της μακεδονικής Βεροίας». 

Ο συγγραφέας προσθέτει σειρά πληροφοριών σχετικών με την οικονομική και κοινωνική δομή της πόλεως. Δυστυχώς, σήμερα, σαράντα πέντε  χρόνια μετά το δημοσίευμα εκείνο δεν γνωρίζουμε ποια υπήρξε η πορεία της BEREA και σε ποιο βαθμό το ελληνικό στοιχείο συνεχίζει να δίνει το παρόν στη ζωή της.

 

Κλείνοντας το άρθρο του ο Γ. Χιονίδης, δίνει με τη διεισδυτική του ματιά τα κοινά στοιχεία όλων των παραπάνω πόλεων. Είναι, λέει, «εκτισμέναι πλησίον υδάτων (ποταμών) και τούτο ίσως να μη είναι τυχαίον, διότι φαίνεται, ότι επελέγησαν μετά προσοχής αι θέσεις κτίσεών των, ώστε να δικαιολογείται η ετυμολογία του τοπωνυμίου εκ της πλησμονής των υδάτων…»

Το δεύτερο κοινό στοιχείο μεταξύ των πόλεων, που φέρουν το όνομα της Βέροιας, είναι, κατά το συγγραφέα, ότι «άπασαι αι ως άνω πόλεις κλπ, κείνται εις στρατηγικά σημεία».

 

Τέτοιοι μικροί θησαυροί θα βρίσκονται σίγουρα διασκορπισμένοι σε πληθώρα παλιών εντύπων. Ο πολυγραφότατος ερευνητής και Ιστορικός Γ. Χιονίδης πρέπει να δώριζε απλόχερα «προς πάντα αιτούντα» τα προϊόντα της σοφίας και του μόχθου του.

Προσωπικά του εκφράζω το θαυμασμό και την ευγνωμοσύνη μου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το Λύκειο των Ελληνίδων Βέροιας στο νηπιαγωγείο του Διαβατού Ημαθίας

Το Λύκειο των Ελληνίδων Βέροιας στο νηπιαγωγείο του...

Στα πλαίσια της δράσης μας "Το Λ.Ε.Β ντύνει τα νιάτα...

Τo Λύκειο των Ελληνίδων Βέροιας  στο Νηπιαγωγείο Ασωμάτων

Τo Λύκειο των Ελληνίδων Βέροιας στο Νηπιαγωγείο...

Την Τρίτη 26 Μαρτίου 2024, μέλη του Δ.Σ. του Λυκείου των...

Η  ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ  ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙ  ΤΟΥΣ  ΠΡΟΣΚΟΠΟΥΣ

Η ΦΙΛΟΠΤΩΧΟΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΕΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΣΚΟΠΟΥΣ

Με μεγάλη μας χαρά, υποδεχτήκαμε και φέτος, τους...

ΜΑμΑ: Ένας αγώνας για καλό σκοπό!

ΜΑμΑ: Ένας αγώνας για καλό σκοπό!

Την  Κυριακή 24 Μαρτίου στο  Δημοτικό Αθλητικό Κέντρο...

Μέχρι 5 Απριλίου οι αιτήσεις για το πρόγραμμα απασχόλησης με έμφαση στην πράσινη οικονομία και τις γυναίκες  -Για κάθε θέση εργασίας η επιχορήγηση ανέρχεται σε 12.264 ευρώ

Μέχρι 5 Απριλίου οι αιτήσεις για το πρόγραμμα...

Την Παρασκευή 5 Απριλίου, λήγει η προθεσμία υποβολής...

Παρά τις παρεμβάσεις,  συνεχίζονται εσπευσμένα  και ανεξέλεγκτα οι εργασίες στον χώρο της Παλιάς Μητρόπολης Βέροιας

Παρά τις παρεμβάσεις, συνεχίζονται εσπευσμένα και...

Από την Κίνηση Ενεργών Πολιτών Βέροιας ανακοινώνονται...

ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΕΡΟΙΑΣ: Επίσκεψη κλιμακίου της  Γ.Σ.Ε.Ε. στη Βέροια, ενόψει της Γενικής  Απεργίας στις 17 Απριλίου 2024

ΕΡΓΑΤΟΫΠΑΛΛΗΛΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΒΕΡΟΙΑΣ: Επίσκεψη κλιμακίου...

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η επίσκεψη κλιμακίου της...

Στις 29 και 30 Μαρτίου: Εκπαιδευτική Διημερίδα Εσωτερικής Παθολογίας στη Βέροια

Στις 29 και 30 Μαρτίου: Εκπαιδευτική Διημερίδα...

Εκπαιδευτική Διημερίδα Εσωτερικής Παθολογίας,...

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΑΡΘΡΩΝ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ # ΝΕΑ

Σχετικά άρθρα

Από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος - Καθαριότητας και Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Βέροιας, ανακοινώνεται ότι επικαιροποιήθηκε από την ΕΜΥ, το έκτακτο δελτίο επιδείνωσης καιρού, το οποίο για την περιοχή μας,...

Ο χαρακτηριστικός ήχος και το προειδοποιητικό μήνυμα από το 112 ελήφθη πριν λίγο(απόγευμα Δευτέρας 04/9) από τους κατοίκους σε όλη την Ημαθία. Το «καμπανάκι» από την Πολιτική Προστασία χτύπησε λόγω της...

Παρουσίαση: ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΒΑΣΙΑΔΗΣ Στις ανατολικές παρυφές του Γράμμου σε ύψος 1240 μέτρων και μια ανάσα από την αλβανική μεθόριο, βρίσκεται το χωριό Πληκάτι στο οποίο γεννήθηκε το 1937 και έζησε τα πρώτα παιδικά...

-Ε.Σ.Υ., μικρομεσαίοι, ακρίβεια, EΛΓΑ και πρώτη κατοικία, στις προτεραιότητας του κόμματοςΣτα πλαίσια της περιοδείας του στην Ημαθία και Πέλλα το προηγούμενο Σάββατο(17/6), ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Αλέξης...