Γράφει ο ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΒΑΣΙΑΔΗΣ
(Το κείμενο απετέλεσε εισήγηση στην Σύνοδο της CPME στο Βίλνιους)
Η διεθνής επικαιρότητα επικεντρώνεται το τελευταίο διάστημα στην έντονη συγκρουσιακή κατάσταση που επικρατεί και κλιμακώνεται στην Συρία, η οποία προκαλεί μεγάλη έξαρση μετακίνησης προσφύγων που φθάνουν συνεχώς στις χώρες της Ευρώπης και ειδικότερα στην Ελλάδα, με μεγάλο κίνδυνο για την ζωή τους, λόγω του θαλασσίου περάσματος, το οποίο διασχίζουν με συνθήκες έλλειψης ασφάλειας.
Ο αριθμός των προσφύγων που φτάνουν στην Ελλάδα μέσω Τουρκίας, αυξάνεται όπως καταγράφεται με στοιχεία του Συντονιστικού Οργάνου Διαχείρισης Προσφυγικής Κρίσης και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (HCR), παρά τη σύμβαση της Τουρκίας με την Ε.Ε. και τη χρηματοδότηση για τη διατήρηση του αριθμού των προσφύγων - μεταναστών.
Κατά τη διάρκεια της προσφυγικής κρίσης, χιλιάδες άνθρωποι έχασαν και χάνουν τη ζωή τους στη Μεσόγειο, στην προσπάθεια να διέλθουν τα θαλάσσια σύνορα της Ευρώπης.
Το μεγαλύτερο βάρος αυτής της προσφυγικής μετακίνησης υφίστανται τα νησιά του Αιγαίου, στα οποία περιλαμβάνονται κυρίως η Λέρος, η Κως και η Λέσβος.
Το μείζον ζήτημα που αναδεικνύεται από αυτήν την κατάσταση είναι το επισφαλές υγειονομικό περιβάλλον που δημιουργείται από τον μεγάλο, αριθμό προσφύγων που φθάνουν συνεχώς στην χώρα και τους κινδύνους που απειλούν τους ίδιους και τις τοπικές κοινωνίες.
Το υγειονομικό πρόβλημα που εκδηλώνεται στους πρόσφυγες συνδέεται με τις ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης, τις υποτυπώδεις συνθήκες υγιεινής, την έκθεση στο ψύχος, την έλλειψη επαρκούς αερισμού και πρόσβασης σε φυσικό φωτισμό, την κακή διατροφή και την ανύπαρκτη ή πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε εξωτερικούς χώρους και σε σωματική άσκηση.
Αυτά όλα αποτελούν παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση και τη μετάδοση διαφόρων ασθενειών όπως δερματολογικών, αναπνευστικών, γαστρεντερικών, μυοσκελετικών κλπ. Σε αυτά προστίθεται και το γεγονός ότι οι πρόσφυγες και οι αιτούντες άσυλο έχουν υποβληθεί σε μια πολύ μακρά στέρηση της ελευθερίας με περιορισμένη δυνατότητα επικοινωνίας με τον έξω κόσμο και τις οικογένειές τους, με συνέπεια να εμφανίζουν διαταραχές της ψυχικής τους υγείας.
Στην Ελλάδα έγιναν προσπάθειες οργάνωσης αυτόνομων δομών παροχής πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας με κύριο στόχο την ασφάλεια κατά την υποδοχή των προσφύγων, την προστασία της ευάλωτης ομάδας των ασυνόδευτων παιδιών, την παροχή υγειονομικής περίθαλψης και πρόληψης στους πληθυσμούς αυτούς, την παραπομπή τους σε Δημόσια Νοσοκομεία, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο και την προάσπιση της δημόσιας υγείας του γενικού πληθυσμού.
Ο μεγάλος όμως και απρόβλεπτος αριθμός των προσφύγων που καταφθάνουν συνεχώς, έχει καταστήσει ανεφάρμοστο σημαντικό μέρος του προγραμματισμού της ελληνικής πολιτείας, λόγω έλλειψης των αναγκαίων υποδομών, του απαραίτητου εξοπλισμού και του απαιτούμενου στελεχιακού δυναμικού.
Παρά το γεγονός ότι το όλο ζήτημα σε αυτήν την συγκυρία φαίνεται να αφορά κύρια την Ελλάδα ως χώρα, δεν παύει να είναι γενικότερα ευρωπαϊκό πρόβλημα, του οποίου τις δυσμενείς συνέπειες καλούνται να αντιμετωπίσουν και άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός από αυτές που το αντιμετωπίζουν ήδη.
Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης επισημαίνουν την αμηχανία και την αδράνεια των Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οργανισμών που έχουν ως αρμοδιότητα την διαφύλαξη της δημόσιας υγείας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μπροστά στη διόγκωση των υγειονομικών προβλημάτων που προκαλεί η αύξηση των προσφυγικών ροών προς την Ελλάδα
Οι Έλληνες ιατροί κάτω από δραματικές συνθήκες από την παρατεινόμενη οικονομική κρίση και λιτότητα, κάνουν ότι μπορούν για να βοηθήσουν τους πρόσφυγες, με ανθρωπισμό, σεβασμό και προσήλωση στις ευρωπαϊκές αρχές, φροντίζοντας για την ασφάλεια και την φροντίδα αυτών των ανθρώπων, ανεξαρτήτως αν φέρουν μαζί τους η όχι συνοδευτικά έγγραφα.
Η υποβαθμισμένη λόγω Μνημονίου στελέχωση και ο ελλιπής εξοπλισμός των Δημοσίων Δομών Υγείας, δεν επαρκούν για να καλύψουν τις τρέχουσες ανάγκες του ελληνικού πληθυσμού. Πολύ περισσότερο δυσχεραίνονται να εξυπηρετήσουν τον μεγάλο αριθμό των προσφύγων που προστίθεται συνεχώς.
Για επαρκή υγειονομική βοήθεια των προσφύγων σε επίπεδο πρόληψης, επειγόντων περιστατικών και τρέχουσας εξυπηρέτησης, είναι αναγκαίο να υπάρξει χρηματοδότηση για την αξιοποίηση της συνολικής υποδομής της χώρας σε ιατρικό, λοιπό υγειονομικό προσωπικό, σε φαρμακευτική και εργαστηριακή κάλυψη και σε νοσηλευτική υποστήριξη.
Είναι γνωστό ότι σημαντικά χρηματοδοτικά προγράμματα από Διεθνείς Οργανισμούς κατευθύνονται προς τις λεγόμενες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, οι οποίες εκ των πραγμάτων δεν έχουν την δυνατότητα να καλύψουν τις πραγματικές υγειονομικές ανάγκες των προσφύγων.
Αποτελεί επομένως επιτακτική αναγκαιότητα να επιληφθούν της κατάστασης οι Αρχές και τα Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πριν αυτή λάβει εντελώς ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Οι αναγκαίες πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να κινηθούν κατά κύριο λόγο σε πολιτικό επίπεδο με την ανάληψη δράσεων που θα αποσκοπούν στον συνολικό έλεγχο και την επιτυχή διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος.
Μεταξύ αυτών των δράσεων πρέπει να συμπεριληφθεί η ενεργοποίηση ειδικού αναπτυξιακού προγράμματος υποστήριξης, ενίσχυσης και αξιοποίησης των συνολικών υγειονομικών υποδομών.
Με τα σημερινά προσφυγικά δεδομένα όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί και συνεχίζουν να διαμορφώνονται, καθίσταται επιτακτικά αναγκαία η μεταρρύθμιση της Συνθήκης του Δουβλίνου σύμφωνα με την οποία, η χώρα από την οποία εισέρχονται οι πρόσφυγες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι και υπεύθυνη για αυτούς, όπου και αν αυτοί ζητήσουν άσυλο και εκεί μεταφέρονται.
Οι αναγκαίες πρωτοβουλίες πρέπει να έχουν ως στόχο την τήρηση της συμφωνίας με την Τουρκία και τη συνέχιση των δράσεων που έχουν αναληφθεί, με σκοπό την επιτυχή διαχείριση του προβλήματος, σε συντονισμό με ανάλογες δράσεις Διεθνών Οργανισμών, όπως είναι το Δίκτυο Καταγραφής Ρατσιστικής Βίας, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (HCR), ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης κλπ.
Οι συντονισμένες δράσεις που επιβάλλεται περαιτέρω να αναληφθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τους Διεθνείς Οργανισμούς, πρέπει να έχουν σαν στόχο την διαμόρφωση Κοινού Πλαισίου Αλληλεγγύης και Διαχείρισης του Προσφυγικού Ζητήματος.
Η χώρα μας, η οποία είναι μαζί με άλλες χώρες του Νότου, χώροι εισόδου μεταναστών από την Ασία, πρέπει να ενισχυθεί σημαντικά με κονδύλια, τα οποία να επιτρέπουν τη διαβίωση και την υγειονομική περίθαλψη των προσφύγων και των μεταναστών.
Η καταγραφόμενη συνεχής προσφυγική ροή, που αποτελεί ένα γενικό ευρωπαϊκό πρόβλημα, αναδεικνύει τον σημαντικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για τις άμεσες και βραχυπρόθεσμες δυσμενείς επιπτώσεις που εκδηλώνονται και αναμένονται να εκδηλωθούν περαιτέρω.
