Της Χρύσας Μπέκα, Ψυχολόγου – ψυχοθεραπεύτριας
«Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένας ψύλλος που πίστευε πως ήταν ο βασιλιάς του κόσμου. Μια μέρα, αποφάσισε να πάει για κολύμπι στη θάλασσα. Όμως η δυτική ακτή ήταν πολλά χιλιόμετρα μακριά και μόνος του ο ψύλλος μπορούσε να ταξιδέψει μονάχα μερικά εκατοστά τη φορά. Αν ήθελε να φτάσει στην ακτή πριν πεθάνει, θα χρειαζόταν μεταφορικό μέσο. Κάλεσε, λοιπόν, τον ελέφαντα του.
«Έι, Ελέφαντα, πάμε βόλτα!» Ο ελέφαντας του ψύλλου πήγε κοντά του και γονάτισε. O ψύλλος πήδησε πάνω του και δείχνοντας προς τη Δύση, είπε: «Προς τα κει προς την ακτή!»
Όμως ο ελέφαντας δεν πήγε δυτικά. Προτιμούσε να κάνει μια βόλτα στο δάσος προς την Ανατολή και αυτό ακριβώς έκανε. Ο ψύλλος, προς μεγάλη του απελπισία, δεν μπορούσε να κάνει τίποτα παρά να το υπομείνει και να περάσει τη μέρα δεχόμενος ραπίσματα στο πρόσωπο από φύλλα και κλαδιά.
Την επόμενη μέρα, ο ψύλλος προσπάθησε να πείσει τον ελέφαντα να τον πάει στο φαρμακείο για να αγοράσει αλοιφή για το πρόσωπο του. Αντί γι’ αυτό, όμως, ο ελέφαντας χοροπηδώντας ξεκίνησε για μια μακρινή πορεία προς τα βουνά, τρομοκρατώντας τον κακόμοιρο τον ψύλλο τόσο πολύ, που δεν μπόρεσε να κοιμηθεί εκείνη τη νύχτα. Τελικά ο ψύλλος έμεινε για μέρες στο κρεβάτι, τρομοκρατημένος από εφιάλτες με βροντές σε βουνίσιους δρόμους, βέβαιος πως θα γκρεμοτσακιζόταν, ενώ κάθε πρωί ξυπνούσε λουσμένος στον κρύο ιδρώτα. Μετά από μία εβδομάδα, ο ψύλλος ένιωσε αρκετά καλά ώστε να αφήσει το κρεβάτι και γνέφοντας στον ελέφαντα να τον πλησιάσει, σκαρφάλωσε πάνω του λέγοντας: «Δεν είμαι καλά. Σε παρακαλώ, πήγαινε με στο γιατρό».
Όμως ο ελέφαντας τράβηξε χαρωπά για τη δυτική ακτή, όπου και πέρασε τη μέρα κολυμπώντας. Ο ψύλλος κόντεψε να πνιγεί.
Εκείνη τη νύχτα, όπως καθόταν δίπλα στη φωτιά προσπαθώντας να ζεσταθεί, ο ψύλλος είχε μια ιδέα. Γύρισε προς τον ελέφαντα και του είπε:
«Αύριο… εμ… ποια είναι τα δικά σου σχέδια;»
Peter Lambrou & George Pratt
«Ας μιλήσουμε για σένα»
Σύμφωνα με την ψυχαναλυτική θεωρία ο ανθρώπινος νους αποτελείται από δυο κυρίαρχα μέρη. Το συνειδητό επίπεδο συνείδησης που περιλαμβάνει ιδέες και προσδοκίες, ερεθίσματα που παίρνουμε από το εξωτερικό περιβάλλον και επεξεργαζόμαστε σε κατάσταση εγρήγορσης, και όλες τις γνωστικές λειτουργίες της αντίληψης, της νόησης και της λογικής σκέψης. Το συνειδητό είναι το επίπεδο λειτουργίας στο οποίο έχουμε άμεση πρόσβαση και τη δράση του συμβολίζει ο ψύλλος της ιστορίας. Επειδή ο νους είναι ένας πολυσύνθετος μηχανισμός, τα όρια της λειτουργίας του συνειδητού είναι περιορισμένα. Έχει τη δυνατότητα να επικεντρωθεί μόνο σε ένα πολύ περιορισμένο φάσμα ερεθισμάτων σε μια δεδομένη στιγμή.
Το δεύτερο επίπεδο συνείδησης, είναι το υποσυνείδητο, που χαρακτηρίζεται ως έδρα των ενστίκτων και των παρορμήσεων. Εκεί είναι χαραγμένα τα συναισθήματα, οι μνήμες και οι αναμνήσεις από προηγούμενες εμπειρίες. Το υποσυνείδητο είναι αυτό που ονομάζουμε «διαίσθηση», επειδή μας δίνει τη γενική αίσθηση μια κατάστασης, χωρίς να μπορούμε λογικά να στοιχειοθετήσουμε το γιατί έχουμε αυτή την εικόνα. Το υποσυνείδητο αρχειοθετεί το άπειρο πλήθος των πληροφοριών που δεχόμαστε κάθε στιγμή, από τις οποίες αντιλαμβανόμαστε συνειδητά μόνο ένα ελάχιστο μέρος. Ο όγκος του ισοδυναμεί αναλογικά με τον όγκο που θα είχε ένας ελέφαντας έναντι ενός ψύλλου. Η επίδρασή του στις τελικές μας επιλογές και αποφάσεις είναι καταλυτική. Λειτουργεί παρασκηνιακά και αναμοχλεύει καταχωρήσεις του παρελθόντος προκειμένου να ανακαλέσει μια γνώριμη συνθήκη του παρελθόντος και να ενορχηστρώσει την οικεία αντίδραση. Με άλλα λόγια, ενώ ο συνειδητός νους έχει στραμμένη την προσοχή του σε αυτά που διαδραματίζονται στο παρόν, ο υποσυνείδητος νους ανασύρει μνήμες και συναισθήματα του παρελθόντος που αντιστοιχούν σε μια παρόμοια κατάσταση. Μπορεί, λοιπόν, ένα σχόλιο που ακούμε να φαίνεται «αθώο», αλλά ο υποσυνείδητος νους να αντιληφθεί τη χροιά της κριτικής πίσω από αυτό, και να ενεργοποιήσει μια επιθετική αντίδραση. Σε κάποιον που θεωρεί ότι έχει την τάση να καθυστερεί το απλό, σχόλιο «Νωρίς ήρθες σήμερα», μπορεί να ξυπνήσει την αντίδραση του υποσυνείδητου, «Τι εννοείς; Πάλι που κάνεις κριτική για την ώρα;!»
Σκοπός του ανθρώπου είναι να βρει την ισορροπία μεταξύ αυτών των κομματιών του ψυχικού κόσμου. Να μάθει να εμπιστεύεται την ικανότητά του για λογική σκέψη, χωρίς να παραβλέπει τα συναισθήματα και τις ανάγκες του. Να αξιοποιεί την κρυμμένη επιθυμία της παρόρμησης, χωρίς να παρεκκλίνει από τους στόχους της ζωής του. Να χαίρεται την επαφή με τον πλούτο τον συναισθημάτων, δίχως να κατακλύζεται από αυτά. Να ζει σχεδιάζοντας την πορεία του στο μέλλον, χωρίς να ξεχνά ότι βρίσκεται στη ράχη ενός ελέφαντα και χρειάζεται απαραίτητα τη συνεργασία του για να συνεχίσει το ταξίδι. Η αρμονική συνύπαρξη των κομματιών της ψυχής, είναι εκείνη που προσφέρει την αίσθηση της ολοκλήρωσης και της ασφάλειας ότι έχω τα κατάλληλα εφόδια για να πορευτώ σε κάθε δρόμο που επιλέγω να περπατήσω.
