Της Χρύσας Μπέκα,
Ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια
«Υπάρχει ένας
κάβουρας στις βαθιές θάλασσες, που επειδή η φύση του χάρισε μαλακό και
απροστάτευτο στομάχι, χώνεται στο πρώτο άδειο όστρακο που θα συναντήσει και
προσπαθεί να το κάνει σπίτι του.
Συχνά το στολίζει και με πολύχρωμες
θαλάσσιες ανεμώνες.
Αυτό το κάνει για να ξεγελά τους
εχθρούς του. Ή και για να ξεγελά λιγάκι και τον εαυτό του. Ξέρει κανείς;
Είναι γνωστός ως ο ερημίτης
κάβουρας.
Μπορεί να είσαι ερημίτης κάβουρας
και να μη ζεις στις βαθιές θάλασσες. Δεν μπορεί;
Αν γεννήθηκες με μαλακό στομάχι
απροστάτευτο κι έχεις χαθεί στο πρώτο άδειο όστρακο που συνάντησες για να
σωθείς, μην το σκέφτεσαι… Το’ χουν κάνει πολλοί. Να θυμάσαι μόνο τις θαλάσσιες
ανεμώνες.
Κανείς
άλλος μην περιμένεις να σου στολίσει το όστρακό σου…»
Αλκυόνη
Παπαδάκη
«Στον ίσκιο των πουλιών»
Πολλοί
είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι είναι συναισθηματικά ασφαλείς μόνο όταν
παραμένουν οχυρωμένοι πίσω από ένα μανδύα φαινομενικής σκληρότητας, κρυμμένοι
μέσα σ’ ένα όστρακο που προστατεύει από την έκθεση του πραγματικού εαυτού τους.
Ζουν στολίζοντας ένα όστρακο – ρόλο, που δεν τους ανήκει, χτίζοντας μια όμορφη
ασφάλεια – φυλακή. Ωστόσο, η ανάγκη να μην πληγωθώ, παγιδεύει την ανάγκη της
αυθεντικής σύνδεσης με τους άλλους.
Ο φόβος να μην αποκαλύψω τα ευάλωτα
και τρωτά μου σημεία, τους φόβους και τις αδυναμίες μου, τα όνειρα και τα
ειλικρινή συναισθήματά μου, έχει ως συνέπεια την καταδίκη στη μοναξιά και την
συναισθηματική απομόνωση. Η αυθεντική έκφραση του εαυτού αντιμετωπίζεται ως
αδυναμία και η μάσκα μιας αμυντικής και ανέκφραστης εικόνας δίνει την
ψευδαίσθηση της δύναμης.
Οι άνθρωποι που έχουν την τάση να
προστατεύονται και να περιχαρακώνονται, πληρώνουν το τίμημα να δημιουργούν
επιφανειακές σχέσεις. Στερούνται τη δυνατότητα να απολαμβάνουν την οικειότητα
που προσφέρουν οι σχέσεις αγάπης. Κανείς δεν μπορεί πραγματικά να συνδεθεί, αν
προηγουμένως δεν επιτρέψει στον άλλο να δει την πραγματική εικόνα του. Να αποκαλύψει
σε εκείνον τις κρυφές πτυχές του εαυτού του.
Και αυτή φαντάζει ως μια τολμηρή
επιλογή. Η έκθεση του εαυτού είναι παρακινδυνευμένη, όταν δεν υπάρχουν
προϋποθέσεις που θα λειτουργήσουν ως δίχτυ ασφάλειας σε μια ενδεχόμενη απειλή. Αφήνω
τον εαυτό μου να είναι ευάλωτος δε σημαίνει ότι μοιράζομαι τα πάντα με τον
καθένα. Τα πολύτιμα κομμάτια μας, αν τα σεβόμαστε και τα τιμούμε, τα εκθέτουμε
σε εκείνους που κέρδισαν το δικαίωμα να είναι δίπλα μας. Ανοιγόμαστε και
προσφέρουμε κάτι από τον εαυτό μας σε αυτούς που αξίζουν την εμπιστοσύνη μας
και που ελπίζουμε ότι δε θα εκμεταλλευτούν την ευαλωτότητά μας παραβιάζοντας τα
όρια, αλλά θα αγγίζουν αυτά τα ευαίσθητα κομμάτια μας με φροντίδα και αγάπη.
Σημαντική τακτική που προηγείται της
αυθεντικής αυτό - αποκάλυψης είναι να έχουμε εξασφαλίσει μια σχέση οικειότητας
και αποδοχής με τον εαυτό μας εμείς οι ίδιοι. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε
καταφέρει να παρατηρήσουμε τις σκέψεις, χωρίς λογοκρισία, και έχουμε αποκρυπτογραφήσει
τον τρόπο που αυτές επηρεάζουν τα συναισθήματα και κατευθύνουν τη συμπεριφορά
μας. Αγκαλιάζουμε τον εαυτό μας ως όλον, με θετικές και αρνητικές διαστάσεις.. Αποκτούμε
πρόσβαση στις δυνάμεις μας και εμπιστοσύνη στην ικανότητά μας να διαχειριστούμε
τις συνέπειες μιας προδοσίας. Αυτή η αίσθηση επάρκειας μας καθιστά άτρωτους. Όχι
οι τα δανεικά όστρακα – οχυρά.
Ο πόνος που προέρχεται από δυσκολίες
στις διαπροσωπικές σχέσεις είναι ένα αναπόφευκτο δεδομένο της ανθρώπινης
εμπειρίας. Είναι αλήθεια ότι στις συναναστροφές μας με τους άλλους υπάρχει ο
κίνδυνος να πληγωθούμε. Και θα πληγωθούμε ξανά και ξανά, αν επιλέξουμε να
εμπλεκόμαστε σε σχέσεις, αντί να κλεινόμαστε στο καβούκι μας. Δεν υπάρχουν
εγγυήσεις. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν απαρνηθούμε τη δυνατότητα να κάνουμε σχέσεις,
στερούμε από το εαυτό μας το δικαίωμα να αισθάνεται ότι ανήκει, ότι μοιράζεται,
ότι αγαπά και αγαπιέται.
Οι σχέσεις χτίζονται μέσα από την
αμοιβαία έκθεση. Η αυθεντική σύνδεση υπάρχει όταν πέσουν τα τείχη της άμυνας,
της ανασφάλειας και του φόβου. Επικίνδυνο; Βεβαίως! Τίποτα, όμως, δεν είναι
ισάξιο της αίσθησης πληρότητας που προσφέρει η αυθεντική συνάντηση με τον άλλο.
