Γράφει η Ευδοξία Δαβόρα
Μουσικοπαιδαγωγός - μουσικοθεραπεύτρια
Όταν ο τρόπος της ζωής και η καθημερινότητά μας, μας επιτάσσουν γρήγορους ρυθμούς, άμεσες αποφάσεις, και περιορισμένο χώρο και χρόνο για τον εαυτό μας, δεν είναι λίγες οι στιγμές που συνειδητοποιούμε πως οι αναπνοές μας δεν είναι αρκετές. Εμφάνιση αλλεργιών και κρίσεις άσθματος, είναι κάποια από τα κυριότερα συμπτώματα των σύγχρονων ρυθμών που ακολουθούμε.
Πόσο ανησυχητικό μπορεί να είναι όμως όταν βλέπουμε πως την τελευταία δεκαετία όλο και περισσότερα παιδιά (1 στα 10) εμφανίζουν κρίσεις άσθματος ή έχουν συμπτώματα από την βρεφική τους ακόμη ηλικία (50-80% εκδηλώνουν άσθμα πριν την ηλικία των πέντε ετών);
Αν και κανείς δεν είναι σε θέση να βεβαιώσει τους σαφείς λόγους για τη δραματική αύξηση του παιδικού άσθματος τα τελευταία χρόνια, παρ όλα αυτά μπορούμε να πούμε ότι το διάστημα αυτό είναι πολύ μικρό για να υποστηρίξουμε πως υπάρχουν σημαντικές γονιδιακές αλλαγές οι οποίες θα μπορούσαν να επιφέρουν αυτό το αποτέλεσμα.
Μελέτες διεθνών επιδημιολογικών κέντρων δείχνουν πως τα παιδιά των ανεπτυγμένων χωρών εμφανίζουν μεγαλύτερα ποσοστά άσθματος, σε σχέση με αυτά των υπό ανάπτυξη χωρών.
Προωρότητα, χαμηλό βάρος γέννησης, οικογενειακό ιστορικό (ειδικά εάν η μητέρα έχει ιστορικό άσθματος), έκθεση σε καπνό κατά την ενδομήτρια αλλά και την εξωμήτριο ζωή, παιδική παχυσαρκία, στρες, αλλά και συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού είναι κάποιοι από τους βασικότερους παράγοντες εμφάνισης παιδικού άσθματος. Σημαντικό ρόλο φυσικά παίζουν και οι περιβαλλοντολογικοί παράγοντες, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι τα περισσότερα παιδιά ζουν σε αποστειρωμένες συνθήκες ειδικά κατά την πρώτη βρεφική τους ηλικία, με τη λήψη όλο και περισσότερων αντιβιοτικών, ενώ παράλληλα μειώνεται ο χρόνος θηλασμού, κάτι που στερεί από τα βρέφη σημαντικές ουσίες για την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού τους συστήματος.
Συχνότερη θεραπεία στις περισσότερες των περιπτώσεων είναι εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή και βρογχοδιασταλτικά ακόμη και για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αναλογιζόμενοι όμως το πόσο μπορεί να επιβαρύνεται ο οργανισμός των μικρών παιδιών από τη συνεχόμενη φαρμακευτική αγωγή, τις τελευταίες δεκαετίες επιστήμονες και γονείς αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους πρόληψης και θεραπείας του παιδικού άσθματος.
Η παραδοσιακή ιατρική πλέον μπορεί και συνδέεται άμεσα με τη μουσικοθεραπεία, ακόμη και σε νοσοκομειακό επίπεδο, παράλληλα με τη φαρμακευτική θεραπεία. Σύμφωνα με τη Dr. Joanne Loewy (Director of the Center for Music and Medicine), η μουσικοθεραπεία χρησιμοποιεί τη σύνδεση μουσικής και ψυχικής διάθεσης προκειμένου να ρυθμίσει τον καρδιακό παλμό και την αρτηριακή πίεση του ασθενούς, σταθεροποιώντας την αναπνοή του και αντιμετωπίζει τα συμπτώματα που προέρχονται από φτωχή πνευμονική λειτουργία. Άλλωστε η μουσικοθεραπεία, από τη φύση της, απευθύνεται δημιουργικά στα συγκινησιακά πεδία της θεραπευτικής διαδικασίας.
Έρευνες των S. M. Hochron, T. Mayne και S. Isenberg έχουν αποδείξει, ότι η μουσική και η μουσικοθεραπεία βοηθούν τους ασθενείς με άσθμα μέσα από τα πνευστά όργανα. Παιδιά που μαθαίνουν να παίζουν πνευστά όργανα, είναι σε θέση να συνειδητοποιήσουν και να ελέγξουν πιο αποτελεσματικά την αναπνοή τους ‘’χτίζοντας γερά πνευμόνια’’. Επίσης οι οργανωμένοι ήχοι και οι ρυθμοί χαλαρώνουν το σώμα, ρυθμίζουν την αναπνοή και μειώνουν το άγχος. Όταν για παράδειγμα φυσάει κανείς ένα πνευστό όργανο,
ενσωματώνει την αναπνοή του με τον καρδιακό του παλμό και συγχρόνως δημιουργεί κάτι όμορφο με τον δικό του αέρα. Σύντομα τα παιδιά αυτά, αρχίζουν να παίζουν μουσική και αισθάνονται ότι έχουν καλύτερο έλεγχο στην αναπνοή τους.
Μέσα από επιλεγμένες μουσικές, ξεχωριστές για το κάθε παιδί, φωνητικές ασκήσεις, δομημένα τραγούδια, αυτοσχεδιασμούς, μουσικά παραμύθια αλλά και κινητικές ασκήσεις, τα παιδιά είναι σε θέση να εκφράσουν τις ανησυχίες τους, να ελευθερώσουν το πνεύμα τους και να ελέγξουν την αναπνοή τους, για την καλύτερη ανάπτυξη και ποιότητα στη ζωής τους.
