Στην BIBLIOTHECA ALEXANDRINA, την εμβληματική Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο, προσκλήθηκε και παρουσιάζεται από τις 7 Δεκεμβρίου η εικαστική συλλογή του διεθνούς Έλληνα ζωγράφου και αρχιτέκτονα της διασποράς Μάκη Βαρλάμη (1942-2016) για τον Μεγαλέξανδρο με τίτλο: “ALEXANDER THE GREAT BACK TO EGYPT”
Η συλλογή, δυο χρόνια μετά την εντυπωσιακή παρουσίαση στο Κουβέιτ, συνεχίζει το ταξίδι της στον Αραβικό Κόσμο για να μεταφέρει το πάντα επίκαιρο μήνυμα του Αλέξανδρου, το μήνυμα της ανεκτικότητας και της δημιουργικής συνύπαρξης και συνεργασίας των λαών.
Στον κεντρικό εκθεσιακό της χώρο της Βιβλιοθήκης θα παρουσιαστούν μέχρι τις 20 Ιανουαρίου 2026, 53 έργα στα οποία περιλαμβάνονται 40 πίνακες μεγάλων διαστάσεων, 12 μπρούντζινα και κεραμικά γλυπτά και το «Σπίτι του Πινδάρου» μια πρωτότυπη και εντυπωσιακή κατασκευή από ξύλο.
Η Διεύθυνση της Βιβλιοθήκης παράλληλα με την έκθεση σχεδιάζει σειρά εκδηλώσεων που αναφέρονται στον Αλέξανδρο και την Ελληνιστική Περίοδο που περιλαμβάνουν και παιδαγωγικές δραστηριότητες για τα μικρότερα και μεγαλύτερα παιδιά ώστε να τα συνδέσει με την ιστορία της ίδρυσης της πόλης και της Βιβλιοθήκης.
Ο ενθουσιασμός και η κινητοποίηση των Αιγυπτίων για ένα τέτοιο πολιτιστικό γεγονός φανερώνει για μια ακόμη φορά τις μεγάλες δυνατότητες που ανοίγει η Τέχνη και σε πολιτικό επίπεδο αλλά και στον επιχειρηματικό κόσμο, δημιουργώντας ιδιαίτερες σχέσεις ενδιαφέροντος και εμπιστοσύνης με τον κόσμο της Εγγύς και Μέσης Ανατολής όπου ακόμα και σήμερα διατηρούνται τόσο τα κοινά ιστορικά ίχνη όσο και η αγάπη και ο θαυμασμός για τον Μακεδόνα βασιλιά.
Η έκθεση στην Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Πρεσβείας στο Κάιρο, των ελληνικών υπουργείων Άμυνας, Εξωτερικών και Εσωτερικών, του ΑΠΘ και της ΕΝΠΕ. Και γίνεται σε συνδιοργάνωση της BIBLIOTHECA ALEXANDRINA, του ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΒΕΡΓΙΝΑΣ, της ΚΕΔΕ, του Ελληνικού Κέντρου Έρευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού στην Αλεξάνδρεια και του Μουσείου Τέχνης της Αυστρίας. Ιστορικός χορηγός είναι η ελληνική εταιρεία SALFO που δραστηριοποιείται στις Αραβικές χώρες και χορηγοί η ελληνική εταιρεία ARCHIRODON που επίσης δραστηριοποιείται στην Εγγύς και Μέση Ανατολή, ενώ από Αιγυπτιακής πλευράς είναι οι εταιρείες ORASCOM, OSL, OΓΔ του ομίλου SAWIRIS. Χορηγός μεταφορών είναι η EGYPTAIR και Υποστηρικτές, το Αρχιτεκτονικό γραφείο ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ και το ξενοδοχείο RADISSON BLUE PARK ATHENS. Χορηγός επικοινωνίας είναι η ΕΡΤ3.
Το 2001 η συλλογή του Αλέξανδρου παρουσιάσθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπό την Αιγίδα της τότε προέδρου κας Νικόλ Φοντέν. Στην συνάντηση που είχε ο Βαρλάμης με την Πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου, η αείμνηστη Φοντέν ενθουσιασμένη από το έργο του πρότεινε η συλλογή αυτή να γίνει «γέφυρα επικοινωνίας» ανάμεσα στην Ευρώπη και τις χώρες της Εγγύς και Μέσης Ανατολής.
Ο Βαρλάμης για την Αίγυπτο και τον πολιτισμό της
Τα λόγια του Βαρλάμη από το 2000 για την Αίγυπτο και τον πολιτισμό της, παραμένουν ακόμα και σήμερα επίκαιρα και ουσιαστικά:
“… Ο αιγυπτιακός πολιτισμός είναι παγκόσμιος στην παγκόσμια πολυπλοκότητά του. Περιττό να πούμε ότι το σύγχρονο πνεύμα και η κυρίαρχη πολιτιστική παρουσία καθορίζονται από τις πιο ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες, αλλά για μένα το πνεύμα και το όραμα του αιγυπτιακού πολιτισμού εξακολουθούν να έχουν ανυπολόγιστη σημασία, επειδή η Αίγυπτος κατάφερε να διατηρήσει μια ταυτότητα που χρονολογείται χιλιάδες χρόνια πριν και να εξασφαλίσει τα θεμέλια για έναν πολιτισμό που βασίζεται σε ανθρώπινα πρότυπα…
…
Η τέχνη δεν είναι πλέον πολυτέλεια: είναι η έννοια της επιβίωσης. Η παγκόσμια τέχνη εγκαινιάζει έναν διάλογο όχι μόνο με την ιστορική παράδοση αλλά και με τα ιδιώματα κάθε πολιτισμού.
Η αξία και το περιεχόμενο του αιγυπτιακού πολιτισμού συνδέονται στενά με το διαχρονικό του βάθος, που τέμνεται και συμπυκνώνει τις δομές και τις έννοιες από τις οποίες μπορούν να αναπτυχθούν οι νέες τεχνολογίες. Αυτές οι νέες εναλλακτικές τεχνολογίες τοποθετούν για άλλη μια φορά τον άνθρωπο στο επίκεντρο και ασχολούνται με ζητήματα υγείας, οικολογικής αρμονίας, ευτυχίας και ομορφιάς - «πρώτες ύλες» που η βιομηχανική παραγωγή παραβλέπει και παραλείπει.
Ο αιγυπτιακός πολιτισμός αντιπροσωπεύει, όσο καμία άλλη χώρα, τον παλμό της αφρικανικής ηπείρου, τόσο διαπολιτισμικά όσο και διηπειρωτικά μεταξύ Αφρικής, Ευρώπης και Ασίας.
Αυτός ο πολιτιστικός δυναμισμός δεν μπορεί ούτε να εμποδιστεί ούτε να αγνοηθεί, ακόμη και αν η εξέλιξη της βιομηχανικής τεχνολογίας έχει οδηγήσει σε άλλες κατευθύνσεις.
Η ανθρωπότητα χρειάζεται, πάνω απ' όλα, τη συμμετοχή του αιγυπτιακού πολιτισμού, ο οποίος έχει βάθος και περιεχόμενο με τα οποία μπορεί να ενισχύσει το σύγχρονο πνεύμα…
ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
… Στα έργα του Βαρλάμη, ο Αλέξανδρος εμφανίζεται μέσα από πολλαπλές οπτικές γωνίες: μερικές φορές ως κατακτητής που οδηγεί με αυτοπεποίθηση τους στρατούς του, άλλες φορές ως στοχαστής που συλλογίζεται τους ορίζοντες των αυτοκρατοριών, και άλλες φορές ως νεαρός άνδρας με όνειρα μεγαλύτερα από την ηλικία του. Αυτές οι καλλιτεχνικές οπτικές δίνουν στον θεατή την ευκαιρία να ανακαλύψει τον Αλέξανδρο από πλευρές που δεν μας είναι γνωστές στις παραδοσιακές ιστορικές αφηγήσεις και μας υπενθυμίζουν ότι η τέχνη μπορεί να αναδιαμορφώσει το παρελθόν για να επαναπροσδιορίσει ερωτήματα του παρόντος…
Dr. Ahmed Zayed
Διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας
Δύο αρχαίοι πολιτισμοί, οι οποίοι ακόμη και σήμερα, μέσω αυτής της σπουδαίας έκθεσης του Βαρλάμη, στέλνουν στον κόσμο το μήνυμα της Ανεκτικότητας και του δημιουργικού διαλόγου μεταξύ διαφορετικών πολιτισμών.
Αυτό ήταν το πνεύμα της Μακεδόνα στρατηλάτη, το οποίο είναι πιο απαραίτητο από ποτέ στις μέρες μας.
Γιάννης Λοβέρδος
Υφυπουργός Εξωτερικών
… Μέσα από τις εμπνευσμένες πινελιές του, ο Μάκης Βαρλάμης αποτυπώνει όχι μόνο το ηρωικό μεγαλείο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά και τα διαχρονικά ιδανικά της δημιουργικότητας, της ηγεσίας και της πολιτιστικής ενότητας που συνεχίζουν να αντηχούν μέχρι σήμερα. Η τέχνη του μας προσκαλεί να αναλογιστούμε ένα παρελθόν που μας ενώνει και να οραματιστούμε ένα μέλλον όπου η συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου θα γίνεται όλο και ισχυρότερη…
H.E Omar Amer Youssef
Πρέσβης της Αιγύπτου στην Αθήνα
…Η έκθεση του αείμνηστου Έλληνα της διασποράς, Μάκη Βαρλάμη, στην Αίγυπτο, επιβεβαιώνει και συνεχίζει αυτή τη στενή πολιτιστική σχέση, συνδέοντας τους δύο λαούς.
Σίγουρα, δεν θα μπορούσε να υπάρχει καλύτερο μέρος από τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, ένα εμβληματικό κτίριο που δημιουργήθηκε από τους σύγχρονους Αιγύπτιους, με τη λαμπρότητα της Πτολεμαϊκής Βιβλιοθήκης…
Λάζαρος Κυρίζογλου
Πρόεδρος ΚΕΔΕ
…… Η παρούσα έκθεση για τον Μεγαλέξανδρο του αείμνηστου Βαρλάμη στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας έχει μια βαθιά συμβολική σημασία. Από τη μία πλευρά, πραγματοποιείται στην ίδια την πόλη που ίδρυσε ο Μακεδόνας στρατηγός και, από την άλλη, μέσα στην ίδια τη Βιβλιοθήκη — ένα διαχρονικό και παγκόσμιο σύμβολο της Γνώσης και της Πνευματικότητας. Ο αιγυπτιακός λαός κατάφερε πράγματι να ανασυγκροτήσει αυτό το ιστορικό θαύμα του αρχαίου κόσμου, στέλνοντας έτσι σε όλη την ανθρωπότητα ένα ηχηρό μήνυμα για την ιστορική του συνέχεια, ως κληρονόμος ενός από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς που έχουν κοσμήσει την ιστορία της ανθρωπότητας…
Κυριάκος Αναστασιάδης
Πρύτανης ΑΠΘ
Εργάζομαι για περισσότερα από τριάντα χρόνια ως αρχαιολόγος, αναζητώντας τον Αλέξανδρο στην πόλη που ίδρυσε - την Αλεξάνδρεια. Ίσως γι’ αυτό μπορώ να καταλάβω και να νιώσω τον Βαρλάμη στην εμμονή του, σε αυτή την κολοσσιαία αποστολή να βρει τον Αλέξανδρο: να βρει το βλέμμα του, να βρει την ψυχή του. Μόνο με τέτοια ακλόνητη αφοσίωση και εμμονή μπορεί κανείς να ολοκληρώσει και να πετύχει σε ένα τέτοιο έργο.
Ο Βαρλάμης, ως «αρχαιολόγος της τέχνης», επίσης σκάβει - αλλά σκάβει μέσα στην ψυχή του για να ανακαλύψει τον «δικό του» Αλέξανδρο, επειδή ο Αλέξανδρος υπάρχει μέσα σε όλους μας. Εκπροσωπεί την πίστη στην Ανεκτικότητα, την πίστη στον Κοσμοπολιτισμό, την πίστη στην Κοινότητα και την πίστη στο Όραμα. Με αυτές τις αξίες, φύτεψε τους πρώτους σπόρους του παγκόσμιου πολιτισμού - επιτρέποντας στους ανθρώπους παντού στη γη να ζουν με ειρήνη και ευημερία...
...«Ο Μέγας Αλέξανδρος επιστρέφει στην πόλη που ίδρυσε, στην πόλη που αγάπησε» — και από εδώ, από την ιστορική πόλη της Αλεξάνδρειας, την πόλη από την οποία ουσιαστικά ξεκίνησε η σύγχρονη ιστορία, το μήνυμά του είναι πιο επίκαιρο και απαραίτητο από ποτέ — όπως ακριβώς ήταν πριν από σχεδόν 2.300 χρόνια. Το μήνυμα της Συμπεριφοράς, του Σεβασμού και της Οικουμενικότητας.
Καλλιόπη Λιμναίου-Παπακώστα
Διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Ερευνών Αλεξανδρινού Πολιτισμού (HRIAC)
Μήνυμα του Υφυπουργού Εσωτερικών-
Μακεδονίας Θράκης
Ελλάδα και Αίγυπτος. Δυο πανάρχαιοι
λαοί, δυο παράλληλες πορείες στην Ιστορία, στον χρόνο. Δυο πολιτισμοί που
τέμνονται λόγω της θαλάσσιας γειτνίασης, λόγω της μακράς διαδρομής στους
αιώνες. Δυο χώρες σε διαφορετικές ηπείρους, με διαφορετικές θρησκείες, με
πολλά, όμως, κοινά χαρακτηριστικά και δεσμούς ειλικρινείς. Κοινός παράγοντας
που συνδέει Ελλάδα και Αίγυπτο ο σπουδαιότερος Έλληνας όλων των εποχών, ο
Μεγαλέξανδρος. Γέφυρα φιλίας και συνεργασίας των δυο λαών η άλλοτε
πολυπληθέστερη αλλά πάντοτε ισχυρή ελληνική κοινότητα της Αιγύπτου
Οι σχέσεις της Ελλάδος με την Αίγυπτο
διαμορφώνουν ένα μοναδικό μοντέλο ιστορικής και πολιτιστικής συνεργασίας, με
κοινή βάση την αμοιβαία κατανόηση αλλά και κοινό στόχο την περιφερειακή συνοχή
και ανάπτυξη. Η Μεσόγειος ακουμπά τις ακτές μας και δημιουργεί ένα νοητό άξονα,
που οδήγησε, προσφάτως, σε ισχυρές Συμφωνίες, όπως αρμόζει σε κράτη που
σέβονται το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας.
Δυο αδελφοποιημένες πόλεις, με ιδιαίτερη
σημασία και τεράστια ιστορία, η Θεσσαλονίκη και η Αλεξάνδρεια, με τους Λιμένες
τους, που, από τα ελληνιστικά χρόνια συνδέονται με στρατηγικές και ιστορικές
σχέσεις σε όλους τους τομείς: πολιτικούς, οικονομικούς, πολιτιστικούς,
εμπορικούς και κοινωνικούς.
Η μεγάλη ιστορική συλλογή Βαρλάμη για τον
Μεγαλέξανδρο, που πρωτοπαρουσιάστηκε στην Θεσσαλονίκη, όταν η πόλη μας υπήρξε
Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 1997, φιλοξενείται τώρα στην ιστορική
θρυλική Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, επισφραγίζοντας και ανανεώνοντας τις
σχέσεις και τις προοπτικές των δυο αυτών πόλεων. Πρόκειται για μια μεγάλη
ευκαιρία, που οφείλουμε να την αξιοποιήσουμε και να την αναδείξουμε ως
παράδειγμα κατανόησης και δημιουργικής συνύπαρξης για ολόκληρη την Μεσόγειο.
Μιας συνύπαρξης που υποστηρίζει τον συνεχή διάλογο, εκμεταλλεύεται τις κοινές
προοπτικές , αντιμετωπίζει τις κοινές προκλήσεις στα ζητήματα της ασφάλειας,
της ανάπτυξης, της κλιματικής αλλαγής
Η τιμή και η χαρά για εμάς ταξιδεύει μαζί
με την Έκθεση στην άλλη πλευρά των μεσογειακών ακτών, ακριβώς απέναντί
μας.
Κωνσταντίνος Π.
Γκιουλέκας
Υφυπουργός Εσωτερικών –
Μακεδονίας & Θράκης
Μήνυμα του Πρέσβεως της Ελλάδος στην Αίγυπτο Νικολάου Παπαγεωργίου εν όψει της έκθεσης έργων του Ε. Βαρλάμη για τον Αλέξανδρο στην Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
Καλησπέρα σας από την Αίγυπτο.
Με αυτό το μήνυμα, συμμετέχω κι εγώ με μεγάλη χαρά από το Κάιρο στην
εκδήλωσή σας. Μια εκδήλωση – προάγγελο της προγραμματισμένης έκθεσης έργων του
Βαρλάμη αφιερωμένης στον Αλέξανδρο.
Η έκθεση αυτή σηματοδοτεί μια μεγάλη επιστροφή. Ο Αλέξανδρος επιστρέφει
μεγαλοπρεπής σε έναν χώρο οικείο. Στην Αλεξάνδρεια, την πόλη που δημιούργησε ο ίδιος,
και την περιώνυμη βιβλιοθήκη της. Στην έκθεση αυτή του Βαρλάμη, τοπόσημα και
σύμβολα συνυπάρχουν σε ένα αξεδιάλυτο σύνολο που θα θυμίζει εσαεί την ακατάλυτη
σχέση της μοναδικής αυτής πόλης με τον γεννήτορά της.
Ο Βαρλάμης, δημιουργός πολύπτυχος και πολυμορφικός, χειρίζεται με
οικειότητα τον Αλέξανδρο, τουλάχιστον στα μάτια τα δικά μου. Παίζει τολμηρά και
εικονοκλαστικά με την μορφή του στρατηλάτη, έχοντας όμως αφομοιώσει προηγουμένως
τα εδραία στοιχεία μιας κλασικότητας, τα οποία είναι ορατά και αναγνωρίσιμα στο
έργο του.
Θέλω από αυτή την θέση να ευχαριστήσω το Πειραματικό Εργαστήρι Βεργίνας και
την Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας αλλά και όλους όσοι συνέβαλαν ώστε να γίνει
πραγματικότητα αυτή η έκθεση, στην οποία η Πρεσβεία της Ελλάδος στο Κάιρο
προσέθεσε με χαρά την αιγίδα της.
Και ένα τελευταίο σχόλιο: Η έκθεση του Βαρλάμη για τον Αλέξανδρο έρχεται
στην ωριμότερη στιγμή των σχέσεων μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου. Προστίθεται ως ένας
ακόμη κρίκος στην μακρά αλυσίδα που συνδέει τους δύο λαούς μας, οι οποίοι
συνυπήρξαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο προ αμνημονεύτων ετών, μια συνύπαρξη που
συνεχίζεται αδιατάρακτη μέχρι σήμερα. Και φωτίζει ακόμη περισσότερο τους δεσμούς
αυτούς με τον μοναδικό άλλωστε τρόπο που η τέχνη μπορεί και το πράττει.
Σας ευχαριστώ πολύ.
