Γράφει η
Νανά Παπαϊωάννου
φιλόλογος-λογοτέχνις
25η Μαρτίου 1821/ 25η Μαρτίου 2021! Διακόσια χρόνια, από τότε που οι σκλαβωμένοι Έλληνες, μην αντέχοντας άλλο τον ζυγό του βάρβαρου κατακτητή, με όσα οδυνηρά υπέστησαν, γενεές επί γενεών, ύψωσαν το λάβαρο της Επανάστασης. Ήταν η μέρα που γιόρταζαν τον “ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ”, όταν ο Αρχάγγελος Γαβριήλ έφερε τον χαρμόσυνο μήνυμα της Ενανθρώπισης του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού στην Παρθένο Μαρία, για τη τη σωτηρία και λύτρωση του κόσμου. Επειδή ο Αγώνας τους γίνονταν “για του Χριστού την πίστη την αγία και της Πατρίδος την ελευθερία”. Και πίστευαν ακράδαντα πως μόνο με τη βοήθεια του Θεού θα έφερναν σε πέρας αυτό το μεγάλο εγχείρημα, με τις ελάχιστες δυνάμεις και τα ισχνά μέσα που διέθεταν.
“Εσύ, Κύριε, θ’ αναστήσεις τους πεθαμένους Έλληνες, τους απογόνους αυτεινών των περίφημων ανθρώπων, οπού στόλισαν την ανθρωπότη μ’ αρετή. Και με τη δύναμή Σου και τη δικαιοσύνη Σου θέλεις να τους ξαναζωντανέψεις. Και η απόφασή Σου η δίκια είναι να ματαειπωθεί Ελλάς, να λαμπρυνθεί αυτείνη και η θρησκεία του Χριστού, και να υπάρξουν οι τίμιοι και αγαθοί άνθρωποι, εκείνοι που προασπίζονται το δίκαιον.”, γράφει στα “Απομνημονεύματά” του ο Γιάννης Μακρυγιάννης, ο αγνός αγωνιστή της ελευθερίας, με την ευγενική ψυχή του Ελληνισμού, που διακρίνονταν για την αρχοντιά και το φιλότιμό του. Η ζωή του και η δράση του, σ’ όλη τη διάρκεια του Αγώνα για τη “Νεκρανάσταση” της σκλαβωμένης Ελλάδας και μετά, ήταν και είναι, προπάντων, στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, μια αστείρευτη πηγή διδαχής ήθους, φιλοπατρίας, ανθρωπιάς, θαρραλέας υπεράσπι
σης του δίκαιου και της αλήθειας.
Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ήταν βγαλμένη από το μεδούλι και το αίμα επώνυμων και χιλιάδων ανώνυμων αγωνιστών της, που ήταν αποφασισμένοι να ζήσουν ελεύθεροι ή να αποθάνουν.
“Η Μεγαλοσύνη των λαών δεν μετριέται με το στρέμμα/με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα”(Κ. Παλαμάς) και “Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά/ και σαν πρώτα αντρειωμένη/ χαίρε ω χαίρε, Ελευθεριά!” (Δ. Σολωμός, “ Ύμνος εις την ελευθερία”)
“Πατρίς, να μακαρίζεις όλους τους Έλληνες, ότι θυσιάστηκαν δια σένα να σ’ αναστήσουνε, να ξαναειπωθείς άλλη μίαν φορά ελεύτερη Πατρίδα, οπού ήσουνε χαμένη από τον κατάλογο των εθνών. Όμως να θυμάσαι και να λαμπρύνεις εκείνους οπού πρωτοθυσιάστηκαν εις την Αλαμάνα πολεμώντας με τόση δύναμη Τούρκων, κι εκείνους που αποφασίστηκαν και κλείστηκαν σε μια μαντρούλα με πλίθες, αδύνατη, εις το χάνι της Γραβιάς, κι εκείνους οπού λιώσανε τόση Τουρκιά και πασάδες εις τα Βασιλικά, κι εκείνους οπού αγωνίστηκαν σαν λιοντάρια εις την Λαγκάδα του Μακρυνόρου…Αυτείνοι σε ανάστησαν”… Γιάννη Μακρυγιάννη( Απομνημονεύματα)
Στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, όπου το το ψεύτικο προβάλλει ως αληθινό, το άδικο επιβραβεύεται, η ηθική κατάπτωση επικίνδυνα έχει διεισδύσει στον κοινωνικό ιστό, η αγάπη για την Πατρίδα λοιδωρείται και η ιστορία παραχαράσσεται, η φωνή του Γιάννη Μακρυγιάννη, μέσα από τα γραπτά του, τα απελέκητα γράμματά του, όπως χαρακτηριστικά έλεγε, ακούγεται τόσο αναγκαία και επίκαιρη. Πόσο λυπηρό φαινόμενο η μεθοδευμένη, φανερά ή σιωπηλά, εντεταλμένη(;) απάλειψη από τα σχολικά βιβλία όλων αυτών των ηρωικών σελίδων της Επανάστασης του ‘21, με τους ήρωές της, που έχυσαν το αίμα τους, που θυσιάστηκαν για να κληροδοτήσουν στις επερχόμενες γενιές μια Πατρίδα ελεύθερη. Πόσο έχουν ευτελιστεί διαχρονικές αξίες και ιδανικά, ώστε οι νέοι μας να μην έχουν πια πρότυπα, με ακρωτηριασμένα τα όνειρά τους, να παραπαίουν, συγχέοντας το αγωνιστικό φρόνημα με πράξεις βίας, χαμένοι σε ιδεοληπτικά σύνδρομα να καθυβρίζουν ιερά σύμβολα, να απαξιώνουν το ιδεώδες για μια δημιουργική πορεία στην προσωπική τους ζωή, για μια ευνομούμενη κοινωνία, στην οποία θα είναι οι αυριανοί πρωταγωνιστές...
“Και όσα σημειώνω τα σημειώνω γιατί δεν υποφέρνω να βλέπω το άδικο να πνίγει το δίκαιο. Για κείνο έμαθα γράμματα στα γεράματα και κάνω το γράψιμο το απελέκητο...” Τι έχουν να μας πουν οι σύγχρονοι γραμματιζούμενοι, όσοι απ’ αυτούς χρησιμοποιούν τις γνώσεις τους, παραποιώντας την ιστορική αλήθεια, εξυπηρετώντας άνομα σχέδια, αποβλέποντας σε ίδιο όφελος ;
“Έγραψα γυμνή την αλήθεια, να ιδούνε οι Έλληνες ν’ αγωνίζονται για την Πατρίδα τους, για τη θρησκεία τους, να ιδούνε τα παιδιά μου και να λένε: έχομε αγώνες πατρικούς, έχομε θυσίες. Και να μπαίνουν σε φιλοτιμία και να εργάζονται στο καλό της πατρίδας τους, της θρησκείας τους και της κοινωνίας...”, καταθέτει ο φιλόπατρις Μακρυγιάννης. Τα παιδιά θέλουν παραδείγματα κι όχι λόγια και υποκριτικές φανφάρες, για να διαμορφώσουν τον αξιακό τους κώδικα, ν’ αγαπήσουν την Πατρίδα, πρώτα από τους ίδιους τους γονείς κι ύστερα από το σχολείο. Η υστεροφημία των ομηρικών ηρώων, που βασίζονταν στα ηρωικά τους κατορθώματα μέχρι αυτοθυσίας, και είχαν ως προμετωπίδα το “εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί Πάτρης”, είναι και για τους αγωνιστές του ‘21 το βασικό κίνητρο, που τους ωθεί σε πράξεις απίστευτου ηρωισμού και αυτοθυσίας, με βασική και ύψιστη αρετή το φιλότιμο, ως υπέρμετρη αγάπη για την τιμή, την αντρειωσύνη, την ανιδιοτελή προσφορά για το καλό του κοινωνικού συνόλου. “Είμαστε στο εμείς κι όχι στο εγώ!” και “ Τούτη την Πατρίδα την έχομεν όλοι μαζί και σοφοί και αμαθείς και πλούσιοι και φτωχοί και οι πλέον μικρότεροι άνθρωποι...”, βροντοφωνάζει ο αγνός αγωνιστής Γ. Μακρυγιάννης, προς γνώσιν και των συγχρόνων Νεοελλήνων, επειδή κάποιοι θεωρούν πως είναι οι αποκλειστικοί της δραγουμάνοι...
Το υψηλό, αγωνιστικό φρόνημα, τ’ αγνά πατριωτικά αισθήματα, η πίστη στην εξ ουρανού βοήθεια και η απόφαση της αυτοθυσίας είναι τα χαρακτηριστικά των μεγάλων αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης : “...Κι αφού ο Θεός θέλησε να κάμει νεκρανάσταση στην Πατρίδα μου, να τη λευτερώσει από την τυραγνία των Τούρκων, αξίωσε κι εμένα να δουλέψω κατά δύναμη, το λιγότερον από τον χειρότερο πατριώτη μου Έλληνα”, καταθέτει ο Μακρυγιάννης. Πόσο θα ωφελούνταν τα σημερινά Ελληνόπουλα και ίσως αυριανοί ταγοί σε θέσεις εξουσίας, αν διδάσκονταν όλα αυτά που αποτελούν ύψιστο κώδικα αξιών και αρχών, σε άμεση σχέση με προγονικές νομοθετικές διατάξεις, όπως αναγράφονταν στη νομοθεσία του Αθηναίου νομοθέτη Σόλωνα “κάθε πολίτης υποχρεούται να βοηθεί τους αδικημένους, “ επαμύνειν τοις αδικουμένοις” και να υπερασπίζεται την πατρίδα”, καθώς και στον περίφημο λόγο, που εκφωνεί ο μεγάλος αθηναίος πολιτικός του 5ου π.Χ αι. Περικλής “ Επιτάφιός”
“Όταν αποφασίσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλλογισθήκαμε ούτε πόσοι είμεθα ούτε πως δεν έχομε άρματα...αλλά ως μία βροχή έπεσε σε όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας και όλοι και οι κληρικοί και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι πεπαιδευμένοι και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση.” Και... “ ο Θεός έβαλε την υπογραφή Του για την λευτεριά της Ελλάδας και δεν την παίρνει πίσω!” θα πει και ο Γέρος του Μοριά, η μεγάλη μορφή του επαναστατικού Αγώνα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, στον λόγο του, που εκφώνησε στην Πνύκα το 1838.
Αυτά τα ιδεώδη και αυτά τα κίνητρα αναπτέρωναν το ηθικό των επαναστατημένων Ελλήνων, τόσο, ώστε τις περισσότερες φορές να ξεπερνούν τα ανθρώπινα μέτρα και να προβαίνουν σε μεγαλειώδεις πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας, ήδη από το ξεκίνημα της Ελληνικής Επανάστασης, από τις Παραδουνάβιες χώρες ( Αλ. Υψηλάντης-Ιερός Λόχος-Δραγατσάνι). Επειδή ήταν αποφασισμένοι να θυσιαστούν, ξεπερνούσαν κάθε έννοια λογικής αναμέτρησης. “Μια φορά εβαπτίστημεν με το λάδι, βαπτιζόμεθα και μία με το αίμα δια την ελευθερία της Πατρίδος μας” θα πει ο Θ.Κολοκοτρώνης και “... Ότι αρχή και τέλος παλαιόθεν και ως τώρα όλα τα θεριά πολεμούνε να μας φάνε και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Και οι ολίγοι αποφασίζουν να πεθάνουν” θα συμπληρώσει ο Γ. Μακρυγιάννης.
Αν δεν υπήρχε αυτό το αίσθημα της αυτοθυσίας στους πρωτεργάτες της Ελληνικής Επανάστασης, αν έλειπε ο ένθερμος ενθουσιασμός και η πίστη στην ιερότητα του αγώνα, σίγουρα, η απελευθέρωση από τον βαρύ τουρκικό ζυγό θα φάνταζε ουτοπία. Άραγε πόση φιλοπατρία υπάρχει στους σημερινούς Έλληνες, ώστε να είναι αποφασισμένοι να δώσουν και τη ζωή τους, ακόμη, προκειμένου να επανεύρει το κύρος, το σέβας και τη θέση που της αξίζει η ταλαίπωρη Ελλάς; Τα πάντα υπό αμφισβήτηση, ακόμη χειρότερα, υπό κατάρρευση, με μια παιδεία χωρίς την προβολή των ηρώων που, χάρη στις θυσίες τους, ζούμε εμείς ελεύθεροι..., σε μία άνιση μάχη, όχι σε πεδία μαχών αλλά μέσα στην ίδια την κοινωνία και γενικότερα στην ανθρωπότητα, επειδή οι άλλοτε αξίες της ελευθερίας, του σεβασμού της ανθρώπινης υπόστασης και αξιοπρέπειας, των, συνταγματικά, κατοχυρωμένων και αναφαίρετων δικαιωμάτων του πο λίτη έχουν υποπέσει σε δυσμένεια, εξαιτίας των νέων δεδομένων, που έχουν καταργήσει διαχρονικά θέσφατα. Η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης τιμωρείται ως επικίνδυνη, επειδή “όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά” κατά τον μεγάλο βάρδο της Ελληνικής Επανάστασης, τον Ρήγα Φεραίο. Και γιατί ο ελεύθερος άνθρωπος αναπτύσσει αντικειμενική και κριτική συλλογιστική, επιδιώκει και επιβραβεύει το δίκαιο, ισορροπεί στη ζωή. Δεν επιδιώκει το ίδιο όφελος, τις πρωτοθεσίες, την προβολή σε βάρος άλλων αλλά προσπαθεί για το κοινό όφελος, το καλό της Πατρίδος.
Η Πατρίδα μας δεν είναι κανενός τσιφλίκι αντίθετα ανήκει σε όλους εμάς που την κατοικούμε, την υπηρετούμε, της αποδίδουμε αυτά που της ανήκουν. Καλό είναι η αρχή αυτή να γίνει συνείδηση όλων, αρχόντων και αρχομένων. Γιατί μόνο τότε θα μπορέσει να ορθοποδήσει, να ακολουθήσει την οδό της αληθινής προόδου, ν’ αποκτήσει το κύρος που έχει απωλέσει...Μόνον τότε θα φανούμε αντάξιοι απόγονοι και τιμητές όλων αυτών που βασανίστηκαν, αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για “του Χριστού την πίστη την αγία και της Πατρίδος την ελευθερία!”
