Δημήτριος Π. Πυρινός: Η μέση εκπαίδευση των κοριτσιών στη Βέροια 1879-1912. Η πρώτη εγγεγραμμένη μαθήτρια το έτος 1899

Δημήτριος Π. Πυρινός: Η μέση εκπαίδευση των κοριτσιών στη Βέροια 1879-1912. Η πρώτη εγγεγραμμένη μαθήτρια το έτος 1899

 Η εκπαίδευση των κοριτσιών, ειδικά στη δευτεροβάθμια βαθμίδα, καθυστέρησε για μεγάλο χρονικό διάστημα σε σχέση με αυτήν των αγοριών, αντανάκλαση της κοινωνικής θέσης του γυναικείου φύλου έως τις αρχές του 20ου αιώνα. Για την πόλη της Βέροιας, η πρώτη εγγεγραμμένη μαθήτρια στη μέση εκπαίδευση (γυμνάσιο με τρεις τάξεις), εμφανίζεται το σχολικό έτος 1899-1900. Σύμφωνα με τα στοιχεία από το μαθητολόγιο, ήταν η Ελισάβετ Παναγιώτου, ετών 25, ορφανή από πατέρα, με καταγωγή από το χωριό Διαβατό Βέροιας. Μέχρι και το έτος 1904-05 ήταν η μοναδική γυναίκα που φοιτούσε στο «Ημιγυμνάσιο», ενώ από το επόμενο έτος ο αριθμός των μαθητριών αυξανόταν σταδιακά και πλησίασε το αντίστοιχο νούμερο των αγοριών. Στο πρώτο έτος μάλιστα, μετά την ένταξη της περιοχής στο ελληνικό κράτος, 1912-13, οι αριθμοί των δύο φύλων σχεδόν εξισώθηκαν και για την ακρίβεια, οι μαθήτριες ήταν δύο περισσότερες από τους μαθητές. Από την παράμετρο στη στήλη «επάγγελμα πατρός», παρατηρείται ότι η κοινωνική προέλευση των κοριτσιών ήταν από τα θεωρητικά για την εποχή, κατώτερα επαγγελματικά στρώματα. Ενδεικτικό το στατιστικό εύρημα ότι στο διάστημα 1879 έως 1912,  οι 37 από τις 90 εγγραφές των μαθητριών, (ποσοστό 47%), είχαν την ένδειξη «ορφανή» τουλάχιστον από πατέρα. (Την ίδια εποχή λειτουργούσε δημοτικό σχολείο θηλέων, το λεγόμενο «Μελέτειο Παρθεναγωγείο» για το οποίο δεν έχουν διασωθεί δημογραφικά στοιχεία).

Ωστόσο, ένας σημαντικός αριθμός κοριτσιών από την Βέροια επέλεγε, μετά την πρωτοβάθμια φοίτηση, σπουδές στο Ανώτερο Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης, (Αστική Σχολή Θηλέων Γυμνασιακού Τμήματος). Από τον γενικό έλεγχο της σχολής στα έτη 1899-00, 1903-04, 1907-08 και 1911-12, εμφανίζονται 44 εγγραφές  μαθητριών συνολικά από την πόλη της Βέροιας. Δηλαδή 11 περίπου εγγραφές τη χρονιά, όταν η φοίτηση των αγοριών στο Ημιγυμνάσιο Βέροιας ήταν 35 μαθητές κατά μέσο όρο. Η συνειδητοποίηση των γονέων της ανάγκης για την μόρφωση, την ανάπτυξη της προσωπικότητας των θυγατέρων τους και για την επαγγελματική τους αποκατάσταση, συνήθως ως δασκάλες σε νηπιαγωγεία και παρθεναγωγεία, οδηγούσε σε αυτή την επιλογή.

Την ίδια εποχή στο ελεύθερο μέχρι τότε ελληνικό κράτος, η φοίτηση των κοριτσιών στη μέση εκπαίδευση ήταν προνόμιο ελαχίστων και μόνο σε ιδιωτικά σχολεία. Το συνολικό ποσοστό των κοριτσιών στα δευτεροβάθμια ιδρύματα δεν ξεπερνούσε το 4,04% ενώ σε καμία επαρχία το 9% του συνόλου των μαθητών. Η περίπτωση της Βέροιας, συμβαδίζει με το γεγονός ότι εκείνη την εποχή, η πρόσβαση των ελληνίδων μαθητριών στις ελληνικές κοινότητες της οθωμανικής επικράτειας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ήταν σε ποσοστά ανώτερα απ’ ότι στα αντίστοιχα του ελεύθερου ελληνικού κράτους.

 Ενδεικτική Βιβλιογραφία

 Δ. Πυρινός, Η Εκπαίδευση στη Βέροια, Από την Κοινότητα στο Κράτος, Δημογραφία και Διοίκηση, 1889-1929, Διδακτορική διατριβή, Τμήμα Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, 2012.

Κ. Δαλακούρα, «Γενικά για τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Θεσσαλονίκη και το οργανωτικό πλαίσιο του Ανώτερου Παρθεναγωγείου Θεσσαλονίκης», στο Τα Ελληνικά Σχολεία στη Θεσσαλονίκη κατά το τελευταίο τέταρτο αιώνα της Τουρκοκρατίας, Α.Π.Θ., Κ.Ι.Θ., Θεσσαλονίκη 1994.

Α. Μηλίτση-Νίκα, Η μέση επαίδευση στη Μεσσηνία 1833-1910, Γ.Α.Κ. Ν. Μεσσηνίας, Καλαμάτα 2004.

Κ. Τσουκαλάς, Εξάρτηση και αναπαραγωγή. Ο κοινωνικός ρόλος των εκπαιδευτικών μηχανισμών στην Ελλάδα, Θεμέλιο, Αθήνα 1992.

Σ. Ζιώγου-Καραστεργίου, Η μέση εκπαίδευση των κοριτσιών στην Ελλάδα 1830-1893, Ι.Α.Ε.Ν., Αθήνα 1986.

 Δρ Δημήτριος Π. Πυρινός

Πρόεδρος ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας

Εφημερίδα Λαός
ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: Εφημερίδα Λαός - Τοπική Εφημερίδα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τάσος Μπαρτζώκας: «Χρέος μας να τελειώσουμε με τις παθογένειες – η κοινωνία απαιτεί διαφάνεια, δικαιοσύνη και αξιοκρατία»

Τάσος Μπαρτζώκας: «Χρέος μας να τελειώσουμε με τις...

Στην ραδιοφωνική εκπομπή της ΕΡΤ «Η Φωνή της Ελλάδας»...

Αγαθοεργός Αδελφότητα  Κυριών Νάουσας: Θεία Λειτουργία της Αγίας Κυριακής

Αγαθοεργός Αδελφότητα Κυριών Νάουσας: Θεία...

Η Αγαθοεργός Αδελφότητα  Κυριών Νάουσας   καλεί τα...

Δήμος Νάουσας: Εγκαίνια του ΚΗΦΗ Επισκοπής

Δήμος Νάουσας: Εγκαίνια του ΚΗΦΗ Επισκοπής

Ο Δήμος Ηρωικής Πόλης Νάουσας έχει την ιδιαίτερη τιμή...

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ  ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ ΒΕΡΟΙΑΣ   ΠΡΟΣΕΥΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΚΜΗΝΗ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΕΡΥΘΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ ΒΕΡΟΙΑΣ...

«Κύριε, βοήθησε με να αντιμετωπίσω με ψυχική γαλήνη...

Έφυγε από τη ζωή η Μαρία Ζησοπούλου σε ηλικία 23 ετών

Έφυγε από τη ζωή η Μαρία Ζησοπούλου σε ηλικία 23 ετών

Έφυγε από τη ζωή και κηδεύεται σήμερα Τρίτη 1 Ιουλίου...

Ορκωμοσία νέας μόνιμης υπαλλήλου Τ.Ε. Πληροφορικής στον Δήμο Νάουσας

Ορκωμοσία νέας μόνιμης υπαλλήλου Τ.Ε. Πληροφορικής...

Πραγματοποιήθηκε το πρωί της Τρίτης 1ης Ιουλίου 2025, στο...

Η εορτή των Αγίων Αναργύρων στον Στενήμαχο Ημαθίας

Η εορτή των Αγίων Αναργύρων στον Στενήμαχο Ημαθίας

Την Τρίτη 1 Ιουλίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης...

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ  ΣΤΑ ΛΑ’ ΠΑΥΛΕΙΑ

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ...

Μέ τίς πρεσβείες τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου ἡ Ἱερά...

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΑΡΘΡΩΝ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ # ΝΕΑ

Σχετικά άρθρα

Η είδηση της αιφνίδιας απώλειας του 66χρονου ηλεκτρολόγου Γιώργου Κουτσιώνη, το πρωί της Τετάρτης (29/5/2024), σκόρπισε θλίψη στην κοινωνία της Βέροιας.  Ο Γιώργος Κουτσιώνης υπήρξε άριστος επαγγελματίας και...

Θανατηφόρο τροχαίο σημειώθηκε σήμερα, πρωί Δευτέρας 1 Απριλίου, λίγο πριν τις 10.00, στην Πατρίδα Βέροιας, όταν  ΙΧ αυτοκίνητο που κινούνταν απο Βέροια προς Νάουσα , ξέφυγε απο τον έλεγχο, πέρασε στο αντίθετο...

Από τη Διεύθυνση Περιβάλλοντος - Καθαριότητας και Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Βέροιας, ανακοινώνεται ότι επικαιροποιήθηκε από την ΕΜΥ, το έκτακτο δελτίο επιδείνωσης καιρού, το οποίο για την περιοχή μας,...

Ο χαρακτηριστικός ήχος και το προειδοποιητικό μήνυμα από το 112 ελήφθη πριν λίγο(απόγευμα Δευτέρας 04/9) από τους κατοίκους σε όλη την Ημαθία. Το «καμπανάκι» από την Πολιτική Προστασία χτύπησε λόγω της...