Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε μετά τη δημοσίευσή του, το προεδρικό διάταγμα για την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων καθώς, σύμφωνα με αυτές, οι περιορισμοί που έθεσε το Συμβούλιο της Επικρατείας θα οδηγήσουν στον περιορισμό της οικοδομησιμότητας οικοπέδων που βρίσκονται σήμερα στα όρια των οικισμών με συνέπεια χιλιάδες ακίνητα να βρίσκονται ξαφνικά εκτός σχεδίου και να χάνουν το δικαίωμα δόμησης.
Το Προεδρικό Διάταγμα του υπουργείου που τέθηκε σε ισχύ, αναοριοθετεί πάνω από 10.000 οικισμούς της χώρας. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο της οριζόντιας αναθεώρησης των ορίων των οικισμών σε όλη την Ελλάδα, χιλιάδες άρτιες και οικοδομήσιμες ιδιοκτησίες που μέχρι πρότινος είχαν το δικαίωμα δόμησης θα βγουν εκτός ορίων, χάνοντας την οικοδομησιμότητά τους και κατ’ επέκταση μεγάλο μέρος της αξίας τους, ενώ ταυτόχρονα αποκλείεται κάθε μελλοντική διεύρυνση των ορίων των οικισμών, καθώς σύμφωνα με την απόφαση κατά τη διαδικασία επανέγκρισης ή αναοριοθέτησης απαγορεύεται η διεύρυνση του ορίου του οικισμού με βάση νέα πραγματική κατάσταση που προέκυψε μετά τον καθορισμό του.
Η απόφαση αναγνωρίζει τρεις ζώνες για τους οικισμούς και χαρακτηρίζει ως οικοδομήσιμα τα οικόπεδα άνω των δύο στρεμμάτων με πρόσωπο σε υφιστάμενο χώρο, καθιστώντας παράλληλα ως «γκρίζες» ζώνες τις επεκτάσεις των μικρών οικισμών που διαμορφώθηκαν από το 1983 και μετά.
Παράλληλα, προβλέπονται 15 κατηγορίες εξαιρέσεων που αφορούν προστατευόμενες περιοχές γεωργικής γης, υψηλής παραγωγικότητας και εκτάσεις γεωλογικά ακατάλληλες για δόμηση, αλλά και μεταβατικές διατάξεις για οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη εγκριθεί. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ανωτέρω δεν εφαρμόζονται σε οικισμούς:
-Με πληθυσμό άνω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, ανεξαρτήτως του χρόνου δημιουργίας τους.
-Σε οικισμούς οι οποίοι δημιουργήθηκαν μετά την έναρξη εφαρμογής του ν. 1337/1983.
-Και σε οικισμούς οι οποίοι εμπίπτουν σε παραθεριστικές παραλιακές περιοχές, οι οποίες έχουν καθοριστεί μέσα σε Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου (ΖΟΕ) των νομών Αττικής, Εύβοιας, Κορινθίας, Θεσσαλονίκης, Πιερίας και Χαλκιδικής.
Οι νέοι κανόνες δεν έχουν καμία συνέπεια για τις κατοικίες που χτίστηκαν με νόμιμες οικοδομικές άδειες εντός οικισμού αλλά τελικά βρίσκονται εκτός. Αυτές δεν θα κηρυχθούν αυθαίρετες. Ωστόσο, εάν δίπλα τους βρίσκεται κάποιο κενό οικόπεδο, αυτό δεν θα μπορεί να χτιστεί εκτός εάν είναι τέσσερα στρέμματα.
Αυτοδιοικητικοί, πολιτικοί παράγοντες, σύλλογοι ιδιοκτητών ακινήτων αλλά και του τεχνικού κόσμου ζητούν λύσεις ώστε να μην εφαρμοστεί οριζόντια η συρρίκνωση των ορίων των οικισμών. Ήδη η ΚΕΔΕ ετοιμάζει την παρέμβασή της.
ΤΙ λέει το Υπουργείο…
Από την πλευρά του, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επεξεργάζεται διάφορα σενάρια προκειμένου να βρεθεί μια διέξοδος στο πρόβλημα της απώλειας του δικαιώματος δόμησης, που δημιουργείται για χιλιάδες ιδιοκτήτες, με κάποια εξ αυτών να αφορούν «όσους θέλουν να χτίσουν από εδώ και στο εξής, με την θέσπιση ενός ειδικού καθεστώτος όπου θα ισχύουν οι ίδιες προϋποθέσεις με την εκτός σχεδίου δόμηση, τα περίφημα 4 στρέμματα, αλλά με λιγότερα στρέμματα». Ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ευθύμης Μπακογιάννης σε πρόσφατη εκδήλωση του Τεχνικού Επιμελητηρίου αναφέρθηκε στο φλέγον ζήτημα της απώλειας του δικαιώματος δόμησης για χιλιάδες ακίνητα, τονίζοντας ότι το υπουργείο σκέφτεται να αντιμετωπίσει το πρόβλημα απώλειας του δικαιώματος δόμησης, που δημιουργείται για χιλιάδες ιδιοκτήτες. Πρόθεση του υπουργείου είναι, όπως εξήγησε είναι να οργανώσει αυτές τις «γκρίζες» ζώνες σε ΠΕΧ, δηλαδή περιοχές ελέγχου χρήσεων, ώστε να μπορεί να προσδιοριστεί μια αρτιότητα μεταξύ δύο και τεσσάρων στρεμμάτων. «Έτσι θα είναι μεγαλύτερη μεν από τις εντός οικισμού που είναι 300-500 τ.μ., αλλά μικρότερη από την εκτός σχεδίου και με προϋπόθεση ότι θα έχει πρόσοψη σε δρόμο» σχολίασε.
Κατανοώντας την οικονομική ζημία αλλά και την «ατυχία» που πρόκειται να προκαλέσει η παρούσα απόφαση, επισήμανε πως υπάρχουν ναι μεν πολίτες που είχαν περιουσίες σε τέτοιες περιοχές έχτισαν νόμιμα οικίες εκδίδοντας οικοδομικές άδειες, πληρώνοντας φόρους και κάνοντας αγοραπωλησίες, για τους οποίους δεν θα υπάρξει καμία συνέπεια, πολλοί άλλοι όμως έχουν ιδιόκτητα οικόπεδα στα οποία δεν έχουν χτίσει κάτι. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε: «Τώρα, αρκετοί από αυτούς θα έχουν την ατυχία να μην μπορούν να χτίσουν καθόλου. Ειδικά για όσους αγόρασαν τέτοια οικόπεδα με τη λογική της οικοδόμησης, η οικονομική ζημιά θα είναι ξεκάθαρη». Ωστόσο άφησε χαραμάδα «αισιοδοξίας» για όσους θέλουν να χτίσουν από εδώ και στο εξής, επισημαίνοντας πως η κυβέρνηση σκοπεύει να θεσπίσει ειδικό καθεστώς όπου θα ισχύουν οι ίδιες προϋποθέσεις με την εκτός σχεδίου δόμηση, τα περίφημα 4 στρέμματα, αλλά με λιγότερα στρέμματα, ενώ παράλληλα τόνισε πως το μεγάλο πρόβλημα είναι από το 1983 και έπειτα όπου έχουμε τις αποφάσεις νομαρχών για κτίρια και οικόπεδα τα οποία τώρα με την απόφαση του ΣτΕ είναι εκτός ορίων, σε γκρίζα ζώνη.
